KARADENİZ’DEKİ YUNUS ADLI ÖYKÜNÜN GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 147 - 172, 25.10.2018

Ahmet Karabulut

https://doi.org/10.31463/aicusbed.426699

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmada Behiç Ak’ın Karadeniz’deki Yunus adlı 5-7 yaş çocuklarına yönelik
kitabının göstergebilimsel çözümlemesi yapılmıştır. Çözümlemede temel alınan
model, Greimas’ın yaklaşımıdır. Greimas’ın
modeli bir metnin iç işleyiş biçimlerini ve göstergeler sistemindeki anlamsal
yapıların eklemlenişini ortaya koyar (Uçan, 2002). Bahsedilen yöntem temel
alınarak Karadeniz’deki Yunus adlı eser, betimsel düzey, anlatısal düzey ve
izleksel düzey aşamalarında çözümlenmiştir. Betimsel düzeyde, metin önce
kesitlere ayrılmış, on iki kesit belirlenmiş ve bu kesitler ele alınmıştır. Bu
bölümlerde eyleyenler şemasına bağlı olarak saptanan edimler ortaya konmuştur. Anlatısal
düzeyde, kahramanlarda bulunan betimsel nitelikler saptanmıştır. İzleksel
düzeyde ise anlatının temel mantığını belirleyen karşıtlıklar belirlenmiştir.
Bu çözümlemeler sonucunda Karadeniz’deki Yunus yazınının derin yapısında doğa
bilincinin-bilinçsizliğinin karşıtlığının bulunduğu, bunun da geçim kaynağı ya
da işsizlik karşıtlığında betimsel bir nitelik kazandığı belirlenmiştir. Çözümlemenin
sonucu olarak,  Karadeniz’deki Yunus
metninin eyleyenler şeması, göstergebilimsel dörtgen unsurlarının yanı sıra
yazınsal ve görsel olarak bir bütünlük arz ettiğine ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Karadeniz’deki Yunus, Eyleyenler Şeması

Kaynakça

• Mazlum, Ö. (2011). Rengin kültürel çağrışımları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 125- 138
• Akkın, C. Eğrilmez, S. ve Afrashi, F. (2004). Renklerin insan davranış ve fizyolojisine etkileri. Türk Oftalmoloji Derneği XXXVI. Kongresi, 33, 274- 282
• Günay, V.D. (2002). Göstergebilim Yazıları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Günay, V.D. (2012). Görsel Göstergebilim ve İmgenin Anlamlandırılması. Doğan Günay, Alev F. Parsa (Ed.), Görsel Göstergebilim ve İmgenin Anlamlandırılması (s 38-39). İstanbul: Es Yayınları.
• Uçan, H. (2002). Yazınsal Eleştiri ve Göstergebilim. İstanbul: Perşembe Kitapları.
• Sivri, M., Örkün, B. (2014).Çocuk ve Gençlik Edebiyatına Göstergebilimsel Bir Uygulama: Aytül Akal. Ankara: Uçanbalık Yayınları.
• RİFAT, M. (2011). Homo Semioticus ve Genel Göstergebilim Sorunları (2. Baskı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DEMİR, S. (2009). Göstergebilim, Umberto Eco ve Yapıtları Bağlamında Göstergebilime Katkıları, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• GÜNAY, D.(2007). Metin Bilgisi, 3. Baskı, İstanbul: Multilingual Yayınları.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Çağan, M. (2005).Sizin Renkleriniz. İstanbul: Bir Harf Yayınları.