Türkiye’de İşsizlik ve Sendikalaşma İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir Analiz

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 116 - 127, 10.12.2017

Hatice Erol

Öz

İşsizlik hem
gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin karşı karşıya olduğu ekonomik ve
toplumsal sonuçları olan sorunların başında gelmektedir. İşsizliğin nedenleri
gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere göre farklılık gösterebilmektedir.
Gelişmiş ülkelerde işsizlik daha çok talep yetersizliğine bağlı olarak ortaya
çıkarken, gelişmekte olan ülkelerde yeterli istihdam alanının yaratılamamasına
bağlıdır. Diğer taraftan, işsizliği etkileyen makro ekonomik göstergeler
konusunda literatürde ortaklaşa bir yargı söz konusu iken, sendikalaşma
olgusunun işsizliğe etkisi üzerine farklı görüşler bulunmaktadır. Sendikalaşma
ve işsizlik ilişkisini analiz eden ampirik çalışmalar farklı sonuçlar ortaya
koymaktadır. Bazı çalışmalarda sendikalaşmanın işsizlik ile etkileşim içinde
olmadığı sonucuna ulaşırken, bazılarında sendikalaşmanın işsizliği azalttığına,
bazılarında ise işsizliği arttırdığı sonucuna ulaşmıştır.

Çalışmanın ana
amacı Türkiye’de sendikalaşma ile işsizlik arasında ilişkinin varlığını tespit
etmeye yöneliktir. Çalışmada
öncelikle Türkiye’de işsizlik ve sendikalaşma olgusu ortaya konulmaktadır.
Sonrasında Türkiye
İstatistik Kurumu(TÜİK)’nun  yıllık
işsizlik oranları ile  Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı(ÇSGB)’nın yıllık sendikalaşma oranları kullanılarak En Küçük Kareler (EKK) yöntemiyle
sendikalaşma ve işsizlik arasındaki 
ilişki incelenmektedir. 2010
ile 2013 yılları arası ÇSGB’nın mevzuat değişikliği nedeniyle sendikalı üye
sayılarını açıklamaması ve 2013 sonrası da Bakanlığın sendika üye sayılarının
tespitinde yöntem değişikliğine gitmesi nedeniyle bu yıllara ait sendikalaşma
oranları çalışmada kullanılamamıştır. Bu nedenle çalışmada 1988/2009 dönemi yıllık
sendikalaşma ve işsizlik verileri kullanılarak EKK yöntemiyle analiz edilmiş ve sendikalaşma ile işsizlik
arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. EKK yönteminin ardından modele uygulanan
Granger Nedensellik Testi sonucunda işsizlikten sendikalaşmaya, sendikalaşmadan da
işsizliğe doğru bir nedenselliğin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

İşgücü, İşsizlik

Kaynakça

• Akıncı, M; Yüce Akıncı, G. veYılmaz, Ö. (2014), “Sendikal Hareketlerin İki Yüzü:OECD Ülkelerinde İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkilerinin Analizi, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 32, Sayı 1, s.1-27. Asteriou, D. ve V. Monastiriotis (2001) “Trade Unionism and Growth: A Panel Data Study”, University of Reading Discussion Paper, 429, 1-19. Biçerli, K. (2011). Çalışma Ekonomisi (6. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları. Booth, A.L. (1994), The Economics of the Trade Union, Cambridge:Cambridge University Press. Chang, J.J., M. Shaw ve C.C. Lai (2007) “A ‘Managerial’ Trade Union and Economic Growth”. European Economic Review, 51(2), 365-384. Çelik, N. (1991), “Dünyada ve Türkiye’de Sendikal Hareketin Geleceği”, 16. Kuruluş Yıldönümü Etkinlikleri, Hak-İş Yayını, Ankara. Çetintaş, H., Şenkal, A. ve Başel, H. (2008), Unionization, Unemployment and Economic Growth; Case of Tutkey, Serbian Journal of Management, 3(2),157-170. Işığıçok, Ö.(2014). İstihdam ve İşsizlik. (2. Baskı). Bursa: Dora Yayıncılık. Işıklı, A.(1995). Sendikacılık ve Siyaset. Ankara: Öteki Yayınevi. Koray, M. (1994), Değişen Koşullarda Sendikacılık, TÜSES Yayını, İstanbul. Korkmaz, A. Ve Mahiroğulları, A. (2007). İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları, Türkiye ve AB Ülkeleri. Bursa. Kutal, M.(1997), “Küreselleşme Sürecinde Türk Sendikacılığı ve Sosyal Güvenlik Hukuku Üzerindeki Etkileri”, Kemal Oğuzman’a Armağan, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Milli Komitesi Yayını, Ankara. Lingens, J. (2002) “Growth and Employment Effects of Unions in a Simple Endogenous Growth Model”, University of Kassel Working Paper, 1-25. Mütevellioğlu, N. (2013), “İşsizlik Korkusu, Sendikaların İşlevselliği ve Sendikal Örgütlenme Hakkı”, V. Sosyal Haklar Sempozyumu, Ng, I. ve McCallum, J. (1989) “Trade Unions, Economic Growth and Politics”, The Journal of Industrial Relations, 31(3), 372-384. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (1998). Çalışma Hayatı İstatistikleri 1998. Ankara, Yayın No:24. Tokol, A.(2005). Türk Endüstri İlişkileri Sistemi (2. Baskı). Ankara: Nobel Basımevi. TÜİK (2009). Hanehalkı İşgücü Araştırması 2009 Ocak Dönemi Sonuçları, 15 Nisan, Ankara: TÜİK Yayınları. Sayı:64. Urhan, B. ve Selamoğlu, A.(2008). İşçilerin Sendikalara Yönelik Tutum ve Davranışları; Kocaeli Örneği. Çalışma ve Toplum Dergisi. 3,186. Yamak, R. ve Köseoğlu, M.(2012). Uygulamalı İstatistik ve Ekonometri Kitabı. Trabzon: Celepler Matbaacılık. Yazıcı, E.(2001). “Endüstri İlişkileri Sisteminde Değişimi Üreten Temel Dinamikler”. G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi. 3. Yıldırım, K. ve Karaman D. (2001). Makro Ekonomi. Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı, 2. Basım,Yayın No: 145, Eskişehir.