OKUL ÖNCESI EĞITIMDE OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARINDA AILE KATILIMINA İLIŞKIN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERI

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 42 - 62, 26.12.2017

Emine Yılmaz Bolat Sibel Dal

Öz

Okul öncesi eğitimde aile katılımı sağlanarak yapılan
çalışmaların etkililiği ve verimliliği desteklenebilir. Bu araştırmanın amacı,
okul öncesi eğitimde okuma yazmaya hazırlık çalışmalarında aile katılımına
ilişkin öğretmen görüşlerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda Adana il
merkezindeki dört resmi okul öncesi eğitim kurumunda görev yapan 21 okul öncesi
öğretmeniyle çalışılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak uzman
görüşleri doğrultusunda araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan genel
bilgi formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Genel bilgi
formunda öğretmenlerin cinsiyetlerine, mesleki kıdemlerine, mezun oldukları
okullara, eğitim durumlarına, çalıştıkları okullara ilişkin sorular yer
almıştır. Görüşme formunda ise öğretmenlerin aile katılımının okuma yazmaya
hazırlık çalışmalarına etkisi ile ailelerin okuma yazmaya hazırlık
çalışmalarında yeterliliklerine ilişkin öğretmen görüşlerine, öğretmenlerin
aile katılımıyla evde yapılması için yönlendirdikleri ve sınıfta ve okulda
gerçekleştirdikleri okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına, okuma yazmaya
hazırlık çalışmalarında ailelerle işbirliği sağlamakta karşılaştıkları
sorunlara ve bu sorunları ortadan kaldırmak için gerekli çözüm önerileri
konusundaki görüşlerine ilişkin sorulara yer verilmiştir. Araştırma sonucunda
21 öğretmenden 8'i okuma yazmaya hazırlık çalışmalarında aile katılımını çok
önemli bulurken, 11'i gerektiğinde yer verilebileceğini, 2'si ise gereksiz
olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca aile katılımının okuma yazmaya hazırlık
çalışmalarına öğrenilenleri pekiştirme, akademik başarıyı artırma gibi
yararları olduğu, ailelerin bu desteği sunmada yetersiz olduğu ve yardıma
gereksinim duydukları, öğretmenlerin evde yapılması için çizgi, sayı ve işlem,
temel kavram çalışmaları gibi çalışmalara yer verdikleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin
5'inin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarında aile katılımı konusunda herhangi
bir sorun yaşamadığı, 3'ünün ara sıra sorun yaşadığı,16'sının ise çeşitli
nedenlerle bazı sorunlarla karşılaştıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerin okuma
yazmaya hazırlık çalışmalarında aile katılımını sağlamada yaşadıkları
sorunların temel nedeni ailelerin yetersiz ve bilinçsiz olmasıdır. Bu
sorunların ortadan kaldırılması için en temel çözüm ise ailelerin
bilgilendirilmesi ve desteklenmesidir. Ayrıca
ailelerin teşvik edilmesi (f=4), ailelerin yapabileceği düzeyde destek
istenmesi (f=3), çocukların gelişim düzeyine ve ilgilerine uygun çalışmalar
yaptırılması (f=2), ailelere hümanist yaklaşımda bulunulması (f=1),
öğretmenlerin yeterli bilgi ve ilgiye sahip olması ve fırsatlar sunması (f=1),
şeklinde çözüm önerileri sunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, okuma yazmaya hazırlık çalışmaları

Kaynakça

• Akbaba-Altun, S., Şimşek-Çetin, Ö. ve Bay, D. N. (2014). Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 244-263.
• Arnas-Arnas, Y., Erden, Ş., Aslan, D., Cömertpay, B. (2003). Okul öncesi öğretmenlerin günlük programda yer verdikleri etkinlikler ve bu etkinliklerde kullandıkları yöntemler. G., Haktanır (Ed. ) OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı (ss. 435– 450) İstanbul: Ya-pa.
• Alisinanoğlu, F., Bay, D.N ve Şimşek, Ö. (2014). Okul öncesi eğitimde okul aile işbirliği ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15 (1), 1-13.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum Çalışmasına Ayrıntılı Bir Bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 1-9.
• Brotman, L. M., Calzada, E., Huang, K.-Y., Kingston, S., Dawson-McClure, S., Kamboukos, D., and Petkova, E. (2011). Promoting effective parenting practices and preventing child behavior problems in school among ethnically diverse families from underserved, urban communities. Child Development 82(1), 258-276.
• Cömert, D. ve Erdem, E. (2011). Erken Çocukluk Döneminde Aile Katılım Etkinlikleri. Ankara: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions (second edition). London: Sage.
• Duran, E. (2009). Bitişik eğik yazı öğretimi çalışmalarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Jeynes, W. (2012). A meta-analysis of the efficacy of different types of parental Involvement programs for urban students. Urban Education, 47(4), 706-742. doi: 10.1177/0042085912445643
• Landis, J. R. & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• MEB., (2006). 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB., (2013). Okul Öncesi Eğitimi Programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• MEGEP (2007). Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları. Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi. Ankara.
• Miksic, M. Y. (2015). Parent Involvement: Theory, Practice, and Head Start. CUNY Institute for Education Policy (CIEP), At Roosevelt House, Spring 2015.
• Özcan, A. F. ve Özcan, A. O. (2016). İlk Okuma Yazma Öğrenmede Çocukların Yaşadıkları Güçlükler, Nedenleri ve Çözüm Önerileri: Nitel Bir Araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 69-103.
• Özen-Altınkaynak, Ş. (2014). Aile Temelli Okuma Yazmaya Hazırlık Programının Çocukların Okuma Yazmaya Hazırlık Becerilerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Polat-Unutkan, Ö. (2006). Okul Öncesinde İlköğretime Hazırlık. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Şimşek, Ö. (2011) 60- 72 aylık çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tuğluk İ. H., Kök, M., Koçyiğit, S., Kaya, H. İ., Gençdoğan, B. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma- yazma etkinliklerini uygulamaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi,17, 72- 81.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin.