Cinsel Yönelime ve Cinsiyet Kimliğine Dayalı Ayrımcılıkların Nefret Suçları Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 169 - 190, 01.12.2021

Ergin Karataban , İbrahim Balcıoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, cinsel yönelime ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılıkları, nefret suçları bağlamında incelemektir. Söz konusu ayrımcılıkların, toplumsal yaşamın hangi alanlarında ortaya çıktığı araştırılmakta ve konu ayrımcılık, nefret söylemi ve nefret suçu ilişkisi temelinde ele alınmaktadır. Niteliksel araştırma yönteminin uygulandığı bu çalışmada, kartopu örneklem biçimiyle çalışmaya dahil edilen 12 katılımcıyla derinlemesine görüşmeler yapılmış ve görüşmeler sonucunda elde edilen veri, niteliksel analiz sürecine uygun olarak öncelikle ayrımcılık ve toplumsal aidiyet olmak üzere iki ana temaya ayrılmıştır. Bu iki ana temanın her biri kendi içinde çeşitli alt temalara ayrıldıktan sonra, temalar ve alt temalar dahilinde katılımcıların anlatımlarından örneklendirmeler yapılmıştır. Veri analizi için betimsel analiz yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda, cinsel yönelime ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılıkların, nefret söylemi ile ilişkili olarak ortaya çıktığı ve nefret suçu potansiyeli taşıdığı düşüncesine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

cinsel yönelim , cinsiyet kimliği , ayrımcılık , nefret suçu , nefret söylemi

Kaynakça

• Altunpolat, R. (2017). LGBTİ’lere Yönelik Ayrımcılığı Tarihsel ve Politik Temelde Kavramak, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (64): 2-14. Ataman, H. (2012). Nefret Suçlarını Farklı Yaklaşımlar Çerçevesinden Ele Almak: Etik, Sosyo-Politik ve Bir İnsan Hakları Problemi Olarak Nefret Suçları. Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları, ed. İnceoğlu, Y. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s: 47-80.
• Badamchi, D. K. (2015). Nefret Söylemi İfade Özgürlüğünün Bir Parçası Mıdır?, Felsefe Dünyası (61): 55-79.
• Bailey, K. D. (1987). Methods of Social Research, New York: The Free Press.
• Baird, V. (2017). Cinsel Çeşitlilik, Yönelimler, Politikalar, Haklar ve İhlaller, çev: Hayrullah Doğan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Bell, J. G. ve Perry, B. (2015). Outside Looking In: The Community Impacts of Anti-Lesbian, Gay, and Bisexual Hate Crime, Journal of Homosexuality 62:1: 98-120. Beyaz, Z. ve Öztürk, E. (2018). Türkiye’de Emek Piyasasında Cinsel Yönelim Temelli Ayrımcılık, Social Mentality and Researcher Thinkers Journal 4(9): 148-157.
• Bora, A. (2012). Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, ed. Çayır, K ve Ceyhan, M. A. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s: 175-187.
• Butler, J. (2014). Cinsiyet Belası, Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, çev: Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları.
• Council of Europe-Committee of Ministers. Recommendation No. R (97) 20 of the Committee of Ministers To Member States on “Hate Speech”. (1997). s: 106-108. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=0900001680505d5b (05/05/2021).
• D’amico, E., Julien, D., Tremblay, N. ve Chartrand, E. (2015). Gay, Lesbian and Bisexual Youths Coming Out to Their Parents: Parental Reactions and Youth’s Outcomes, Journal of GLBT Family Studies (11): 411-437.
• Ersoy, U. (2018). Çağımızın Pandemisi: Nefret Suçları, TAAD (35): 111-174.
• Eşsiz, V. (2012). Devletin Eli, Beli, Sopası: Anlatılmamış Sürgünden “Kabahatlere” Türkiye’de Trans Bedenin Denetimi. Cinsellik Muamması Türkiye’de Queer Kültür ve Muhalefet, ed. Çakırlar, C. ve Delice, S. İstanbul: Metis Yayınları, s: 185-220.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi, çev: Hülya Uğur Tanrıöver, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2019). Önsöz: Gerçek Cinsiyet. Michel Foucault’nun Sunuşuyla: Herculine Barbin, Namıdiğer Alexina B., çev: Sezin Boyabatlı, Ebru Aykut, İstanbul: Sel Yayıncılık, s: 9-19.
• Göregenli, M. (2009). Gruplararası İlişki İdeolojisi Olarak Homofobi. AntiHomofobi Kitabı, ed. Erol, A. Ankara: Ayrıntı Basımevi, s: 9-16.
• Göregenli, M. (2012). Temel Kavramlar: Önyargı, Kalıpyargı ve Ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, ed. Çayır, K ve Ceyhan, M. A. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s: 17-27.
• Göregenli, M. (2014). Nefret Suçları. “Biz de insanız yavrum ya!” Nefret Suçları: Vakalar, Tanıklıklar, ed. Açıkgöz, E. ve Alp, H. İstanbul: İletişim Yayınları, s: 15-25.
• Grossman, A. H., D’augelli, A.R. ve Frank, J.A. (2011). Aspects of Psychological Resilience among Transgender Youth, Journal of LGBT Youth (8): 103-115.
• Guidelines For Psychological Practice With Transgender And Gender Nonconforming People. (2015). The American Psychologist 70(9): 832-864. https://www.apa.org/practice/guidelines/transgender.pdf (06/05/2021).
• Gül, İ.I. ve Karan, U. (2011). Ayrımcılık Yasağı Eğitim Rehberi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gül, İ.I. (2012). Hukukta Ayrımcılık Yasağı. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, ed. Çayır, K ve Ceyhan, M. A. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s: 117-133.
• Güney, N., Kargı, E. ve Çorbacı Oruç, A. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Eşcinsellik Konusundaki Görüşlerinin İncelenmesi, Turkish Journal Of HIV/AIDS (7):131-137.
• İnceoğlu, A. A. (2012). Nefret Suçu Kavramı ve Türk Ceza Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi. Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları, ed. İnceoğlu, Y. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s: 103-120.
• İnceoğlu, Y. (2014). Nefret Suçu Üzerine. “Biz de insanız yavrum ya!” Nefret Suçları: Vakalar, Tanıklıklar, ed. Açıkgöz, E. ve Alp, H. İstanbul: İletişim Yayınları, s: 7-14.
• İşe Alma ve Mesleki Açıdan Eşit Muamelenin Sağlanması İçin Genel Bir Çerçeve Oluşturan 27 Kasım 2001 Tarih ve 2000/78/EC Sayılı Konsey Direktifi. Çalışma Mevzuatı İle İlgili Avrupa Birliği Direktifleri, ed. Aydın, F. Yayın No:11. Ankara: TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, s: 195-203. https://ailevecalisma.gov.tr/media/1324/%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fma-mevzuat%C4%B1-ile-ilgili-avrupa-birli%C4%9Fi-direktifleri.pdf (05/05/2021).
• Karan, U. (2012). Nefret İçerikli İfadeler, İfade Özgürlüğü ve Uluslararası Hukuk. Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları, ed. İnceoğlu, Y. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s: 81-102.
• Keleş, Ş., Yılmaz-Özpolat, A.G. ve Yalım, N.Y. (2020). Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma, Türk Psikiyatri Dergisi 31(1): 31-40.
• Kılıç, T. (2012). Nefret Suçları İle Mücadelede Bir Örnek: Güney Yoksulluk Hukuk Merkezi (SPLC). Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları, ed. İnceoğlu, Y. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s: 171-184.
• Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• McMillan, D. W. (1996). Sense of Community, Journal of Community Psychology 24(4): 315-325.
• Öner, A. (2015). Beyaz Yakalı Eşcinseller İşyerinde Cinsel Yönelim Ayrımcılığı ve Mücadele Stratejileri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Plumm, K. M., Terrance, C. A., Henderson, V. R ve Ellingson H. (2010). Victim Blame in a Hate Crime Motivated by Sexual Orientation, Journal of Homosexuality (57): 267-286.
• Report of the American Psychological Association Task Force on Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation. (2009). American Psychological Association, s: 29-32. https://www.apa.org/pi/lgbt/resources/therapeutic-response.pdf (06/05/2021).
• Ryan, C., Russell, S.T., Huebner, D., Diaz, R. ve Sanchez, J. (2010). Family Acceptance in Adolescence and the Health of LGBT Young Adults, Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing 23(4): 205-213.
• Sakallı, N. ve Uğurlu, O. (2001). Effects of Social Contact with Homosexuals on Heterosexual Turkish University Students’ Attitudes Towards Homosexuality, Journal of Homosexuality 42(1): 53-62.
• Sakallı-Uğurlu, N. (2006). Eşcinsellere İlişkin Tutumlar: Türkiye’de Yapılan Görgül Çalışmalar, Türk Psikoloji Yazıları 9(17): 53-69.
• Sears, J. T. (1997). Thinking Critically/Intervening Effectively About Heterosexism and Homofobia: A Twenty-Five-Year Research Retrospective. Overcoming Heterosexism and Homofobia Strategies That Work, ed. Sears, J. T. ve Williams, W.L. New York: Columbia University Press, s: 13-48.
• Sınar, H. (2013). Türk Hukukunda Nefret Suçlarına İlişkin Yasal Düzenleme Çalışmaları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19(2): 1271-1300.
• Sözen, Ş. (2009). Kişilerin Cinsel Yönelimleri Sebebiyle Yaşadıkları Şiddet ve Adli Tıbbi Süreçte Karşılaştıkları Zorluklar. AntiHomofobi Kitabı, ed. Erol, A. Ankara: Ayrıntı Basımevi, s: 64-65.
• Şah, U. (2012). Eşcinselliğe, Biseksüelliğe ve Transseksüelliğe İlişkin Tanımlamaların Homofobi ve LGBT Bireylerle Tanışıklık Düzeyi ile İlişkisi, Psikoloji Çalışmaları 32(2): 23-48.
• Türk Ceza Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf (06/05/2021).
• Ulusal Basında Nefret Suçları: 10 Yıl, 10 Örnek. (2010). ed. Alğan, T. C. ve Şensever, F. L. İstanbul: Sosyal Değişim Derneği, s: 6-21. https://www.academia.edu/3117846/Ulusal_Bas%C4%B1nda_Nefret_Su%C3%A7lar%C4%B1_10_y%C4%B1l_10_%C3%96rnek (06/05/2021).
• Uluyol, F.M. (2016). Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelime Bağlı Zorbalığa Maruz Kalma, Sosyal Destek ve Psikolojik İyilik Hali Arasındaki İlişki, Klinik Psikiyatri (19): 87-96.
• Yasin, Y., Çebi, M. M. ve Şapçı, İ. (2018). Web-Tabanlı Bir Araştırmanın Düşündürdükleri Üzerinden LGBTİ+ Sağlığı, Turk J Public Health 16(2):106-116.
• Yogyakarta İlkeleri - Cinsel Yönelim, Cinsiyet Kimliği, Cinsiyet İfadesi ve Cinsiyet Özellikleri İle İlişkili Olarak Uluslararası İnsan Hakları Hukukunun Uygulanmasına Dair. (2020). ed. Köylü, M ve Uzun, D. U. çev: Aylin Eti, Işıl Demirakın, Ankara: Kaos GL Derneği. https://kaosgldernegi.org/images/library/yogyakarta-web.pdf (06/05/2021).
• Willis, D. G. (2004). Hate Crimes Against Gay Males: An Overwiev, Issues in Mental Health Nursing (25): 115-132.