COVİD-19 PANDEMİSİ KAYNAKLI UZAKTAN EĞİTİM SÜRECİNDE ÖĞRENCİLERİN SOSYAL DESTEK ALGILARI VE ÖZGÜVEN DÜZEYLERİNİN RUH SAĞLIĞINA ETKİSİ: KAYSERİ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 58 - 80, 31.10.2021

Mustafa Erbir

https://doi.org/10.31463/aicusbed.947119

Cited By: 3

Öz

Bu araştırma üniversitelerde Covid-19 pandemisi kaynaklı uygulanan uzaktan eğitim süreçlerinde ön lisans öğrencilerinin sosyal destek algıları ve özgüven düzeylerinin ruh sağlığına etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi Kayseri Üniversitesinde eğitim gören ön lisans öğrencilerinden oluşmaktadır. Basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen örneklem grubu cinsiyet, yaş, gelir seviyesi, ikamet yeri, anne ve babanın çalışma statüsü gibi farklı demografik özelliklere sahiptir. Toplam 312 ön lisans öğrencisinin katılım sağladığı araştırmada bir nicel araştırma yöntemi olan ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 22 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda algılanan sosyal destek ve özgüven kavramlarının alt boyutları ile ruh sağlığı arasında anlamlı korelasyonlar bulunduğu, algılanan sosyal desteğin alt boyutlarından olan aile desteği ve arkadaş desteğinin öğrencilerin ruh sağlığını pozitif yönde ve anlamlı düzeyde etkilediği, buna karşın özel kişi desteği alt boyutunun ise ruh sağlığına herhangi bir etkisinin bulunmadığı sonucunda ulaşılmıştır. Ayrıca özgüven düzeyinin alt boyutları olan iç özgüven ve dış özgüven düzeyinde meydana gelen bir artışın öğrencinin ruh sağlığını pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Destek, Özgüven, Ruh Sağlığı, Uzaktan Eğitim, Ön Lisans Öğrencileri

Kaynakça

• Abramis, D. (1985). Effects of Different Sources of Social support and Social Conflict on Emotional Well-Being, Basic & Applied Social Psychology, 6(2), 111-129.
• Akarçay, D., (2013). Türkiye’de Yürütülen Ruh Sağlığı Hizmetleri Politikalarının Değerlendirilmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Akın, A. (2007). Öz-Güven Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 167-176.
• Akın, M. (2008). Örgütsel Destek, Sosyal Destek ve İş/Aile Çatışmalarının Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(25), 141-171
• Akın, M., Özdevecioğlu. M. ve Ünlü, O (2012), Örgütlerde İntikam Niyeti ve Affetme Eğiliminin Çalışanların Ruh Sağlıkları ile İlişkisi, Amme İdaresi Dergisi 45(1), 77-97.
• Arıcıoğlu, A. (2008). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Adasal, R. (1979). Normal ve Anormal Açıdan Psikososyal Yönleriyle Kişilik ve Karakter Portreleri, Minnetoğlu Yayınları, İstanbul.
• Bostancı, N. (2005). Ruhsal Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Stigma ve Bunun Azaltılmasına Yönelik Uygulamalar, Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 18(1), 32-38
• Campbell, J., Gilmere, L. ve Cuskelly, M. (2003). Changing Student Teachers Attitudes Towards Disability and Inclusion. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 28(4), 369-379
• Cassel, J. (1976). The Contribution of Social Environment to Host Resistance, The Johns Hopkins University School of Hygiene and Public Health, 104(1). USA
• Cohen, S. ve Wills T. A. (1985). Stress, Social Support and Buffering Hypothesis, Psychological Bulletin, 98(2), 310–357.
• Davutoğlu, N. A. (2021). Sanayi 4.0 uygulamalarının dünyadaki ve Türkiye’deki sektörler açısından detaylı analizi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(67), 795-811.
• Doğan, S., Acar, F., ve Baynal Doğan, T. G. (2021). İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Anksiyetesinin Siberkondria Davranışları Üzerine Etkisi. Erciyes Akademi, 35(1), 281-298.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2005). Mental Health Atlas. Cenevre, World Health Organization.
• Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.
• Erarslan, Ö., (2014). Üniversite Öğrencilerinde Psikolojik Sağlamlık ile Depresif Belirtiler ve Yaşam Memnuniyeti Arasındaki İlişkide Benlik Saygısı, Pozitif Dünya Görüşü ve Umudun Aracı Rolünün İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Erginöz, E. (2008), Halk Sağlığı ve Mental Hastalıklar, Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyumu, 62, 31-40.
• Fenlason, K. J., ve Beehr, T. A. (1994). Social Support and Occupational Stress: Effects of Talking to Others, Journal of Organizational Behavior, 15, 57-175.
• Gobi, S. (1995). Social Support as A Moderator of Life Stress. Toward an Integrated Medicine, Glassies From Psychosomatic Medicine 1959-1979, American Psychiatric Press, Inc., USA: 377-398.
• Greenberg, J., Porteus, J., Pyszczynski, T., Simon, L. ve Solomon, S. (1995). Evidence of a terror management functiion of cultural icons: the effects of mortality salience on the inappropriate use of cherished cultural symbols, Personality and Social Psychology Bulletin, 21, 1221-1228
• Gültekin, B. K., (2010). Ruhsal Bozuklukların Önlenmesi: Kavramsal Çerçeve ve Sınıflandırma, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(4), 583-594
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Johnson, A. (2004). Explaining Potential Antecedents of Workplace Social Support: Reciprocity or Attractiveness?, Journal of Occupational Health Psychology, 9(4), 339-350.
• Kasatura, İ. (1998). Kişilik ve öz-güven. İstanbul: Evrim Yayınları
• Keldal, G.(2015). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği’nin Türkçe Formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, , 3(1), 103-115.
• Kirmeyer, S (1987). Social Support: Its Relationship to Observed Communication With Peers And Superiors , Academy of Management Journal, 30(1), 138-151.
• Klipe, G. L., Lambert, V. A. ve Lambert, C. E. (1989). Social Support, Hardiness and Psychological Well-Being in Women with Arthritis, Journal of Nursing Scholorship, 21(3), 128–131.
• Koç, M., Polat, Ü. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Ruh Sağlığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 3(2). 1-22
• Lauster, P. (2000). Kendine güven. Çevirmen Yıldıran N, Ankara: Doruk Yayınları
• Mahoney, M. J., ve Chapman, B. P. (2004). Mental and emotional skills training in sport. In C. D. Spielberger (Ed.), Encyclopedia of Applied Psychology. New York: Academic Press.
• Murray, L. (2003). Confirmatory Factor Analysis of The Multidimensional Scale of Perceived Social Support in Clinically Distressed and Student Samples, Journal of Personality Assessment, 81(3), 265-270.
• Öntaş, Ö. (1998). Kurum bakım deneyimi olan genç yetişkinlerin sosyal destek sistemleri ve ruh sağlığı durumları, (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, N. K. (2016). Deneysel bir çalışma: Bibliyopsikolojik danışmaya dayalı özgüven geliştirme programının 6. sınıf öğrencilerinin özgüven düzeylerine etkisi. Elementary Education Online, 15(1), 136-147.
• Özden, A. T. (2019). Kadın tüketicilerin özgüven düzeylerinin marka beğenilirlik düzeyleri üzerindeki etkisinin demografik özelliklerine göre farklılıkları. IREM, 7(1), 115-138.
• Özdevecioğlu, M., Çelik, C., Akın, M. ve İnce, F. (2009). Çalışanların Ruhsal ve Fiziksel Sağlıkları ve Yöneticilerin Cinsiyeti: Bankacılık Örneği, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirisi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Paulinger, G. (2012). Soziale Unterstützung als Sozialkapital, Einwurf eines Frageninstruments für soziale Ressourcen. (Yüksek Lisans Tezi). Viyana Üniversitesi. Viyana
• Paulus, P. (2009), Mental health – backbone of the soul, Health Education, 1094), 289-298.
• Pearson, A. (2003). Work-Family Conflict: A Model Of Linkages Between Work and Family Domain Variables and Turnover Intentions, Journal of Managerial Issues, 15(2), 175.
• Pfingstmann, G. B. (1987). Untersuchungsverfahren zum sozialen netzwerk und zur Sozialen Unterstützung. Zeitschirfft für Diffenrentielle und Diagnostische Psychologie. 8(1), 75-98.
• Redman, T. (2006), The Consequences of Perceived Age Discrimination Amongst Older Police Officers: Is Social Support a Buffer?, British Journal of Management, 17(2), 167-175.
• Sanger (2003) Linking Social Support And Well-Being: Testing The Relationship Between Social Support And Mental Health, A Dissertation Submitted to the Graduate School and Research in Partial Fulfillment of the Requirement of the Degree Doctor of Psychology, Indiana University of Pennsylvania.
• Şirin, T. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Dini Tutumları İle Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Psikoloji, 65-88.
• Tengilimoğlu, D., Işık, O. ve Akbolat, M. (2012), Sağlık İşletmeleri Yönetimi (Beşinci Baskı). Ankara: Nobel Kitap.
• Tennant, R., Hiller, L., Fishwick, R., Platt, S., Joseph, S., Weich, S., Parkinson, J., Secker, J., & Stewart-Brown, S. (2007). The Warwick-Edinburgh mental well-being scale (WEMWBS): Development and UK validation. Health and Quality of Life Outcomes, 5(1), 50-63
• Thoits, P. A. (1995). Stress, Coping, and Social Support Processes: Where are We? What Next, Journal of Health and Social Behavior, Extra Issue, 53-79.
• Tortop, N., İsbir, E. G. ve Aykaç, B. (1999). Yönetim Bilimi. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Weinberg, R. S., ve Gould, D. (2003). Foundations of sport and exercise psychology 3rd ed. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Yang, J.P. (2013). Implicit Social Support and Mental Health in Chinese Individuals Living with HIV, A thesis Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science, University of Washington, Department of Psychology.
• Yıldırım, İ. (1997). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Geliştirilmesi, Güvenirliği ve Geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87
• Yılmaz, E., Yılmaz, E. ve Karaca, F. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Destek ve Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18 (2), 71-79.
• Yurtçiçek Ergüntop, S. (2019). Kadın Öz Güven Ölçeğinin geliştirilmesi. (Doktora tezi), İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Yurtseven, F. (2011). Kendine Güven. A.Zara (Ed.) Yaşadıkça: Ruhsal sorunlar ve başa çıkma yolları, (s. 55-73), İstanbul: İmge Yayınevi.
• Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G. ve Farley, G. K. (1988). The Multidimensional Scale of Performans Support, Journal of Personality Assesment, 2(l), 30-41.