Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Fen Eğitimine Yönelik Özyeterlik Algıları

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 19 - 28, 26.12.2017

Perihan Tuğba Şeker , Zeynep Seda Çavuş

Öz

Okul öncesinde fen eğitimi gün geçtikçe
artmakta olan bir öneme sahiptir. Özellikle okul öncesi öğretmenlerinin lisans
düzeyinden itibaren erken fen eğitimine yönelik bilgi ve yeterliliklerinin
desteklenmesi önemlidir. Erken yıllardan itibaren bilime bakış açıları
desteklenen çocukların ileride daha başarılı bireyler olarak topluma
kazandırılması mümkündür. Çocukların yaşamın ilk yıllarından itibaren bilime
bakış açılarının desteklenmesi de öğretmenlerin bu konudaki yeterlilikleri ile
mümkündür. İlgili literatürde Uşak ilinde benzer çalışmaların bulunmadığı ve bu
nedenle çalışmanın literatürde örnek teşkil edeceği Araştırmada, Uşak
Üniversitesi Okul Öncesi Eğitimi Anabilim dalında öğrenim görmekte olan
öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik öz yeterlik düzeyleri belirlenmesi amaçlanmıştır.
Çalışma grubu 128 okul öncesi eğitimi öğretmen adayından oluşmaktadır.
 Araştırmada "Okul Öncesi Fen Eğitimine Yönelik Öz yeterlik
Ölçeği" kullanılmıştır. “Okul Öncesinde Fen Eğitimine Yönelik Öz Yeterlik
Ölçeği” (OFEYÖÖ) Alisinanoğlu ve Buldur (2014) tarafından geliştirilmiştir.
Araştırmada elde edilen verilerin istatistiki hesaplamalarında betimsel
istatistiki çözümlemeler kullanılmıştır. Okul Öncesi eğitimi öğretmen
adaylarının okul öncesi dönemde fen eğitimine yönelik özyeterlik algılarının
yaş, cinsiyet ve mezun oldukları lise türüne göre farklılık gösterme durumları
tespit edilmiştir. Elde edilen veriler Pearson Korelasyon analizi, tek yönlü
varyans analizi ve bağımsız t testi kullanılarak analiz edilmiştir. Okul öncesi
öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik özyeterlik algılarının yüksek olduğu
bulgusu elde edilmiştir. Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının cinsiyetiyle
ve mezun oldukları lise türü ile fen eğitimine yönelik özyeterlikleri arasında
anlamlı bir fark bulunmazken Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının
sınıf seviyeleri ile fen eğitimine yönelik özyeterlik düzeyleri arasında
anlamlı bir fark olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Okul öncesi öğretmen
adaylarının erken dönemde fen eğitimi ile ilgili öğrenim süreci planlama,
uygulama ve öğrenme ortamlarını düzenleme konusunda desteklenmeleri ve farklı
örnekleri inceleyerek, sahip oldukları bilgiyi uygulamalarına aktarabilme
becerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Sorgulayan, araştıran, merak eden ve
bilgiyi yapılandırma sürecinde aktif çocuklar yetiştirebilmenin anahtarı, okul
öncesi öğretmenlerinin elindedir. Bu nedenle okul öncesi öğretmen adaylarının
bu doğrultuda desteklenmeleri gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim

OKUL ÖNCESI ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN EĞITIMINE YÖNELIK ÖZYETERLIK ALGILARI

Öz

Okul öncesinde fen eğitimi gün geçtikçe
artmakta olan bir öneme sahiptir. Özellikle okul öncesi öğretmenlerinin lisans
düzeyinden itibaren erken fen eğitimine yönelik bilgi ve yeterliliklerinin
desteklenmesi önemlidir. Erken yıllardan itibaren bilime bakış açıları
desteklenen çocukların ileride daha başarılı bireyler olarak topluma
kazandırılması mümkündür. Çocukların yaşamın ilk yıllarından itibaren bilime
bakış açılarının desteklenmesi de öğretmenlerin bu konudaki yeterlilikleri ile
mümkündür. İlgili literatürde Uşak ilinde benzer çalışmaların bulunmadığı ve bu
nedenle çalışmanın literatürde örnek teşkil edeceği Araştırmada, Uşak
Üniversitesi Okul Öncesi Eğitimi Anabilim dalında öğrenim görmekte olan
öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik öz yeterlik düzeyleri belirlenmesi amaçlanmıştır.
Çalışma grubu 128 okul öncesi eğitimi öğretmen adayından oluşmaktadır.
 Araştırmada "Okul Öncesi Fen Eğitimine Yönelik Öz yeterlik
Ölçeği" kullanılmıştır. “Okul Öncesinde Fen Eğitimine Yönelik Öz Yeterlik
Ölçeği” (OFEYÖÖ) Alisinanoğlu ve Buldur (2014) tarafından geliştirilmiştir.
Araştırmada elde edilen verilerin istatistiki hesaplamalarında betimsel
istatistiki çözümlemeler kullanılmıştır. Okul Öncesi eğitimi öğretmen
adaylarının okul öncesi dönemde fen eğitimine yönelik özyeterlik algılarının
yaş, cinsiyet ve mezun oldukları lise türüne göre farklılık gösterme durumları
tespit edilmiştir. Elde edilen veriler Pearson Korelasyon analizi, tek yönlü
varyans analizi ve bağımsız t testi kullanılarak analiz edilmiştir. Okul öncesi
öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik özyeterlik algılarının yüksek olduğu
bulgusu elde edilmiştir. Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının cinsiyetiyle
ve mezun oldukları lise türü ile fen eğitimine yönelik özyeterlikleri arasında
anlamlı bir fark bulunmazken Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının
sınıf seviyeleri ile fen eğitimine yönelik özyeterlik düzeyleri arasında
anlamlı bir fark olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Okul öncesi öğretmen
adaylarının erken dönemde fen eğitimi ile ilgili öğrenim süreci planlama,
uygulama ve öğrenme ortamlarını düzenleme konusunda desteklenmeleri ve farklı
örnekleri inceleyerek, sahip oldukları bilgiyi uygulamalarına aktarabilme
becerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Sorgulayan, araştıran, merak eden ve
bilgiyi yapılandırma sürecinde aktif çocuklar yetiştirebilmenin anahtarı, okul
öncesi öğretmenlerinin elindedir. Bu nedenle okul öncesi öğretmen adaylarının
bu doğrultuda desteklenmeleri gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim

Kaynakça

• REFERANSLAR Alabay, E. (2006). İlköğretim Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Fen il İlgili Özyeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:2 No:1 .
• Altunçekiç, A., Yaman, ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu İli Örneği), Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102. Aktaş Arnas, Y. (2002) .Okulöncesi Dönmede Fen Eğitiminin Amaçları. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, (6,7), 1–7. Ayvacı, H.; Devecioğlu, Y.; Yiğit, N. (2002). Okulöncesi Öğretmenlerinin Fen ve Doğa Etkinliklerindeki Yeterliliklerinin Belirlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi.(Bildiriler),Eylül, Ankara,1–5. Bandura, A. ve Schunk, D.H. (1981). Cultivating competence, self efficacy and intrinsic interest through self-motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 586-598. Balat, G. (2011). Fen Nedir? Çocuklar Feni Nasıl Öğrenir?. Okul Öncesi Dönemde Fen Eğitimi. Akman, B. , Uyanık Balat, G. , ve Güler, T. (Ed.) Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. Bilaloğlu, G.,Aktaş Arnas, Y. ve Aslan, D. (2008). Okul Öncesi Öğretmenlerinin fen Etkinliklerine Karşı Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi . Milli Eğitim Dergisi. (178), 88-104. Britner, S.L. ve Pajares, F. (2006). Sources of science self-efficacy beliefs of middle school students. Journal of Research In Science Teaching, 43(5), 485–499. Buldur, A. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik öz yeterlikleri başarı amaç oryantasyonları ve öğrenme yaklaşımları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Büyüköztürk, Ş.(2003).Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi Elkitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum Pegem A Yayıncılık. Karaer, H.; Köstellioğlu, M. (2005). Amasya ve Sinop İllerinde Çalışan Okul Öncesi Öğretmenlerin Fen Kavramlarının Öğretilmesinde Kullandıkları Yöntemlerin Belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi (447-454).Cilt:13, No:12, Ekim. Kamudu Applasawmy, B., Naugah, J., & Maullo, A. K. (2017). Empowering teachers to teach science in the early years in Mauritius. Early Child Development and Care, 187(2), 261-273. Jones, M.G. ve Wheatley, J. (1990). Gender differences in teacher-student interactions in science classrooms. Journal of Research in Science Teach., 27(9), 861-874. Morgil, İ., Seçken, N., ve Yücel, A.S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi. 6(1), 62-72. Özbey, S. Ve Alisinanoğlu, F. (2010). Okul Öncesi öğretmenlerinin Fen Etkinliklerine İlişkin yeterliliklerini Belirleme Ölçeğinin geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Milli Eğitim Dergisi (266-276). No: 185. Sağlam, M. ve Aral, N. (2015). Okul Öncesi Öğretmenlerin fen Etkinlikleri Hakkındaki Görüşlerinin Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim fakültesi Dergisi (92-101). Cilt:16 No: 3 . Schunk, D.H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26, 207-231. Üredi, I ve Üredi, L. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. EDU7, 1(2). Yaman, S., Cansüngü, Ö., ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerini incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.