The Effect Of Onlıne Shoppıng Addıctıon On Psychologıcal Well-Beıng In Adults: A Review Study.

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 229 - 240, 08.12.2025

Zeynep Özcan , Itır Tarı Cömert

Öz

Psychological well-being means being able to continue life in a way that provides full satisfaction with life. At the same time, it is the individual's ability to love and be at peace with himself despite all the negativities, to establish a secure attachment with other individuals, to create his environment according to his own value judgments, to be satisfied with life, to have life goals and to make personal progress. Addiction is a word derived from Latin and passed into our language. Online shopping addiction is defined as the tendency to make problematic, inconsistent and uncontrolled purchases via the internet due to various reasons such as psychological, social and economic. The main purpose of this study was to examine the effect of online shopping addiction on psychological well-being in adults and to determine the results of previous studies. In this study, the traditional compilation method was used and databases such as "Google Scholar", "Dergi Park", "YÖK Thesis Center" were used. Based on the results obtained, we can say that certain factors are effective on online shopping addiction and psychological well-being.

Anahtar Kelimeler

“Addiction” , “Online shopping” , “Psychological well-being” and “Compulsive buying”

Yetişkinlerde Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığının Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisi: Bir Derleme Çalışması

Öz

Psikolojik iyi oluş, yaşamdan tam tatmin alacak biçimde yaşamı devam ettirebilmek demektir. Aynı zamanda bireyin tüm olumsuzluklarına rağmen kendisini sevmesi ve kendisiyle barışık olması, diğer bireylerle güvenli bağlanma sağlaması, çevresini kendi değer yargılarına göre oluşturabilmesi, yaşamdan doyum alması, yaşam hedeflerinin olması ve kişisel ilerleme gösterebilmesidir. Bağımlılık ise Latinceden türemiş ve dilimize geçmiş bir kelimedir. Çevrimiçi alışveriş bağımlılığı ise psikolojik, sosyal, ekonomik gibi çeşitli sebeplerle internet aracılığıyla yapılan sorunlu, tutarsız ve kontrol dışı alışveriş yapma eğilimi şeklinde tanımlanmıştır. Bu çalışmada yetişkinlerde çevrimiçi alışveriş bağımlılığının psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisini incelemesi ve daha önce yapılmış olan çalışmaların sonuçlarının neler olduğu temel amaç olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada geleneksel derleme yöntemi kullanılmış olup, “Google Scholar”, “Dergi Park” ve “YÖK Tez Merkezi” veri tabanları kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara dayanarak, çevrimiçi alışveriş bağımlılığı ve psikolojik iyi oluş üzerinde belirli faktörlerin etkili olduğunu söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

“Bağımlılık” , “Çevrimiçi Alışveriş” , “Psikolojik İyi Oluş” ve “Kompülsif Satın Alma”

Kaynakça

• Aslan M. (2023). Benlik saygısı ve kontrolsüz kredi kartı kullanımının çevrimiçi alışveriş bağımlılığı üzerine etkisi. Bağımlılık Dergisi 24 (1), 1-11.
• Ayden, C., Demir, Ö. (2011). Elektronik ticaret; tüketici davranış ve tercihleri üzerine bir çalısma. Fırat üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 21(2), 149-161.
• Bozkurt Ö., Minaz A. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Akıllı Telefon Bağımlılık Düzeylerinin ve Kullanım Amaçlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(21), 268-86.
• Cho, J., Martin, P., Margrett, J., MacDonald, M., ve Poon, L. W. (2011). The Relationship Between Physical Health and Psychological Well-Being Among Oldest-Old Adults. Journal of Aging Research. 605041.
• Demirel A.C., Tapan M.G. (2023). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya ve kompulsif çevrimiçi alışveriş bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 12 (1): 60-78.
• Duong X.L., Liaw S.Y. (2022). Determinants of online shopping addiction among Vietnamese university students. Journal of Human Behavior in the Social Environment. 32 (3): 402-414.
• Davis R. (2001). A Cognitive-Behavioral Model of Pathological Internet Use. Elsevier. 17(2):187-95. Deci, E.L., ve Ryan, R.M. (2008). Hedonia, Eudaimonia, And Well-Being: An Introduction. Journal of Happiness Studies, 9(1), 1-11.
• Göcen, G. (2012). Şükür ve Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişki Üzerine Bir Alan Araştırması. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Günüç S, Kayri M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 39(39).
• Keyes, C. L., Shmotkin, D., ve Ryff, C. D. (2002). Optimizing Well-Being: The Empirical Encounter Of Two Traditions. Journal Of Personality And Social Psychology, 82(6), 1007.
• Kermen, U., Tosun, N. İ., ve Doğan, U. (2016). Yaşam Doyumu ve Psikolojik İyi Oluşun Yordayıcısı Olarak Sosyal Kaygı. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(1), 20- 29.
• Koç, M., İskender, M., Çolak, T.S. ve Düşünceli, B. (2016). Affedicilik ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişkiye Belirsizliğe Tahammülsüzlük ve Öfke Kontrolünün Aracılık Etkisi. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 201-209.
• Markle H. (2012). The D.S.M. Gets Addiction Right. New York Times.
• Moe, K. (2012). Factors İnfluencing Women’s Psychological Well-Being Within A Positive Functioning Framework. College of Education,University of Kentucky.
• Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of personality and social psychology, 69(4), 719.
• Saydan, R. (2008). Tüketicilerin online alışverişe yönelik risk ve fayda algılamaları: geleneksel ve online tüketicilerin karşılaştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 386-402.
• Tay, L., & Kuykendall, L. (2013). Promoting happiness: The malleability of individual and societal subjective wellbeing. International Journal of Psychology, 48(3), 159-176.
• Turan, A. H. (2011). İnternet alışverişi tüketici davranışını belirleyen etmenler: planlı davranış teorisi ile ampirik bir test. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), 128- 143.
• Zhao H, Tian W, Xin T. (2017). The Development and Validation of the Online Shopping Addiction Scale. Frontiers in Psychology. 8,735