6360 SAYILI BÜYÜKŞEHİR KANUNU SONRASI KIRSAL ALANLARI YENİDEN DÜŞÜNMEK- İZMİR ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 11 - 27, 10.11.2017

Esra Kut Görgün , Neriman Yörür

Öz

Özet

Kent ve kırsal alanlarda yönetim ve planlama
uygulamalarının hukuksal zemini, mekânsal ve sosyo-ekonomik yapıları etkilemesi
açısından oldukça önemlidir. 6 Aralık 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yürürlüğe
giren ve sonrasında 22 Mart 2013 tarihinde yapılan değişiklikle son halini alan
6360 Sayılı Büyükşehir Kanunu sonrası, büyükşehir sayısı 16’dan 30’a yükselmiş
ve büyükşehir belediyeleri yetki ve planlama sınırları il mülki sınırı
olmuştur. Büyükşehir belediyeleri sınırları içerisindeki köylerin tüzel
kişiliği kaldırılmış ve mahalle statüsüne dönüştürülmüştür. Böylece, Türkiye
nüfusunun yaklaşık % 22.7’si köylerde yaşarken yasa sonrası %8.7’si köylerde
yaşar duruma gelmiştir. 6360 sayılı yasa sonrası  kır -kent bütüncül olarak ve kırsal alanlar
kıra özgü yaklaşımlarla yeniden düşünülmesi gerekmektedir.

6360 sayılı Büyükşehir Yasası’nın kırsal alanlar
üzerindeki etkilerini incelemek ve bütünşehri kapsayan planlama sınırı
içerisinde yer alan kırsal alanların nasıl yaklaşılabileceği konusunu
tartışmak, bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle, 6360
sayılı yasanın kırsal alanlar üzerindeki etkileri sosyo-kültürel, mali,
hukuksal, yönetsel ve mekansal boyutları ile ele alınacaktır. Planlamada kıra
özgü yaklaşımların gerekliliği vurgulanarak İzmir ili kapsamında kıra özgü kararların
planlama sisteminde nasıl yer edinebileceğine dair öneriler geliştirilecektir.
Literatürde yasa ile ilgili diğer çalışmalardan, kırsal alanların planlama ve
yönetimine dair öneriler ile farklılaşacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

6360 sayılı kanun, Yeni Büyükşehir kanunu, Kırsal alanlar

Kaynakça

• Adıgüzel Ş. ve Tek M. (2014). 6360 Sayılı Yasa ve Türkiye’nin Büyükşehir Belediyesi sisteminde değişim: Hatay örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 23 (3), 73-102.
• Adalet ve Kalkınma Partisi Yerel Yönetimler Başkanlığı. (2012). Sorular ve cevaplarla yeni büyükşehir belediye yasası. 15 Ocak 2017. https://www.akparti.org.tr/upload/documents/akparti_buyuksehir_yasasi.pdf.
• Akıllı, H. ve Kızılboğa Özaslan, R. (2015). 6360 Sayılı Kanun’a ilişkin literatür taraması. Akdeniz İktisat ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (30) 2015, 155-184.
• Aksu, İ. F. (2012). On üç ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi altı ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun. 10 Nisan 2017. www.turkakademisi.org.tr
• Bekdemir, Ü., Kocaman, S., ve Polat, S. (2014). Yeni büyükşehir yasası sonrasında Türkiye’de şehir nüfusu ve şehir yerleşmeleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 19(32), 277-297.
• Bilgesay, H. (2014). Büyükşehirlerde kırsal altyapı birlikleri önerisi. Türk İdare Dergisi, Yıl, 86, 11-27.
• Çalcalı, Ö. (2014). 6360 Sayılı Kanunun Türkiye’de yerel yönetimler sistemine getireceği değişiklikler. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 23 (4), 49-68.
• Çelikyay, H. (2014). Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası. Sayı 101, Temmuz, İstanbul: SETA Analiz.
• Çiftçi, F ve Tomar, A. (2013). Büyükşehir Yasasının İzmir Kırsalı Üzerine Olası Etkileri. TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu, 28-30 Kasım 2013
• Derdiman, R. C (2012). Türkiye’de büyükşehir belediyelerinin ve bu belediyelerin yapılarındaki yeni değişikliklerin anayasaya uyumu sorunu. Süleyman Demirel Üniversitesi. Hukuk Fakültesi Dergisi. 2(1).
• Demirkol, A. (b.t). 6360 Sayılı Kanun ve Türkiye’de yeni yerel yönetim yapısı.
• Dik, E. (2014). 6360 Sayılı Kanun bağlamında köylerin mahalleye çevrilmesi sorunu. Mülkiye Dergisi, 38 (1), 75-102.
• Duru, B. (2013). Büyükşehir düzenlemesi ne anlama geliyor? GAP Belediyeler Birliği Dergisi, Mayıs-Haziran-Temmuz, 33-37.
• Genç, F. N. (2013). 6360 Sayılı Kanun ve Aydın’a etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı) 1-29.
• Gözüaçık, H. (2014). 5393 ve 6360 Sayılı Kanunun Avrupa yerel yönetimler özerklik şartı kapsamında değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. T.C. Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Gözler, K. (2013). 6360 Sayılı Kanun hakkında eleştiriler: yirmi dokuz ilde il özel idareleri ve köylerin kaldırılması ve ilçe belediyelerinin büyükşehir ilçe belediyesi hâline dönüştürülmesi anayasamıza uygun mudur? Legal Hukuk Dergisi. Cilt 11, Sayı 122, s.37-82.
• Gül, H. ve Batman Efe, S. (2016). 6360 Sayılı Yasa, merkez-yerel ve yerel-yerel ilişkileri: madencilik sektörü üzerinden bir değerlendirme. 10. Kamu Yönetimi Sempozyumu, 456-489. 5-7 Mayıs 2016, İzmir.
• Kılınç Ürkmez, G. ve Zengin Çelik, H. (2016). 6360 Sayılı yasayla mekânsal ilişki sisteminin kır-kent ikileminde yeniden yapılanışı ve yerel yönetimler: kayseri ili örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler, 25 (3), Temmuz 2016, 69-94.
• Oğuz, E. (2013) Bütünşehir yasası hakkında bir değerlendirme. 24 Ocak 2017. http://www.spo.org.tr/
• Owen, S. (1999). Village design statements: some aspects of the evolution of a planning tool in the uk. Town Planning Review, 70 (1), 41–59.
• Öğdül, H., Erbaş, A.E., Konuk, G., Gül, M., Abaklıoğlu, M., Alpan, A., Büken Cantimur, B., Çalışkan, Ç.O., Çılgın, K., Hasgül, E., İncekara, B., Olgun, İ., Orman, T., Turgut, E. ve Yücel, S.D. (2015). Kastamonu/Küre Ersizlerdere köy tasarım rehberi. 1. Basım, Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı Yayınları, 92, Ankara: Salmat Basım,
• Ödemiş Belediyesi. (2017). 20 Nisan 2017. Belediye Verileri.
• Sağır, H. ve Yalçın, E. (2016). 6360 Sayılı Kanun sonrası kentteki tarımsal faaliyetlerde belediyenin rolü: konya büyükşehir belediyesi Örneği. 10. Kamu Yönetimi Sempozyumu, 1108- 1140. 5-7 Mayıs 2016, İzmir.
• Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK. (2016). 10 Aralık 2016. http://www.tuik.gov.tr
• TMMOB Şehir Plancıları Odası Büyükşehir Belediyesi Kanunu Değişikliği Değerlendirme Raporu (2012). http://www.spo.org.tr/
• Ulusal Kırsal Kalkınma Strateji Raporu, UKKS. (2015). 20 Mart 2017. http://www.sp.gov.tr
• Yavuz, B. (2015). Potamia (Bademli). (2.Baskı). İzmir/Ödemiş: Efe Ofset ve Matbaacılık.
• Zengin, O. (b.t). Büyükşehir Kanunun, 7 Ağustos 2016. http://docplayer.biz.tr/7717758-Buyuksehir-belediyesi-reformu-ve-kirsal-alana-etkisi.html.
• 442 Sayılı Kanun. (2016). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.442.pdf
• 6360 Sayılı Kanun. (2017). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6360.pdf
• 1984 Anayası, https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm