YAZMA EĞİTİMİNDE SÜREÇ-TÜR ODAKLI YAZMA YAKLAŞIMININ KULLANIMI

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 335 - 360, 31.10.2022

Ali Göçer Akife Kurt

https://doi.org/10.31463/aicusbed.1117059

Cited By: 1

Öz

Süreç-tür, son dönemde yükselişe geçen yazma yaklaşımlarından biridir. Süreç-tür; ürün, süreç ve tür yaklaşımlarının güçlü yönlerinden beslenen bir yazma yaklaşımıdır. Bu çalışmanın amacı, farklı edebî türlerde süreç-tür modeline göre oluşturulan etkinliklerle Türkçe ders kitabındaki yazma etkinlikleri arasında fark olup olmadığına bakmak ve yazma öğretiminde süreç-tür odaklı modelin kullanımına, etkililiğine ilişkin değerlendirmede bulunmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmanın verileri, doküman incelemesi aracılığıyla elde edilmiştir. Bu çalışmanın dokümanları; bir Türkçe öğretmeninin süreç-tür odaklı yazma yaklaşımının basamaklarına göre hazırladığı üç adet yazılı anlatım etkinlik planı, sekiz öğrencinin dilekçe, fabl ve bilgilendirici metin olmak üzere üç farklı metin türünde oluşturduğu yirmi dört adet yazılı metin ve 2021-2022 eğitim-öğretim yılında okullarda okutulan 5. sınıf Türkçe ders kitabından seçilmiş yedi adet yazma etkinliğidir. Çalışmadan elde edilen veriler, betimsel analize göre analiz edilmiştir. Çalışmanın sonunda ders kitabındaki yazma etkinliklerinde süreç ve tür bilgisine önem verilmediği anlaşılmıştır. Ayrıca etkinliklerin ürün temelli anlayışa göre oluşturulduğu tespit edilmiştir. Süreç-tür temelli yaklaşımına göre hazırlanan etkinlik planları doğrultusunda üretilen metinlerin ise planlama, taslak yazma, düzenleme gibi aşamaları kapsayarak yazma sürecine uygunluk gösterdiği ve türe özgü özellikleri anlamaya yardımcı olduğu fark edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Eğitimi, Yazma Becerisi, Yazma Etkinliği, Süreç-Tür Temelli Yazma Yaklaşımı

The Place of Process-Genre Based Text Creation Studies in Writing Education

Öz

Process-genre is one of the writing approaches that has been on the rise recently. Process-genre based approach; ıt is an approach to writing that draws on the strengths of product, process and genre approaches. The aim of this study is to examine whether there is a difference between the activities created according to the process-genre model in different literary genres and the writing activities in the Turkish textbook and to evaluate the use and effectiveness of the process-genre based model in writing teaching. Qualitative research method was preferred in the study. The data of the study were obtained through document analysis. The documents of this study; three written expression activity plans prepared by a Turkish teacher according to the steps of the process-genre based writing approach, twenty-four written texts prepared by eight students in three different text types as petition, fable and informative text and 5 written texts taught in schools in the 2021-2022 academic year. These are seven writing activities selected from the 5th grade Turkish textbook. The data obtained from the study were analyzed according to descriptive analysis. At the end of the study, it was understood that the process and genre knowledge was not given importance in the writing activities in the textbook. In addition, it has been determined that the activities are created according to a product-based understanding. It has been noticed that the texts produced in line with the activity plans prepared according to the process-genre based approach, on the other hand, cover the stages such as planning, drafting, editing and are suitable for the writing process and help to understand the genre specific features.

Anahtar Kelimeler

Turkish Education, Writing Skill, Writing Activity, Process-Genre Based Writing Approach

Kaynakça

• Adalı, O. (2003). Anlamak ve anlatmak. Pan Yayıncılık.
• Akbaş, E. (2020). Yabancı dil eğitiminde yazma eğitimi yaklaşımlarının gözden geçirilmesi ve yazma becerisinin diğer becerilerle ilişkilendirilmesi. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 3038-3082. DOI: 10.26466/opus.744508
• Akyol, H. (2021). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. (11. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Almacıoğlu, G. (2017). Genre-based approach to writing instruction for students at English Language and Literature department [Unpublished doctoral dissertation]. Çukurova Üniversitesi.
• Almacıoğlu, G., & Okan, Z. (2018). Genre-based approach to writing instruction for students at an English language and literature department. Eurasian Journal of Applied Linguistics, 4(1), 71-100. DOI: 10.32601/ejal.460635
• Aral, İ. (2011). Yazma büyüsü. Kırmızı Kedi Yayınları.
• Badger, R., & White, G. (2000). A process genre approach to teaching writing. ELT journal, 54(2), 153-160. DOI: 10.1093/elt/54.2.153
• Bawarshi, A. (2000). The genre function. College English, 62(3), 335-360. DOI: 10.2307/378935
• Bayat, N. (2014). Sürece dayalı yazma yaklaşımının yazma başarısı ve kaygısı üstündeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1123-1141. DOI: 10.12738/estp.2014.3.1720
• Bhatia, V. K. (1997). Genre-mixing in academic introductions. English for Specific Purposes, 16(3), 181-195. DOI: 10.1016/S0889-4906(96)00039-7
• Carstens, A. (2009). The effectiveness of genre-based approaches in teaching academic writing: subject-specific versus cross-disciplinary emphases [Unpublished doctoral dissertation]. University of Pretoria. https://repository.up.ac.za/bitstream/handle/2263/24689/Complete.pdf?sequence=7&isAllowed=y
• Çakmak, F. (2017). A case study on teacher practice of genre-based writing and classroom interaction patterns at an advanced level. The Literacy Trek, 3(2), 114-129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/literacytrek/issue/32167/350953
• Çapraz Baran, Ş., & Diren, E. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Anıttepe Yayıncılık.
• Cavkaytar, S. (2010). İlköğretimde yazılı anlatım becerilerinin geliştirilmesinde yazma süreci modelinden yararlanma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 133-139. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/benefitting-from-writing-process-method-to-improve-written-expression-skills-in-primary-education.pdf
• Demir Atalay, T. (2015). Yazma becerisi açısından örnek bir kitap incelemesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 54, 727-777. DOI: 10.14222/Turkiyat1357
• Demirkan, M., & Heppınar, G. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde “metin türü odaklı açıklayıcı metin yazma modeli”. Turkophone, 4(2), 73-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkophone/issue/31631/347566
• Dilidüzgün, Ş. (2019). Yazma becerisinin önemi. N. Bayat (Ed.), Yazma ve eğitimi (s. 187-223). Pegem Akademi Yayıncılık. Dilidüzgün, Ş. (2021). Süreç ve tür odaklı okuma ve yazma eğitimi. Anı Yayıncılık.
• Dirgeyasa, I. W. (2016). Genre-based approach: What and how to teach and to learn writing. English Language Teaching, 9(9), 45-51. DOI: 10.5539/elt.v9n9p45
• Elshirbini Abd-ElFatah Elashri, I. I. (2013). The Effect of the Genre-Based Approach to Teaching Writing on the EFL Al-Azhr Secondary Students' Writing Skills and Their Attitudes towards Writing. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED539137.pdf
• Gezmiş Ceyhan, N. (2014). Süreç odaklı yazma yaklaşımının yazma dersindeki yeri ve etkisi. Dil Dergisi, (163), 46-63. DOI: 10.1501/Dilder_0000000206
• Göçer, A. (2010a). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 178-195. https://avesis.erciyes.edu.tr/yayin/7eff588a-1bff-4223-b3f8-769e23c181a1/turkce-ogretiminde-yazma-egitimi
• Göçer, A. (2010b). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin süreç yaklaşımı ve metinsellik ölçütleri ekseninde değerlendirilmesi (Niğde Üniversitesi örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 271-290. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49066/626060
• Hyland, K. (2003). Genre-based pedagogies: A social response to process. Journal of second language writing, 12(1), 17-29. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.1066.1021&rep=rep1&type=pdf
• Hyland, K. (2007). Genre pedagogy: Language, literacy and L2 writing instruction. Journal of second language writing, 16(3), 148-164. DOI: 10.1016/j.jslw.2007.07.005
• İpşiroğlu, Z. (2006). Yaratıcı yazma çalışmalarında yazınsal metinlerin işlevleri. Morpa Yayıncılık.
• Jones, P., & Derewianka, B. (2016). A brief history of genre pedagogy in Australian curriculum and practice. Sprogforum, 63, 24-34. https://en.unipress.dk/media/14675/sprogforum_63_jones_derewianka.pdf
• Kansızoğlu, H. B., & Bayrak Cömert, Ö. (2017). Süreç odaklı yazma yaklaşımlarının yazma başarısına etkisi: Bir meta analiz. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 541-586. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/358170
• Keçik, İ., & Uzun Subaşı, L. (2003). Sözlü ve yazılı anlatım. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kim, M. (2006). Genre-based approach to teaching writing. HPU TESL Working PaperSeries, 4(2), 33-39. https://www.academia.edu/6035205/Genre_Based_Approach_to_Teaching_Writing_Miyoun_Sophia_Kim Luu, T. T. (2011). Teaching writing through genre-based approach. BELT-Brazilian English Language Teaching Journal, 2(1), 121-136. https://revistaseletronicas.pucrs.br/index.php/belt/article/view/9361
• Lee, N. K. (2013). The genre-based writing instruction in EFL. Language Research, 49(2), 311-332. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.835.3454&rep=rep1&type=pdf
• Maltepe, S. (2006). Türkçe öğretiminde yazılı anlatım uygulamaları için bir seçenek: Yaratıcı yazma yaklaşımı. Dil Dergisi, (132), 56-66. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/780591
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık. (Orijinal eserin yayın tarihi 2013, 3. Baskı).
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1-8.sınıflar). MEB.
• Müldür, M., & Çevik, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerilerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(5), 141-149. 10.18506/anemon.520992
• Müldür, M., & Çevik, A. (2020). Türkçe ders kitaplarındaki yazma etkinliklerinin süreç odaklı yaklaşım açısından incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 24(84), 491-510. 10.17753/Ekev1667
• Myskow, G., & Gordon, K. (2010). A focus on purpose: Using a genre approach in an EFL writing class. ELT journal, 64(3), 283-292. 10.32493/ljlal.v2i1.6993
• Nagao, A. (2018). A genre-based approach to writing instruction in EFL classroom contexts. English Language Teaching, 11(5), 130-147. 10.5539/elt.v11n5p130,
• Oğuz, B., & Doğan Kahtalı, B. (2020). Yazma stratejilerine yönelik bir derleme çalışması ve stratejilerin yazma kazanımlarıyla ilişkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(14), 119-137. 10.29129/inujgse.701807
• Onozawa, C. (2010). A study of the process writing approach. Research Note, (10), 153-163. https://gair.media.gunma-u.ac.jp/dspace/bitstream/10087/7218/1/2010-onozawa2.pdf
• Oral, G. (2008). Yine yazı yazıyoruz. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özdemir, E. (2012). Anlatım Sanatı. Bilgi Yayınevi.
• Özdemir, O. (2019). Yazma eğitiminde süreç, tür ve süreç-tür temelli yaklaşımların kullanımları. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 545-573. 10.17152/gefad.442223
• Özkan, M., Tören, H., & Esin, O. (2001). Yükseköğretimde Türk dili yazılı ve sözlü anlatım. Filiz Kitabevi.
• Salim, N. A., Walker, Z. M., & Rosenblatt, K. (2016). Teacher perceptions on the effectiveness of a process-genre approach on the writing skills of students with dyslexia. Asia Pasific Journal of Developmental Differences, 3(1), 35-61. 10.3850/S2345734114000217
• Seow, A. (2002). The writing process and process writing. J. C. Richards and W. A. Renandya (Eds), Methodology in language teaching: An anthology of current practice (pp. 315-320). Cambridge University Press.
• Seyedi, G. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik yazma öğretimi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Tabak, G., & Göçer, A. (2013). 6-8. Sınıflar Türkçe dersi öğretim programının ürün ve süreç odaklı yazma yaklaşımları çerçevesinde değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 147-169. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59471/854605
• Tangpermpoon, T. (2008). Integrated approaches to improve students writing skills for English major students. ABAC Journal, 28(2), 1-9. http://www.assumptionjournal.au.edu/index.php/abacjournal/article/view/539/485
• Tavşanlı, Ö. F., & Kaldırım, A. (2020). Türkiye’de süreç temelli yazma yaklaşımı: Bir tematik analiz çalışması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 108-138. 10.30703/cije.543600
• Tiryaki, E. N., & Bilgili, S. (2020). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarının tür odaklı yazma yaklaşımı bağlamında karşılaştırılması. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yeni Yönelimler 2, 79-100. http://www.icotfl.sakarya.edu.tr/wp-content/uploads/2020/10/T%C3%BCrk%C3%A7enin-Yabanc%C4%B1-Dil-Olarak-%C3%96%C4%9Fretiminde-Yeni-Y%C3%B6nelimler-2.pdf
• Ünsal, G. (2008). Yazma öğretimi. Dil Dergisi, 142, 46-60.
• Yalınkılıç, K. (2019). Metin yapılandırma modeli. N. Bayat (Ed.), Yazma eğitimi (s. 47-72). Anı Yayıncılık.
• Xu, X., & Li, X. (2018). Teaching Academic Writing through a Process-Genre Approach: A Pedagogical Exploration of an EAP Program in China. TESL-EJ, 22(2), 1-21. https://www.tesl-ej.org/pdf/ej86/a1.pdf
• Yaylı, D., & Yaylı, D. (2014). Tür odaklı yabancı dil öğretimi ve yabancı dil olarak Türkçe. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 1, 143-152. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/493513
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yıldız, D. (2019). Yazmayla ilişkili psikolojik nitelikler. N. Bayat (Ed.), Yazma ve eğitimi (s. 297-327). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yılmaz, M., & Kadan, Ö. F. (2019). Sınıf öğretmenlerinin süreç temelli yazmaya yönelik görüşlerinin incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 27, 559-772. 10.29329/mjer.2019.185.27