Küresel Tüketim Olgusunun Kültürel ve İdeolojik Eleştirisi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 1 - 19, 31.12.2019

Mustafa Güder

Öz

Küreselleşme; teknoloji, ekonomi, kültür ve inanç gibi hayatın birçok alanında değişimlere neden olmaktadır. Özellikle ekonomik açıdan 20. yüzyılın başında üretim alanında kitleselleşme ile meydana gelen değişime tarihsel süreç içerisinde küreselleşmenin yardımıyla tüketim alanında meydana gelen değişimler eşlik etmektedir. Çünkü kapitalist sistemde üretim ve tüketim terazinin iki kefesini temsil etmektedir. İkisi arasındaki dengesizlik durumunda sistem krize girmektedir. Sistemin sürdürülebilmesi için tüketim olgusunun kabuk değiştirmesi ve devamlılığının sağlanması kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu değişimin arkasında tüketim sürecini etki eden kültürel ve ideolojik temeller bulunmaktadır. Bu etkiler genellikle ekonomik amaçlar ekseninde ve güce dayalı hegemonik ilişkiler ağı içerisinde gerçekleşmektedir. Küreselleşme de bu süreci kolaylaştıran bir olgu olarak yer almaktadır. Çalışmada sosyoekonomik bir yaklaşım tercih edilmiştir. Bunun yanı sıra tüketimin olgusunun tarihsel seyri, kültürün bu süreçten nasıl etkilendiği ve sonuç olarak tüketimin bir ideoloji haline dönüşümü tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, İdeoloji, Kültür, Tüketim Toplumu

Kaynakça

• Adorno, T. W., & Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği, Çev. Nihat Ülner Ve Elif Öztarhan Karadalga, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık. Althusser L (1995) Kapital’i Okumak, Celal A. Kanat (çev), Belge Yayınları, İstanbul. Baudrillard, J., Deliceçaylı, H., & Keskin, F. (2008). Tüketim Toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Bauman, Z. (1999) Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, İstanbul: Sarmal Yayınevi Bauman, Z. (2006). Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Bottomore, Tom (1997): Frankfurt Okulu (Eleştirel Kuram), (Çev: A.Çiğdem), İstanbul: Ara Yayınları. Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık: İstanbul. Coşkun, S. (2011). Küreselleşme Sürecinde Tüketim Toplumu Ve Tüketim Kültürü (Doctoral Dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü). Duman, Z. M.(2018). Tüketim Sosyolojisi. Anı Yayıncılık: Ankara Duman, Z.(2016) Tüketimci Kapitalizmin Ve Tüketim Kültürünün Eleştirisi. Sosyoloji Dergisi, (33), 15-36. Eke, B. (1982). Tüketimin Sosyolojik Anlamı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (31), 413-428. Fromm, E., (1982). Sahip Olmak Ya Da Olmak, (Çev: A. Arıtan), Arıtan Yayınevi: İstanbul. Galbraith, J. K. (1980). Kuşku Çağı, (Çev: Ç. Aşçıoğlu). Altın Kitaplar Yayınevi: İstanbul. Gökdeniz, A., & Erdem, B. Uluslararasılaşma Süreci, Sözleşmeye Dayalı Uluslararasılaşma Yolları-(Franchising (İsim Hakkı)) Ve Bir Hizmet İşletmesi (Mc. Donald’s) Üzerinde Kavramsal Bir Araştırma. Verimlilik Dergisi, (4), 21-44. Güran, N. (2012). ‘‘ Dünya Ticaret Sistemi Ve Uluslararası Ticaret Müzakereleri ’‘ Gediz Üniversitesi Yayınları,10(223-261) Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi. (Çev: A. Onacak). Sel Yayıncılık: İstanbul Kavrakoğlu, F.(2014). Henry Ford Ve T Modeli, Fordizm, Post Fordizm. Http://Blog.Kavrakoglu.Com/Henry-Ford-Ve-T-Modeli-Fordizim-Post-Fordizm/, (Erişim Tarihi: 18.08.2018). Kaymakçı, O. (2013). Küresel Ekonomide Çok Uluslu Şirketler Ve Türkiye'deki Yansımaları. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 224-249. Kök, R. (2013). İktisadi Düşünce -Kavramların Analitik Evrimi. İlkem Ofset ve Dijital Kopyalama Sistemleri: İzmir. Lodziak, C.(2002). The Myth Of Consumerism, Pluto Press: London. Lodziak, C.(2003). Kapitalizm ve Kültür, İhtiyaçların Manipülasyonu. (Çev: Berna Kurt), Çitlembik Yayınevi, İstanbul, 2003. Mardin, Ş. (1992). İdeoloji. İletişim Yayıncılık: İstanbul Orçan, M. (2004). Osmanlı’dan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü. Ankara: Kadim Yayınları. Parasız, İ. Ölmezoğulları, N. ve Başoğlu, U.(2015). İktisatta Devrimler Karşı Devrimler. Bursa: Ekin Yayınevi. Ritzer, G. (1998). Toplumun Mcdonaldlaştırılması. Çev. Şen Süer Kaya, İstanbul:Ayrıntı Yayınları. Saruhan, M.(2010). Marka Ve Markalaşmanın Kısa Tarihi. Http://Mehmetsaruhan.Com/2010/Pazarlama/Marka/Marka-Ve Markaslamanin-Kisa-Tarihi/, (Erişim Tarihi: 20.08.2018) Savaş, V.F. (2007). İktisatın Tarihi. Ankara: Siyasal Yayınevi. Savaş, V.F. (2013). Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm ve Yeniden Yapılanma Arayışları. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası, 27-39. Senemoğlu, O. (2017). Tüketim, Tüketim Toplumu Ve Tüketim Kültürü: Karşılaştırmalı Bir Analiz. İnsan&İnsan, 66. Sklair, L. (2010). Iconic Architecture And The Culture-İdeology Of Consumerism. Theory, Culture & Society, 27(5), 135-159. Sombart, W. (1998). Aşk, Lüks Ve Kapitalizm. Çev.: N. Aça, Ankara: Bilim Ve Sanat Yayınları. Veblen, T. (2014). Aylak Sınıfının Teorisi. (Çev: Günsel, E.). Ankara: Tutku Yayınevi. Weber, M. (2012). Ekonomi Ve Toplum. Yarın Yayınları. Yanıklar, C. (2010). Tüketim Kültürü, Kapitalizm Ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Tartışma. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(1), 25-32. Yavuzaslan, K.(2015). Stratejik Yönetim Penceresinden 21. Yüzyıl Amerikan Hegemonyası. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Yıldırım, C. (2011a). Neoliberal İktisat Politikalarını Türkiye’de Orta Sınıfa Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı. Yıldırım, C. (2011b). Birinci Ve İkinci Nesil Washıngton Uzlaşması: Neoliberal İktisat Politikalarının 1980'den Sonraki Evrimi. International Journal Of Economic & Social Research, 7(2).