SUUDİ ARABİSTAN KRALLIĞI ve TÜRKİYE CUMHURİYETİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KARŞILIKLI İNCELENMESİ*

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 26 - 52, 30.06.2018

Mustafa Alper Çetin

Öz

Bu araştırma; Suudi Arabistan Krallığı ve Türkiye Cumhuriyeti sosyal bilgiler programlarının karşılıklı
incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Amaç doğrultusunda Türkiye 4., 5., 6. ve 7. sınıf ve Suudi Arabistan
4., 5., 6., 7., 8., ve 9. sınıf sosyal bilgiler programları araştırmanın amacına uygun olarak kullanılmıştır.
Araştırmada, Türkiye ve Suudi Arabistan’da uygulanan ilkokul ve ortaokul düzeyinde sosyal bilgiler
kapsamındaki öğretim programları amaç, içerik, öğrenme-öğretme süreci, ölçme ve değerlendirme boyutları
açısından incelenmiş ve bunları karşılaştırarak, benzerlik ve farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır.
Araştırma boyunca nitel araştırma prosedürleri takip edilmiştir. Araştırma, nitel veri toplama yöntemlerinden
doküman incelemesi tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada yöntem olarak betimsel araştırma, veri toplama
tekniği olarak doküman analizi yöntemi, araştırmanın amacına uygunluğu ve yazılı materyal kapsamında
değerlendirilen sosyal bilgiler programlarını incelemeye olanak sağlaması nedeniyle kullanılmıştır. Ulaşılan
programlar doküman inceleme tekniğine göre incelenerek, betimsel analize tabi tutulmuştur.
Araştırma sonucunda; ele alınan öğretim programlarının amaç, içerik, öğrenme-öğretme süreci, ölçme ve
değerlendirme boyutları bakımından farklı özelliklerinin olduğu saptanmıştır. Türkiye sosyal bilgiler öğretim
programında yapılandırmacı öğrenme kuramı öne çıkmaktadır. Suudi Arabistan sosyal bilgiler öğretim
programında ağırlıklı olarak davranışçı öğrenme kuramının etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye sosyal
bilgiler öğretim programında daha çok sosyal bilimler olarak sosyal bilgiler geleneği hakimdir; ancak konuların
özelliğine göre yansıtıcı inceleme alanı ve vatandaşlık aktarımı yaklaşımları kullanılmıştır. Suudi Arabistan
sosyal bilgiler öğretim programında ise vatandaşlık aktarımı geleneğinin daha etkili olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Öğretim Programı, Suudi Arabistan, Türkiye

A COMPARATIVE ANALYSIS OF THE SOCIAL STUDIES CURRICULA IN THE KINGDOM OF SAUDI ARABIA AND THE REPUBLIC OF TURKEY*

Öz

This study was carried out in order to analyse social studies curricula of the Kingdom of Saudi
Arabia and the Republic of Turkey comparatively. In line with this goal, social studies curricula available in
Turkey at 4 th, 5th, 6th and 7th grades and in the Kingdom of Saudi Arabia at 4th, 5th, 6th, 7th, 8th and 9th grades have
been used. The similarities and differences were tried to be revealed through studying and comparing social
studies curricula in Turkey and in the Kingdom of Saudi Arabia at primary and secondary school levels in terms
of their educational aims, contents, processes, and assessment and evaluation tools.
Throughout the study, qualitative research procedures were followed. The study was carried out by the help of
document analysis, one of the qualitative research methods. In the study, descriptive research was used as a
method and document analysis method was preferred for data collection technique because they comply with the
aim of the study and it makes possible to study social studies curricula which are considered as published
material. The obtained curricula were put to descriptive analysis after being studied in line with document
research technique.
At the end of the study, it was found the educational curricula of the two countries have significant differences in
terms of their educational aims, content, process, and assessment and evaluation dimensions. It is understood that
while Turkish social studies curriculum is based on educational philosophy of constructionism, social studies programme in the Kingdom of Saudi Arabia is mostly under the influence of the educational philosophy of
behaviourism. In Turkey, social studies tradition is dominant in social sciences, but according to the
characteristics of the themes, the approaches of reflective research field and citizenship transference are also
used. However; we found that citizenship transference approach is more effective in social studies curriculum in
the Kingdom of Saudi Arabia.

Anahtar Kelimeler

Social Studies Teaching Curriculum, Saudi Arabia, Turkey

Kaynakça

• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Çoban, O. & Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının öğrenme alanı, kazanım, kavram, değer ve beceri boyutları açısından karşılaştırılması. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 479-505.Demirel, Ö. (2006). Öğretme sanatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Deveci, H. (2003). Sosyal bilgiler dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse karşı tutumlarına, akademik başarılarına ve hatırlama düzeylerine etkisi. Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.Doğanay, A. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk & D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.17-52). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Erdoğan, İ. (2006). Çağdaş eğitim sistemleri. İstanbul: Sistem Yayıncılık.Ergün, M. (1985). Karşılaştırmalı eğitim. https://mustafaergun.com.tr/wordpress/wp-content/uploads/2015/11/kegitim-1.pdf adresinden erişilmiştir.General Authority for Statistics-GASTAT (Suudi Arabistan İstatistik Kurumu). (2016). Eğitim ve öğretim. https://www.stats.gov.sa/en/867sayfasından erişilmiştir.Gökdemir, Z. (2010). Suudi Arabistan ders kitaplarında Türkler ve Türk imajı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.Gündoğdu, Y. (2013). Suudi Arabistan eğitim sistemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35, 135-158.Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Milli Eğitim Bakanlığı (2005a). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4-5. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.Milli Eğitim Bakanlığı (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (6-7. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.Milli Eğitim Bakanlığı (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. sınıf öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.Metin, C. (2006). Türk modernleşmesi ve İran (1890-1936).Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara.Öztürk, C. & Otluoğlu, R. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Öztürk, F. & Öztürk, T. (2013). Kanada (Ontario) sosyal bilgiler öğretim programı ve bu programın Türkiye sosyal bilgiler öğretim programıyla karşılaştırılması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 486-514.Safran, M. (2004). İlköğretim programlarında yeni yaklaşımlar sosyal bilgiler 4-5. sınıf. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5, 54-55.Sağlamer, E. (1997). Sosyal bilgiler. Çağdaş Eğitim Dergisi, 232, 2-4.Ültanır, G. (2000). Karşılaştırmalı eğitim bilimi. Ankara: Eylül Kitabevi.Vizara el-Terbiye ve el Ta’lim, el-Memleke el-Arabiyye el-Suudiyye (1436-1437). El-Vesikatü’l el-İctimaiyye ve Tavze’ el-Makarrarat el-Deraseyya lel-Am el-Derase. lel-Marhala el-İbtidai el-Mutavassıt el-Am, el- Riyad.Yaşar, R. (2007). Suudi Arabistan’daki mutavassıt (ortaokul) 1. sınıf tarih, coğrafya ve vatandaşlık eğitimi programları ile Türkiye’deki 6. sınıf sosyal bilgiler eğitimi programlarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.