DİKKAT GELİŞTİRMEYE YÖNELİK ÇALIŞMALARIN 2. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN FONONOJİK FARKINDALIK BECERİLERİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 17, 30.04.2023

Rabia Tuna Aslan , Emine Balcı

https://doi.org/10.31463/aicusbed.1159038

Öz

Fonolojik farkındalık; konuşma seslerini tanımada, sözcükteki sesleri ayırt etmede kullanılan önemli okuma becerilerindendir. Fonolojik ilişkiyi kavramış olan çocuklar, duydukları sesleri doğru bir şekilde yazabilirler. Fonolojik farkındalık becerisinin gelişmesi çocukta; dilsel gelişimi, yargıda bulunabilme ve dikkat gibi diğer bilişsel yetenekleri de geliştirmektedir. Bu araştırmada, ilkokul ikinci sınıfta okuyan öğrencilerin dikkat geliştirmeye yönelik ses, hece, sözcük çalışmalarının fonolojik farkındalık becerisine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, Antalya ilinde bir ilköğretim okulundaki toplam 55 ikinci sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Yürütülen çalışma ön test ve son test kontrol gruplu olarak planlanmış olup yarı deneysel bir araştırmaya örnektir. 31 deney, 24 kontrol grubu olmak üzere 55 ilkokul ikinci sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubundaki öğrencilere “Kelime Okuma Bilgisi Testi” (KOBİT) ve planlanan etkinlikler deney öncesinde ve sonrasında öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Deney grubundaki çocuklara, dikkat geliştirmeye yönelik ses, hece ve sözcük çalışmaları 15 hafta boyunca uygulanarak deneysel işlem gerçekleştirilmiştir. Yürütülen çalışma sonucunda elde edilen bulguların normalliğini test edebilmek için öncelikle Kolmogorov-Smirnov testi uygulanmıştır. Ardından bulguların analiz edilmesinde aritmetik ortalama, standart sapma ve yürütülen deneysel çalışma neticesinde elde edilen puanlar arasında anlamlı bir fark olup olmadığını tespit etmek için bağımlı örneklem t-testi kullanılmıştır. Deney grupları ve kontrol grubu arasında deney grupları lehine anlamlı bir fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

dikkat, ses, hece, sözcük, fonolojik farkındalık, sesbilgisel farkındalık

The Effect of Attention Development Activites on The Phonological Awareness Skills of Second Grade Students

Öz

Phonological awareness; It is one of the important reading skills used in recognizing speech sounds and distinguishing sounds in words. Children who have grasped the phonological relationship can write the sounds they hear correctly. The development of phonological awareness skills is in the child; It also improves other cognitive abilities such as linguistic development, judgment, and attention. In this study, it was aimed to investigate the effect of sound, syllable, and word studies on the phonological awareness skills of students studying in the second grade of primary education. Therese archwas carried out with a total of 55 second grade students in a primary school in Antalya. The study was planned as a pre-test and post-test control group and is an example of a quasi-experimental research. 31 experiments; It was carried out with 55 primary school sophomore students, 24 of which were in the control group. The activities planned for the "Vocabulary Reading Knowledge Test" (KOBIT) for the students in the Study group were carried out with the students before and after the experiment. The experimental process was carried out by applying sound, syllable, and word exercises for 15 weeks to the children in the experimental group. The experimental process was analyzed by using the statistical program SPSS 22.0 package program. After giving the arithmetic ans and Standard deviations of the data, the dependent sample t-test was used to determine whether there was a significant difference between the score obtained as a result of the experimental study. A significant difference was found between the experimental group and the control group in favor of the experimental groups.

Anahtar Kelimeler

attention, sound, syllable, word, phonological awareness

Kaynakça

• Babür, N, Haznedar, B. Erçetin, G. Özerman, D. & Erdat Çekelek, E.(2016) Türkçe’de Kelime Okuma Bilgisi Testi’nin (KOBİT) Geliştirilmesi Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 28 (2), 1-21
• Bacik T. Ş. (2020). Konuşma sesi bozukluğu olan çocukların yürütücü işlevler ve karmaşık sözdizimi becerilerini arttırmaya yönelik geliştirilmiş uygulamalı terapi programının etkinliğinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora Tezi. Hac
• Baştürk, R. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğren (Ed.), Deneme Modelleri (ss. 31-53). Ankara: Anı Bentin, S., Hammer, R., &Cahan, S. (1991).
• Theeffects of agingandfirstgradeschooling on thedevelopment of phonologicalawareness. PsychologicalScience, 2(4), 271-275 Blachman, B. A. (2000). Phonologicalawareness. M. Kamil, Pr Mosenthal, D. Pearson, R. Barr (Ed.), Handbook of Reading Research Volume III (483-503). London: Lawrence ErbaumAssociates.
• Chard, D. J. ve Kameenui, E. J. (2000). Strugglingfirst-gradereaders: Thefrequencyandprogress of theirreading. TheJournal of Special Education, 34(1), 28-38.
• Çelenk, S. (2001). Okul dışı etkilerin ilk okuma yazma öğretiminde okuduğunu anlama başarısına katkısı. AİBÜ Yayımlanmamış (Yayın kurulu kararı alınmış) araştırma.
• Damar, M. (1996). İlk okuma Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Güçlüklerle Öğretmen Nitelikleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Erdoğan, Ö. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin fonolojik farkındalık becerileri ile okuma ve yazma becerileri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdoğan, Ö. (2012). İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Fonolojik Farkındalık Becerileri ile Okuma Becerileri Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim, 37(166).
• Erkan S. E. (2011). İlköğretim 1. sınıf üstün ve normal zekâ düzeyindeki öğrencilerin fonolojik farkındalık düzeylerinin okuma başarıları üzerine etkisinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ertürk, S. (1993). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Field, A. (2018). Discoveringstatisticsusing IBM SPSS statistics. (5. Baskı). Sage. Goswami, U., ve Bryant, P. (1990). PhonologicalSkillsand Learning to Read. Hillsdale, NJ: Erlbaum
• Gökkuş, İ., ve Akyol, H. (2020). Sesbilgisel farkındalık öğretiminin, erken okuryazarlık becerilerinin gelişimine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 368-385.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127-146.
• Johnson, A. P. (2015). Eylem araştırması el kitabı (Y. Uzuner ve M. Ö. Anay, Çev.). Ankara: Anı.
• Karakelle, S. (2004). Fonolojik Farkındalık ve Harf Bilgisinin İlk okuma Becerisi Üzerindeki Etkisi. Psikoloji Çalışmaları, 24, 45-56.
• Kuzgun, Y. (1988). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri I: Okuma eğitimi. Ankara: Oncu Kitap.
• Pallant, J. (2016). A step by step guidetodataanalysisusing IBM SPSS. McGraw HillEducation.
• Rathvon, N. (2004). Earlyreadingassessment: A practitioner’shandbook. GuilfordPress. Roskos, K. A., Christie J. F. ve Richgelds,
• D. J. (2003) Theessentials of earlyliteracyinstruction. “[Online] 04 Haziran 2022 tarihinde alınmıştır.
• Ruşen, M. (1991). Hızlı Okuma. Ankara: Alfa Yayınları.
• Selçuk, E. (1997). “İngilizce Dersine Karşı Tutum İle Bu Dersteki Akademik Başarı Arasındaki İlişki.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Torgesen, J. K., ve Mathes, P. G. (1998). Whateveryteachershouldknowaboutphonologicalawareness. Florida Department of Education, Division of Schools andCommunityEducation, Bureau of InstructionalSupportandCommunity Services.
• Tura, S. S. (1983). “Dilbilimin Dil Öğretimindeki Yeri.” Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi, Sayı:379-380.