ERZURUM İLİNDE TÜKETİLEN EN UYGUN ELMA ÇEŞİDİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 245 - 264, 25.10.2019

Ahmet Semih Uzundumlu Nur Ertek Seval Kurtoglu

https://doi.org/10.31463/aicusbed.607464

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de yetiştirilen başlıca 4 elma
çeşidinin fiyat, tat, dış ve iç görünüş özellikleri temel alınarak Erzurum ilindeki
tüketici tercihlerine en uygun elma çeşidinin tespiti amaçlanmıştır. Bu amacı
elde etmek için Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi ve örneklem
büyüklüğünün tespitinde Ana Kitle Oranlarına Dayalı Basit Tesadüfü Örnekleme Yöntemi
kullanılmıştır. Çalışma verilerini Erzurum ili merkez ilçelerinde kentsel
alanda 400 bireyle yüz yüze yapılan anket çalışmaları oluşturmuştur. Elde
edilen veriler ışığında elma satın alırken tüketicilerin %30,75’inin fiyata,
%26,73’ünün dış görünüşe, %23,61’inin tada ve %18,91’inin iç görünüşe daha
fazla önem verdiği ve yine bu bireylerin %31,65’i için Starking, %28,45’i için
Golden, %25,70’i için Amasya ve %14,20’si için ise Granny Smith elma seçiminin
uygun olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca 15-24 yaş aralığındaki bireyler için ise
en uygun elma çeşidi Granny Smith’tir. 
Bu sonuçların dışında kişi başı elma tüketimi Türkiye’de 23 kg civarında
iken Erzurum ilinde 19,15 kg’dır. Erzurum ilinde elma tüketimini artırmak için
elma çeşidi tercihinde etkili olan kriterler dikkate alındığında önemli
kriterlerden biri Starking elma çeşidi için fiyat olup,   eğer bölgede diğer çeşit elmaların yerine uygun
iklim ve toprak şartlarına uygun alanlarda bu çeşit elma üretimi yapılırsa
maliyetler düşeceği için fiyat avantajı sağlanarak kişi başına elma tüketimi
artırılabilir.

Anahtar Kelimeler

AHS Yöntemi, Çeşit, Elma, Erzurum

Kaynakça

• Abbott, J.A., Saftner, R.A., Gross, K.C., Vinyard, B.T. and Janick, J. 2004. Consumer Evaluation and Quality Measurement of Fresh-Cut Slices of Fuji, Golden Delicious, GoldRush and Granny Smith Apples. Postharvest Biology and Technology, 33(2): 127-140.
• Anonim, 2018. 2017 Yılı Erzurum İli Nüfusu. https://www.nufusu.com/il/erzurum-nufusu. Erişim Tarihi: 10.02.2018.
• Anonim, 2018. Türkiye Yaş Meyve ve Sebze İhracatçılar Birliği İstatistik Verileri. Http://Www.Yms.Org.Tr/Files/Downloads/İstatistikler/2018. Erişim Tarihi: 08.08.2019.
• Anonymous, 2019a. Fresh Apples Fresh Domestic Consumption by Country in MT. https://www.indexmundi.com/agriculture/?commodity=apples&graph=fresh-domestic-consumption. Erişim Tarihi: 09.08.2019.
• Anonymous, 2019b. World Population in the 2010-2019 Years. https://population.un.org/wpp/Download/Standard/Population/ Erişim Tarihi: 09.08.2019.
• Aşkın, M.A., Demirsoy, H., Demirsoy, L., Koyuncu, F., Koyuncu, M.A„ Kankaya, A., Kepenek, K., Yıldırım, F., Hallaç, F. ve Dilmaçünal, T. 2002. Avrupa Birliği Ülkelerinde Yumuşak Çekirdekli Meyve Türleri Tarımı ve Yakın Gelecekte Beklenen Gelişmeler. Avrupa Birliğine Uyum Aşamasında Bahçe Bitkileri Tarımı, Bildiriler Kitabı, s. 147-165, Ankara.
• Baran, D. ve Topcu, Y. 2018. Coğrafi İşaretli Erzurum Küflü Peyniri’nin Tüketici Tercihlerine Dayalı Pazarlama Taktik ve Stratejileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21(2), 191-202.
• Bonany, J., Buehler, A., Carbó, J., Codarin, S., Donati, F., Echeverria, G., ... & Iglesias, I. 2013. Consumer Eating Quality Acceptance of New Apple Varieties in Different European Countries. Food Quality and Preference, 30(2): 250-259.
• Boyer, J. and Liu, R.H. 2004. Apple Phytochemicals and Their Health Benefits. Nutrition Journal, 3(1): 1-15.
• Bulantekin, Ö. ve Kuşçu, A. 2016. Elmada Bulunan Fitokimyasallar ve Diğer Zengin Bileşenlerin İnsan Sağlığına Yararları. Meyve Bilimi, 1(Özel Baskı): 213-218.
• Erturk, Y.E., Karadaş, K. ve Geçer, M.K. 2016. Iğdır İlinde Elma Üretimi ve Pazarlaması. Meyve Bilimi, 1(Özel Sayı): 38-43.
• FAO, 2019. Fruit Production in the World. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC. Erişim Tarihi: 07.08.2019.
• Harker, F.R., Gunson, F.A. and Jaeger, S.R. 2003. The Case for Fruit Quality: An İnterpretive Review of Consumer Attitudes and Preferences for Apples. Postharvest Biology and Technology, 28: 333-347.
• ITC, 2019. Uluslararası Ticaret Merkezi İstatistikleri. Trade of Apple in the World. https://www.trademap.org/Index.aspx. Erişim Tarihi: 08.08.2019.
• Jesionkowska, K., Konopacka, D. and Plocharski, W. 2006. The Quality of Apples-Preferences among Consumers from Skierniewice, Poland. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research, 14: 173-182.
• Kader, A. 2001. Importance of Fruits, Nuts and Vegetables in Human Nutrition and Health. Perishables Handling Quarterly, 106: 4-6.
• Kaşka, N., Güleryüz, M., Kaplankıran, M., Kafkas, S., Ercişli, S., Eşitken, A., Aslantaş, R., Akçay, E. 2005. Türkiye Meyveciliğinde Üretim Hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, S. 519–549, Ankara.
• Kılıç, S. 2013. Örnekleme Yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1): 44-46.
• Kwong, C.K. and Bai, H. 2002. A Fuzzy AHP Approach to the Determination of Importance Weights of Customer Requirements in Quality Function Deployment. Journal of Intelligent Manufacturing, 13(5): 367-377.
• Nemati, M. and Saghaian, S.H. 2018. Dynamics of Price Adjustment in Qualitatively Differentiated US. Markets: The Case of Organic and Non-organic Apples. Journal of Agribusiness, 36(1):1-20.
• Opyd, P., Jurgoński, A., Juśkiewicz, J., Milala, J., Zduńczyk, Z. And Król, B. 2017. Nutritional and Health-Related Effects of a Diet Containing Apple Seed Meal in Rats: The Case of Amygdalin. Nutrients, 9(10): 1-12.
• Özongun, Ş., Dolunay, E., Öztürk, G. ve Pektaş, M. 2014. Eğirdir (Isparta) Şartlarında Bazı Elma Çeşitlerinin Performansları. Meyve Bilimi, 1(2): 21-29.
• Perez, A., Lin, B.H. and Allshouse, J. 2001. Demographic Profile of Apple Consumption in the United States. Fruit and Tree Nuts, 292, 37-47.
• Resmi Gazete, 2017. Milli Emlak Lojman Kira Bedeli ile İlgili Genel Tebliğ, Sayı: 30284. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171228-7.htm. (Erişim Tarihi: 13.08.2019).
• Sampath, C., Rashid, M.R., Sang, S. and Ahmedna, M. 2017. Specific Bioactive Compounds in Ginger and Apple Alleviate Hyperglycemia in Mice with High Fat Diet-Induced Obesity Via Nrf2 Mediated Pathway. Food Chemistry, 226: 79-88.
• Sezgin, A.C. 2014. Meyve, Sebze ve Sağlımız. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 2(2): 46-51.
• Sonmez, N.K., Sonmez, S., Çoslu, M. and Turkkan, H.R. 2019. Determination of Suitable Areas of Apple (Malus Domestica) Cultivation with AHP and GIS Techniques. International Journal of Agriculture, Forestry and Life Sciences, 3(1): 1-8.
• Storey, M. and Anderson, P. 2018. Total Fruit and Vegetable Consumption Increases among Consumers of Frozen Fruit and Vegetables. Nutrition, 46: 115-121.
• Sun, J., Chu, Y.F., Wu, X. and Liu, R.H. 2002. Antioxidant and Antiproliferative Activities of Common Fruits. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50(25): 7449-7454.
• Topcu, Y. 2019. Tüketicilerin Bölge Orijinli İçme Sütü Tüketim Davranışları: Iğdır İli Örneği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1): 195-205.
• TÜİK, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu 2017 Yılı Erzurum İli Nüfus İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr. Erişim Tarihi: 10.02.2018.
• TÜİK, 2019a. Türkiye İstatistik Kurumu Türkiye’de Meyve Üretimi. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. Erişim Tarihi: 08.08.2019.
• TÜİK, 2019b. Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim Denge Tabloları (Elma Tüketimi). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=104&locale=tr. Erişim Tarihi: 08.08.2019.
• Uzundumlu, A.S. 2011. Erzurum İlinde İşlenmiş ve İşlenmemiş İçme Sütü Tüketim Davranışlarının İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Erzurum.
• Uzundumlu, A.S., Kurtoğlu, S. ve Ertek, N. 2018. Erzurum İlinde Tüketicilerin Elma Çeşidi Tercihi Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi. ASOS Journal, 6(76): 107-119.
• Uzundumlu, A.S., Özden, F., Köktürk, M. ve Temel, T. 2016. Erzurum İlinde En Uygun İçme Suyu Tercihinin Belirlenmesi Alınteri Ziraai Bilimler Dergisi, 30(1): 1-7.
• Uzundumlu, A.S., Yıldırım, B.Z. ve Kurtoğlu, S. 2018. Erzurum İli’nde Ekmek Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. ASOS Journal, 6(77): 17-31.
• Van Der Merwe, A. 2013. Quantification of Genotypic Variation and Consumer Segmentation Related to Fruit Quality Attributes in Apple (Malus X Domestica Borkh.) (Doctoral Dissertation, Stellenbosch: Stellenbosch University).
• Yıkar, E. 2003. Elma. Tarımsal Ekonomiyi Araştırma Enstitüsü Bakış Dergisi, 4(7): 1-4.
• Yıldırım, M., Benzer, F., Çimen, M., Barış, D., Yıldırım, H., Sanyürek, N.K. ve Karakavuk, E. 2019. Isparta’da Yetişen Bazı Elma Çeşitlerinin Meyve Eti, Kabuk ve Çekirdek Yuvasındaki Antioksidan Kapasitesinin Belirlenmesi. Uluslararası Temel ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 5(1): 31-36.
• Yılmaz, S. ve Zengin, M. 2003. Erzurum Kent Halkının Süs Bitkilerine Olan Talebinin Belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 4(1): 29-42.
• Yükseler, Z. (2018). Türkiye'de Gelir Dağılımı: Hangi Gelirin Dağılımı Ölçülüyor? https://www.researchgate.net/publication/328075223. Erişim Tarihi: 13.08.2019.
• Yüzbaşıoğlu, R. ve Kızıloğlu, S. 2019. Tıbbi-Aromatik Bitkilerin Satın Alımında Bireylerin Bilinç Düzeyi (Erzurum Merkez İlçeleri Örneği). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 119-132.