Türkiye Sağlık Coğrafyası Literatürünün Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 161 - 192, 06.05.2020

İsmail Özdoğan

https://doi.org/10.31463/aicusbed.701317

Cited By: 2

Öz

Sağlık coğrafyası dünyada ve ülkemizde her geçen gün değişim ve gelişim göstermektedir. Küreselleşen ve gelişen dünyamızda coğrafi koşullardaki değişkenlik süreklilik arz etmektedir. Bu değişkenliklere bağlı olarak sağlık üzerinde çeşitli risk faktörleri ortaya çıkmakta, bu risklerde sağlığımız üzerinde tehditler oluşturmaktadır. Sağlık bireyin iyi olma hali olarak düşünülürse oluşan riskler hastalık durumlarının ortaya çıkmasına hatta ölümlere neden olabilir. Sağlık coğrafyası hastalıkların ya da sağlıklı olma durumunun mekânla ilişkisini coğrafya ilkelerine bağlı olarak inceler. Sağlık ile ilgili sorunlar ve gelişmeler günümüz dünyasında sadece bir yeri ya da bölgeyi etkileyen bir durum olmaktan, küresel bir durum haline gelmiştir. Bu çalışma sağlık coğrafyası veya tıbbi coğrafya alanında Türkiye’de 1950- 2019 yılları arasında yapılan lisansüstü tez, makale, bildiri ve kitap türündeki yayınları ele almaktadır. Yapılan çalışma sonucunda son yıllarda sağlık coğrafyası alanındaki çalışmaların giderek arttığını, coğrafya bilim insanlarının bu alana daha fazla ilgi göstermeye başladıkları görülmüştür.

Abstract
Health geography has shown change and development day by day in the world and in our country. In our globalized and developing world, the variability in geographicalconditions has been continuous. Depending on these variability, various risk factors have arisen on health and these risks have posed threats to our health. If health is considered as an individual's state of well-being, the risks that occur can lead to the emerging of disease conditions or even death. Health Geography examines the relationship of diseases or health status with the place depending on the principles of geography. Health-related problems and developments in our today's world have become a global situation, not just affecting one place or region. This study handles
post-graduate thesis, articles, papers and publications like books in the field of Health Geography or Medical Geography in Turkey between 1950 and 2019. As a result of
the study, it has been seen that studies in the field of health geography have been steadily increasing in recent years and that geography scientists have started to show
more interest in this field.
Key words: Health, Environment, Health geography, Medical geography, Turkey

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Çevre, Sağlık Coğrafyası, Tıbbi Coğrafya

Kaynakça

• Kaynakça Altın, B. N., & Baloğlu, N. (2001). Tıbbi Coğrafya Açısından Çevre Koşullarını Değerlendirilmesi Üzerine Örnek Bir Çalışma:Köşkönü, Kiledere, Elmalı (Niğde). Türk Coğrafya Dergisi(36), 145-160.
• Araz, A., Harlak, H., & Meşe, G. (2007). Sağlık Davranışları ve Alternatif Tedavi Kulanımı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni,6, 112.
• Aytaç, A., & Kolbüken, M. (2019). şanlıurfa Merkez İlçelerinde Biyoklimatik Konfor Koşulları ile Doğal Ölüm Olayları Arasındaki İlişkinin Değerlendrilmesine Yönelik Bulgular(2013- 2015). Turkısh Studies Social Sciences, 6(14), 2885-29,6.
• Başlı, İ. A. (1991). Ankara' da Sağlık Hizmetlerine Coğrafi Bir Yaklaşım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Berkman, A. G. (1992). Locatıon of Health Facilities and Geography of Health In Ankara Doktora Tezi. Ankara: Mıdle East Technical Unıversıty.
• Cutchin, M. P. (2007). The Need for the “New Health Geography” in Epidemiologic. NIH Public Access, 725-742.
• Çalışkan, V. (2009). Çanakkale İlindeki Hayvansal Kaynaklı Sağlık Risklerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 461-486.
• Çalışkan, V., & Sarış, F. (2008). Çanakkale' deki Yükseköğretim Öğrencilerinin Genel Sağlık Durumlarını Etkileyen Çevresel Faktörlerin Araştırılması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 43-70.
• Çelebi, A. N. (1987). İstanbul' da Sağlık Hizmetlerine Coğrafi Bir Yaklaşım. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beşeri ve İktisadi Coğrafya Ana Bilim Dalı.
• Deniz, M. (2018). Uşak Şehrinde Aile Sağlığı Merkezlerinin Erişilebilirliğinin CBS ile Analizi. Turkısh Studies Socıal Sciences, 13(26), 475-491.
• Deniz, M., Kocaman, E., & Topuz, M. (2018). Turgutlu İlçesinde Aile Sağlığı Merkezlerinin Konumlarının Erişilebilirlik Açısından CBS ile Analizi . TUCAUM 30.Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu 3- 6 Ekim 2018, (s. 704-712). ANKARA.
• Doğruöz, T. (2011). Kırklareli Tarihine Işık Tutacak Bir Eser: Türkiye'nin Sıhhi-i İçtimai Coğrafyası Kırklareli Vİlayeti. History Studies, 275-284.
• Ekinci, İ. (2006). Basra' nın Tıbbi Coğrafyası Hakkında Bazı Bilgiler. Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 4(2), 157-179.
• Genel, G., & Kaçmaz, M. (2016). Türkiye' deki 2000- 2013 Yılları Arasında Sağlık Personeli Sayısındaki Mekansal Dağılış ve Değişim. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(4), 197-211.
• Gümüşcü, O. (1999). Milli Mücadele Dönemi Türkiye Coğrafyası İçin Bilinmeyen Bir Kaynak : 'Türkiye' nin Sıhhi-i İçtimai Coğrafyası''. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi(45), 936-968.
• Gümüşcü, O. (2003, Mart). Osmanlı'dan Cumhuriyete Geçiş ve Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye Halk Sağlığı. Atatürk Araştırma Dergisi, 19(55), 125-146.
• Gümüşçü , O. (2005). Sağlık Coğrafyası Bakımından 1920'lerin Türkiyesi'nde Halk Sağlığı ve Sorunları. 38. Uluslararası Tıp Tarihi Kongresi Bildiri Kitabı, (s. 1491-1502). Ankara.
• Günay, S. (2008). Bir Sağlık Coğrafyası Araştırması: Türkiye Ölüm Oranları Atlası. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Günay, S. (2008). Ölüm Oranı Haritalarının Önemi ve Hazırlanması. 2. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, (s. 222-231). Kayseri.
• Günay, S. (2008). Türkiye Ölüm Oranları Atlası. İSTANBUL: Çantay.
• Günay , S. (2010). Sağlık Coğrafyasında Yaşa Göre Farklılık Gösteren Değişkenler İçin Standartlaştırma: Doğrudan Yaş Düzeltme Yöntemi. Tucaum, 103-110.
• Günay Aktaş, S. (2014). Türkiye' de İntihar (2000- 2011). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Günay Aktaş, S. (2014). Türkiye'de Kadınlarda Meme Kanseri Nedeniyle Ölüm:Mekansal Dağılım ve Şehirlerin Sosyoekeonomik Gelişmişlik Düzeyi ile İlişkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 442-450.
• Güngör, H. C., & Özkan, G. (2015). Sağlık Ocağı Planlamasında Coğrafi Bilgi Sistemi :Kütahya İli Örneği. Proceedings Of The World Cadastre Summit, 830-843.
• Hapçıoğlu, B. (1987). Ülkelerin Sağlık Planlamasında Tıbbi Coğrafyanın Yeri Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı.
• Kantürk, G. (2007). Using GIS Technology to Analyse Tuberculosis Incidence in İzmir. International Symposium on Geography.
• Kantürk, G. (2009). Ege Bölgesi' nde İnsan Sağlığı ve Mekan Arasındaki İlişkiler (Guatr örneği) Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi ,Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kantürk Yiğit, G. (2011). Türkiye' de Sağlık Coğrafyası Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme. e- Journal of New World Sicences Academy, 6(1), 30-41.
• Kantürk Yiğit, G. (2016). Sağlık Sorunları. F. AYDIN içinde, Günümüz Dünya Sorunları (s. 362-407). Ankara: Pegem Akademi.
• Kantürk Yiğit, G., & Turgut, T. (2016). Sağlık Coğrafyası Açısından Karabük İlinde Tüberküloz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43).
• Karagel, H., & Alkaya, E. (2018). Türkiye'de Coğrafyacıların Sağlık Coğrafyası Alanında Yaptıkları Araştırmalar Üzerine Bir Değerlendirme. TÜCAUM 30.Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu (Özet Bildiri). Ankara: TÜCAUM.
• Karakuzulu, Z. (2004). Gümüşhane İlinin Sağlık Coğrafyası. A. DURMUŞ (editör), Gümüşhane ve Yöresinin Kalkınma Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde, 2, s. 798-807. Gümüşhane.
• Kaya, F., Karataş, Y., & Özgül, İ. (2014). Erzurum Vilayeti Bayezid -Dİyadin-Karakilise -Tutak ve Eleşkirt Kasabalarının 1913 Yılı Sıhhi ve İçtimai Coğrafyası. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 564-572.
• Kearns, R., & Gesler, W. (1998). Putting Health into Place: Landspace ,İdentity,and Well-Being. Sycracuse: Syracuse University Press.
• Kearns, R., & Moon, G. (2002). From Medical to Health Geography : Novelty ,Place and Theory After a Decade of Change. Progress in Human Geography, 605-625.
• Kolbüken , M. (2018). Şanlıurfa İlinde Biyoklimatik İklim Koşulları ile Doğal Ölüm Olayları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi (2013-2015) Yüksek Lisans Tezi. Şanlırufa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korkut, C. (1998). Tıbbi Coğrafya' ya Giriş. İzmir: Tepekule Kitaplığı Madge.
• Kütük, S. (2019). Coğrafya Biliminde Türkiye'de Gelecek Vadeden Bİr Alan: Tıbbi Coğrafya. Geoced.
• May, J. (1950). Medical Geography: Its Methods and Objectives. American Geography Society, 1(40), 9-41.
• May, J. (1958). The Ecology of Human Disease . MD. Publicatıon.
• Merey, K. (2008). Türkiye' de Sağlık Coğrafyası Bakımından Kadınlarda Görülen Beş Kanser Türünün İlçe Bazında Dağılımı ve Coğrafi Ortam ile İlişkisinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Merey Çelebi, K., & Özçağlar, A. (2016). Sağlık Coğrafyası Yönünden Bir Bakış : Kastamonu İlinde Engelli Dağılışı. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, (s. 1-2). Ankara.
• Nazik, L. (2017). Tıbbi Coğrafya; Gelişimi, Araştırma Yöntemleri ve Türkiye' deki Durumu. Jeomorfoloji Derneği Bülteni(1), s. 30-34.
• Okumuş, S. (2017). Bozüyük İlçesindeki Atmosferik Polenlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Bilecik: Şeyh Edebali Üniversitesi ,Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ölgen, M. (2010). Tıbbi Coğrafya: Tanımı ,İçeriği ve Coğrafi Teknolojilerle İlişkisi. G. GÖKÇAY içinde, Dr.Eren Akçiçek' e Armağan (s. 143-163). İzmir.
• Özçağlar, A. (2003). Coğrafya'ya Giriş. Ankara: Hilmi Usta Matbaacılık.
• Parr, H. (2002). Medical Geography: Diagnosing The Body In Medical and Health Geography 1999-2002. Progress In Human Geography, 2(26). 240-251.
• Parr, H. (2003). Medical Geography: Care and Caring. Progress In Human Geography (27). 212-221.
• Özey, R. (2015). Sağlık Coğrafyası. istanbul: Aktif Yayınevi.
• Snow, S. (2002). Commentary: Sutherland ,Snow and Water : The Transmission of Cholera in the Nineteenth Century. International Journal of Epidemiology , 908-911.
• Swalehe, M., & Günay Aktaş, S. (2016). Dynamic Ambulance Deployment to Reduce Ambulance Response Times using Geographic İnformation Systems: A Case Study Of Odunpazarı District of Eskisehir Province,Turkey. Procedia Environmental Sciences(36), 199-206.
• Şahin, K. (2001). Samsun İlinde Bazı Hastalıkların Mevsimlere Bağlı Görülme Sıklığı. Türk Coğrafya Dergisi(37), 133-156.
• Tağıl, Ş. (2007). Balıkesir'de Hava Kirliliği'nin Solunum Yolu Hastalıklarının Mekânsal Dağılışı Üzerine Etkisini Anlamada JEo-İstatistik Teknikler. Coğrafi Bİlimler Dergisi, 37-55.
• Timor, A. N. (1996). Tıbbi Coğrafya: Kapsamı ve Amacı. Coğrafya Dergisi(4), 303-319.
• Trevor, J. D. (2008). Health Geography: Supporting Public Health Policy and Planning. CMAJ, 1177-1180. doi: 10.1503/cmaj.071783
• Tuncalı, İ. (1953). Ladik İlçesi Sağlık Coğrafyası. Ankara: Örnek Matbaası.
• Tunstall, H., Shaw, M., & Dorling, D. (2004). Places and Health. (J. TREVOR , Editör) J Epidemiol Comm Health, 58, 6-10.
• Ünver, S. (1940). Osmanlı Tababeti ve Tanzimat Hakkında Yeni Notlar ,Tanzimat-I.
• Ütone, J. (2013). Geography of Health. Eszterházy Károly College.
• WHO. (2010). World Health Organization .