TOKİ KONUT UYGULAMALARINDAKİ FİYAT POLİTİKALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ (AĞRI SUÇATAĞI II. ETAP 3+1, 280 DAİRE ÜZERİNDEN FAYDA MALİYET ANALİZİ)

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 355 - 375, 06.05.2020

İsmet Alaca , Melik Yolci

https://doi.org/10.31463/aicusbed.682351

Öz

Ağrı İli sosyo-ekonomik veriler ışığında değerlendirildiğinde, Türkiye’nin kentleşme ve kamu hizmetleri bağlamında geri kalmış şehirlerinden biridir. Kentleşmenin nüfus yoğunluğu ile doğrudan ilişkisi genel geçer bir kriter olarak kabul görmektedir. Ağrı toplam nüfusu ile Türkiye’de iller sıralamasında 68. sırada yer almasına karşın, gelişmişlik sırlamalarında son üç il arasında yer almaya devam etmektedir.
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ), tarihsel süreçte birçok farklı devlet otoritesiyle eklemlenmesine karşın, hali hazırda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı bir kuruluş olarak varlığını sürdürmektedir. Daha çok konut gereksinim oranı yüksek olan yerlerde vatandaşın konut ihtiyacını üstün ve ayrıcalıklı yetkilerle karşılamaya çalışan kurumun, temelde, vatandaşların gelir düzeylerine göre bir ayrım ile bu ihtiyacı karşılama politikası vardır. Ancak TOKİ, hiçbir surette bedelsiz konut verme uygulamasına gitmemiştir. İdare Hukukuna egemen ilkelerden biri olan, kamu hizmetlerinin sunumunda “kamu yararı” ilkesi çerçevesinde çalışması beklenen kurum, uygulamalarında özellikle orta ve alt gelir gurubuna yönelik konut temininde ne denli kamu yararı ilkesinin gözetildiği, bu çalışmanın da temel sorusudur. Bu anlamda oluşturulan hipotezin önermesi şudur: Devlet ve kamu kurumları hizmet sunumlarında kamu yararı ilkesi doğrultusunda hareket eder. Çalışma, Ağrı’da yapımı 2011 yılında tamamlanan ve aynı yıl kura ile belirlenen hak sahiplerine dağıtımı yapılan Suçatağı İkinci Etap, 3+1, 120 metrekare brüt oturma alanına sahip 228 dairenin (10 bina), TOKİ’ye maliyeti ile vatandaşa maliyeti arasında bir karşılaştırma yaparak, kamu açısından “kar mı, yoksa kamu yararının mı gerçekleştiğini” ortaya koymayı hedeflemektedir.
Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde TOKİ’nin kısa tarihçesi ve uygulamaları, ikinci bölümde “Kamu Yararı” kavramı, üçüncü bölümde ise Ağrı Suçatağı TOKİ Konutlarının arsa temini, yapım ve satış aşaması, rakamlar ve hesaplamalar eşliğinde ortaya konulmuş, çalışma genel bir değerlendirme ile sonuçlandırılmıştır.

Ağrı Province, considered in the terms of socio-economic datas, is one of backward cities of Turkey in urbanization and lacked in public services. The direct relationship of urbanization with population density is accepted as a common criterion. Despite having rank of sixty eighth in total population of Turkey, in terms of development, it continues to be ranked among the last three provinces of Turkey. Although the Housing Development Administration (TOKI) has been integrated with many different state authorities in the historical process, it still exists as an affiliate
member of the Ministry of Environment and Urbanization. The institution, which seeks to meet the housing need of the citizen with superior and privileged powers, has a policy of meeting this need with a distinction based on the level of income of citizens. However, TOKI has never been able to offer free housing. The institution, in principle, is expected to work within the framework of the “common good” within the provision of public services that is one of the dominant principles of Administrative Law. The extent of public interest principle that is taken into account during performing is an essential factor, especially, for middle and lower income groups. In this sense, the hypothesis created is:Governmentaland public institutions to what
extent act in line with the principle of public interest, in service provision. The study was carried out in Ağrı. The project was completed in 2011 and was distributed to the right holders determined in the same year . By doing this, it aims to reveal whether gaining profit or ensuring public benefit are realized in terms of the public services. This study consists of three parts. In the first part, the short history of TOKI and its applications, in the second part, the concept of public benefit and in the third section, the provision of land development, construction process and liquidation stages were evaluated with figures and calculations related to Ağrı Suçatağı TOKİ Houses.
Keywords: Housing Development Administration (TOKI), Public Benefit, Profit,
Cost, Benefit Analysis 

Anahtar Kelimeler

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ)

Kaynakça

• Ağrı Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2014 Yılı Faaliyet Raporu,http://agri.tarim.gov.tr /Menu/2/Faaliyet-Raporlari, (Erişim Tarihi: 23.12.2017) Çoban, Aykut, Cumhuriyetin İlanında Günümüze Konut Politikaları, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:67, No: 3, Ankara 2012. Dinçer, Ömer, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma, Ankara 2003, http://www.omerdincer.com/document/samsun_konusmasi.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2018) En Uygun Şirketi, Konut Kredi Faizleri, https://www.enuygun.com/bilgi/konut-kredisinde-faizler-0-57-ye-kadar-dustu, (Erişim Tarihi: 05.01.2018) Sahibinden Şirketi, Mehmet Özdemir, 4. Kat, Güneydoğu Cepheli Daire İçin Pazarlık Hariç 127 bin Türk Lirası Fiyat İlanı Yapılmıştır. https://www.sahibinden.com/ilan/emlak-konut-satilik-universiteye-yakin-tokilerde-satilik-3-plus1-daire-432111571/detay, (Erişim Tarihi: 05.01.2018) Saraç, Osman, Kamu Yararı Kavramı, Maliye Dergisi, 2002, https://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/md139/O.%20SARAC.pdf, (Erişim Tarihi: 02.01.2018) Tarhan, Ahmet Bora, Ezici, Erhan, Kamu Hizmetlerinin Üretiminde Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı ve Toplam Kalite Yönetimi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt: 3, No: 2, 2011. Taş, Atilla, Koç, Şahin ve diğerleri, Ağrı İşgücü Piyasası Analizi, Ağrı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ve Serka Kalkınma Ajansı, Ağrı 2012. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Bireysel Bilgi Edinme Sorularına Verilen Cevap, Belge Tarihi: 22.12.2017 Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Kuruluş ve Tarihçe, https://www.toki.gov.tr/kurulus-ve-tarihce, (Erişim Tarihi: 01.01.2018) Toplu Konut İdaresi, Yıllara ve Dönemlere Göre Taksit Artış Oranları, https://www.toki.gov.tr/AppResources/UserFiles/files/yillik-artis-oranlari.pdf , (Erişim Tarihi: 05.01.2018) Tutar, Hüseyin, Özyakışır, Deniz, TRA2 Bölgesinden İstanbul’a Göç Hareketlerinin Nedenlerine İlişkin Bir Araştırma, Sosyoloji Konferansları Dergisi, No: 47, 2013, http://www.journals.istanbul.edu.tr/iusoskon/article/view/1023021562, (Erişim Tarihi: 23.12.2017) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Verileri, İl Bazında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (2004-2014), www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24920, (Erişim Tarihi: 05.01.2018) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2016, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 26.12.2017) Yavuz, Fehmi, Politika ve Yerleşme Sorunlarımız, Dokuzuncu İskân ve Şehircilik Haftası Konferansları: Türkiye’de Orman Köyleri, Yerleşme, Bölge Planlama, Şehirleşme, Doğu Anadolu’nun Sorunları, Ankara: AÜ SBF İskân ve Şehircilik Enstitüsü Yayınları, Ankara 1969. Maral, Musa, C1/8 Blok Bina Görevlisi ile yapılan mülakat. (Mülakat Tarihi: 01.01.2018)