FARKLILIKLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN OKUL YÖNETİCİLERİNİN VE ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 19 - 56, 30.12.2019

Veysel Okçu , Naman Bakaç , Mustafa Erdem

Öz

Genel tarama modelinde,
nitel yöntemle yapılan bu araştırma, yönetimde yeni bir yaklaşım olan
farklılıkların yönetimine ilişkin yönetici ve öğretmenlerin görüşlerini
değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu; Batman İl
merkezindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 19 okul müdürü ile 65
öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri görüşme yoluyla elde
edilmiştir. Bunun için yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak, sekiz
sorudan oluşan bir görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırmanın deseni, nitel
araştırma desenlerinden olan durum çalışması ile yapılmıştır. Araştırmada
toplanan verilerin analizinde, betimsel içerik analizi kullanılmıştır. Elde
edilen bulgular ve sonuçlar; farklılıkların yönetiminin üç boyutu olan bireysel
tutum ve davranışlar boyutu, örgütsel değerler ve normlar boyutu ile yönetsel
uygulamalar ve politikalar boyutu altında ele alınmıştır. Araştırmada yönetici
ve öğretmenlerin, bireysel tutum ve davranışlar boyutunda, farklılıkları
zenginlik olarak gören, saygı duyan, farklılıklardan kaynaklı çatışmaları
iletişim yoluyla çözmeye çalışan, olumlu bireysel tutum ve davranışlar
sergilendiği tespit edilmiştir. Örgütsel değerler ve normlar boyutunda, farklı
olanın görüşlerini alma, yönetici olarak tercih etme, farklılıklarından
kaynaklı eleştiri ve önerileri değerlendirme, ayrımcılık ve haksızlık yapmama
tutumlarından dolayı olumlu örgütsel değer ve normların oluştuğu sonucuna
varılmıştır. Lise öğretmenlerinin kısmen ayrımcılık yaşadıkları, yöneticilerin
ise hiç ayrımcılık yapmadığı, eleştirilerin üslup ve artniyet olmadıkça olumlu
karşılandığı tespit edilmiştir. Son olarak yönetsel uygulamalar ve politikalar
boyutunda ise, farklılıklara ilişkin yönetsel uygulamaların ve politikaların
olumlu olduğu, farklılıklara dayalı bir yönetim anlayışının sergilendiği görüşü
hâkim olmakla beraber, genelde yöneticilerin farklılıklardan çok, kendine yakın
hissetttiği kişilerle çalışmayı tercih ettikleri ve yönetici ile öğretmenlerin,
medeni duruma göre görece olumsuz tutum sergiledikleri sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Farklılıkların Yönetimi, Farklılık

Kaynakça

• Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balyer, A ve Gündüz, Y. (2010). Yönetici ve öğretmenlerin okullarında farklılıkların yönetimine ilişkin algılarının incelenmesi. M.Ü Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32, 25-43
• Begeç, S. (2004). Farklılıkların yönetimi ve Genel Kurmay Başkanlığı barış için ortaklık merkezinde yapılan bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K., Akgün, E., ÖE, K. Ş. Ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (16. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çetin, N. ve Bostancı, A. B. (2011). İlköğretim okullarında yöneticilerin öğretmenler arasındaki farklılıkları yönetme yeterlilikleri (Bursa ili örneği).Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 6-15.
• Cox, T. (1993). Cultural diversity in organizations.Berrett-Koehler Publishers, Inc, San Francisco.https://books.google.com.tr/books?hl=en&lr=&id=Dr7IllPVGJYC&oi=fnd&pg=PT1&ots=g2ycXija76&sig=odj-hjYsJ4lZAocylwu9sKlEU28&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false(Erişim Tarihi: 12.5.2018). Department of Education, Employment and Training (DEET. (2001). Guidelines for managing cultural and linguistic diversity in schools,Melbourne.http://www.eduweb.vic.gov.au/edulibrary/public/teachlearn/student/lem/GuidelinesforSchools.pdf. (Erişim Tarihi:15.04.2018)
• Ely, R. J. (1994). The effects of organization al demographics and socialidentity on relations hip samong professional women. Administrative Science Quarterly,39,203-238.
• Gentile, M. C. (1994). Differences that work - organizational excellence through diversity. Harvard Business School Press, Boston.
• Gümüş, M. (2009). İşletmelerde farklılıkların yönetimi. 1.Baskı, Bursa: MKM Yayıncılık.
• Kamaşak, R ve Yücelen, M. (2007). İşgücündeki farklılıkların yönetimi. Beliz Dereli (Ed.), Farklılıkların etkin yönetimi: Çalışanların farklılık algısı ve ampirikbir çalışma.(ss. 31-57). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. 31.Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Lâçinler E. K. (1997). İnceleme: Farklılıkların ve benzerliklerin yönetimi. HR Dergi. 2.
• Loden, M. &Rosener, J. B. (1991). Workforce America! managing employee diversity as a vital resource. New York: Irwin Professional Publishing.
• Martins, L.L. Miliken, F.J. Wiesenfeld, B.M. & Salgado, S.R (2003). Racioethnic diversity and group memebers’ experiences: the role of the racioethnic diversity of the organizational context. Group & Organization Management, 28(1), 75-106.
• Memduhoğlu, H. B ve Ayyürek, O. (2014). Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin görüşlerine göre anaokullarında farklılıkların yönetimi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1).
• Memduhoğlu, H. B. (2011). Okullarda farklılıkların örgütsel doğurgaları: Bir örnekolay incelemesi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:30, sayı: 2.
• Memduhoğlu, H.B. (2007). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre Türkiye’de kamu liselerinde farklılıkların yönetimi. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Memduhoğlu, H.B. (2016). Liselerde işgücüne ilişkin farklılık algısı ve farklılıkların yönetimi: Nitel bir çözümleme. Eğitim ve Bilim Dergisi, 41(185), 199-217.
• Morrison, M. Lumby, J. & Sood, K. (2006). Diversity and diversity management: messages from recent research. Educational Management Administration & Leadership,34(3) 277-295.
• Okçu, V. (2014). Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin dönüşümsel ve işlemsel liderlik stilleri ile okuldaki farklılıkları yönetme becerileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi,14(6), 2147-2174.
• Öncer, A. Z. (2004). İşletmelerde bireysel, örgütsel, yönetsel farklılık kaynakları ve farklılaşma stratejileri: Unilever unity projesi kapsamında bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özbilgin, M. (2007). İşgücündeki farklılıkların yönetimi. Beliz Dereli (Ed.), Küresel farklılık yönetimi (ss. 1-29). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Sarayönlü, S. K. (2003). Çokuluslu ve uluslararası örgütlerde kültürel farklılıkların yönetimi.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sürgevil, O. ve Budak, G. (2008). İşletmelerin farklılıkların yönetimi anlayışına yaklaşım tarzlarının saptanmasına yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,10(4), 65-96.
• Şişman, M. (2006). Eğitimde Demokrasi ve Sosyal Adalet: Türkiye Eğitim Sisteminin Değişmeyen Miti. Türk Eğitim Sisteminde Yeni Paradigma ArayışlarıSempozyumu: 4-5
• Kasım 2006. Ankara: Bildiriler (ss. 291-305), Ankara, Eğitim Bir-Sen Yayınları.
• Taşlıyan, M., Hırlak, B. ve Çiftçi, G.E (2016). Farklılık yönetiminin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisi: Akademik ve idari personel üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1339-1359.
• Taşlıyan, M., Hırlak, B. ve Çiftçi, G.E (2017). Örgütsel adalet algısının üniversitelerdeki farklılık yönetimi anlayışı açısından İncelenmesi. International Journal of Academic Value Studies, 3(9), pp:164-182.Williams, K.& O’Reilly, C. (1998). Demography and diversity in organizations: A review of 40 years of research. Research in Organizational Behavior, 20, 77-140.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.