Okul Yöneticiliğinin Profesyonel Bir Kariyer Alanı Olmasına Yönelik Okul Yöneticilerinin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 151 - 170, 31.12.2022

Gökay Atılgan , Yusuf Oktay Atılgan , Muhammed Gökçe , İbrahim Karayiğit , Veli Babaoğlan

Öz

Bu araştırma Ekim 2018 tarihinde Millî Eğitim Bakanlığı tarafından kamuoyuna açıklanan “2023 Eğitim Vizyonu” kapsamında 2018-2019 eğitim öğretim yılı Osmaniye İli İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı okullarda görev yapan okul yöneticilerinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Kısa sürede uygulamaya konulacak olan “2023 Eğitim Vizyonu” eğitim sisteminde yapılacak ve öngörülen değişiklik ve dönüşümler için önem arz etmektedir. “2023 Eğitim Vizyonu” kapsamında okul yöneticiliğinin profesyonel bir kariyer alanı olmasına yönelik son günlerde ilgili kişilerin ve kurumların açıklamaları mevcut olmakla birlikte bu amaca yönelik çalışma takvimi de hazırlanmıştır.
Alanyazına katkı sağlamak amacı ile “2023 Eğitim Vizyonu: Okul Yöneticiliğinin Profesyonel Bir Kariyer Alanı Olmasına Yönelik Okul Yöneticilerinin Görüşlerinin İncelenmesi” konusunda bir araştırma yapılarak profesyonel okul yöneticiliği, uygulamada karşılaşılabilecek sorunların tespiti, bu sorunlara yönelik okul yöneticilerinin çözüm önerileri, profesyonel okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi ve profesyonel okul yöneticilerinin sahip olması gereken özellikler hakkında okul yöneticilerinin düşünceleri belirlenmeye çalışılmıştır.
Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ve gönüllük ilkesi esas alınarak belirlenen 19 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak analiz edilmiştir.
Araştırmanın alt problemleri doğrultusunda bulgular yorumlandığında profesyonel okul yöneticiliği ile ilgili ağırlıklı ayrı bir meslek olması; iletişim sorunlarının olabileceği; sorunların hizmetiçi eğitimlerle giderilebileceği; liyakat ve kariyer sistemi ile seçme ve yetiştirmenin gerçekleşebileceği; sahip olması gereken özellik olarak liderlik becerisi; profesyonel okul yöneticisinden beklentiler olarak lider, vizyoner ve adaletli olması gerekliliği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

2023 Eğitim Vizyonu, Kariyer Alanı, Profesyonel Okul Yöneticiliği.

Kaynakça

• Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. Electronic Turkish Studies, 9(2). 89-105.
• Akyıldız, S., Filiz, T. ve Kayser, V. (2019). Okul müdürlerinin 2023 eğitim vizyon belgesinde yer alan yöneticilerin mesleki gelişimlerine ilişkin düzenlemelere yönelik görüşlerinin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 48(1), 793-826.
• Altın, F. ve Vatanartıran, S. (2014). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme, atama ve sürekli geliştirme model önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 17-35.
• Altun, T. (2011). INSET (In-service Education and Training) and professional development of teachers: A comparison of British and Turkish cases. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED529375.pdf adresinden 14.12.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Arabacı, İ., Şanlı, Ö. ve Altun, M. (2015). Okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atama yöntemlerine ilişkin sendika temsilcilerinin, maarif müfettişlerinin ve okul yöneticilerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 166-186.
• Aslanargun, E. (2011). Türkiye’de okul yönetimi ve atama yönetmelikleri. E- Journal of New World Sciences Acedemy, 6(4), 2647-2659.
• Aysevener, K. (1994). Tarihte yöntem sorunu ve fenomenoloji. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Dergisi, 15, 23-30,
• Balcı, A. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balcı, A. ve Çınkır, Ş. (2002). Türkiye'de eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi. 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, 191, 211-236.
• Balyer, A. (2012). Çağdaş okul müdürlerinin değişen rolleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 75-93.
• Battal, N. ve Sahan, H. (2002). Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesinde düzenlenen yönetici eğitimi kursunun değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(7), 21-33.
• Baş, E. (2016). Okul yöneticilerinin yönetici görevlendirme yönetmeliğine ilişkin görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baş, E. A. ve Şentürk, İ. (2017). Eğitim kurumları yöneticilerinin görevlendirilmelerine ilişkin yönetmelik hakkında okul yöneticilerinin görüşleri. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 119-143.
• Bursalıoğlu, Z. (2019). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (20. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı: var olan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 249-274.
• Çelik, V. (2015). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Çetin, K. ve Yalçın, M. (2002). MEB yönetici eğitimi programlarının değerlendirilmesi. 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, 191.
• Çınkır, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin sorunları: sorun kaynakları ve destek stratejileri. İlköğretim Online, 9(3), 1027-1036.
• Çolak, İ. ve Altınkurt, Y. (2017). Okul iklimi ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 33-71.
• Demir, S. B. ve Pınar, M. A. (2013). 2011 yılı yönetici atama ve yer değiştirme yönetmeliğinin içeriğine ve puanlama ölçütlerine ilişkin yönetici görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(6), 123-143.
• Doğan, S. (2019). 2023 Eğitim vizyonu belgesine ilişkin okul yöneticileri ve öğretmen görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(2), 571-592.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: Nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güçlü, N., Şahin, F., Tabak, B. Y. ve Sönmez, E. (2016). Türkiye’de okul yöneticisi görevlendirmeye ilişkin yönetici adayı görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 51-71.
• Gül, İ. (2020). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Gürkan, H. ve Toprakçı, E. (2018). İlkokul müdürlerinin mesleki gelişimi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(2), 64-81.
• Helvacı, M. A. ve Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
• Işık, H. (2003). Okul müdürlerinin yetiştirilmelerinde yeni bir model önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 206-211.
• Kara, M. (2020). Eğitim paydaşlarının görüşleri doğrultusunda Türk eğitim sisteminin sorunları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1650-1694.
• Karataş, İ. H., Kyzy, J. A. ve Topuz, C. (2015). Okul yöneticileri ile eğitim yönetimi alanında yapılan bilimsel araştırmalar ve çalışan bilim insanları arasındaki ilişki. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1). 1-25.
• Konan, N., Bozanoğlu, B. ve Çetin, R. B. (2017). Okul müdürü görevlendirmeye ilişkin müdür görüşleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(3). 323-349.
• Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: Sorunlar-çözümler ve öneriler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
• Memduhoğlu, H. B. (2007). Türk eğitim sisteminde okulların yönetimi ve okul yöneticilerinin yetiştirilmesi sorunsalı. Millî Eğitim Dergisi, 176, 86-97.
• Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. https://vivauniversity.files.wordpress.com/2013/11/milesandhuberman1994.pdf adresinden 14.12.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2018). 2023 Eğim Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr adresinden 14.12.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2022). Eğitim Yönetici Geliştirme Programı (YÖGEP). https://www.kamumeb.net/egitim-personeli/egitim-yonetici-gelistirme-programi-yogep-30-mart-2022-h6455.html adresinden 03.12.2022 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Özan, M. B., Gavcar, M., Saçaklı, F. ve Şahin, N. (2014). Okul yöneticilerinin seçilme ve atanma kriterlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 103-134.
• Özcan, Ş. ve Bakioğlu, A. (2010). Bir meta analitik etki analizi: Okul yöneticilerinin hizmetiçi eğitim almalarının göreve etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 201-212.
• Özdoğru, M. (2019). Okul yöneticilerinin liyakat ilkesi hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Teknoloji, 1(2), 111-121.
• Özmen, F. ve Kömürlü, F. (2010). Eğitim örgütlerinde yönetici seçme ve atamada yaşanan sorunlar ve yönetici görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 2(1), 25-33.
• Recepoğlu, E. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye'de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri. Electronic Turkish Studies, 9(2), 1817-1845.
• Seçkin, T. (2019). Okul müdürü görevlendirmelerinde esas alınan kriterlere ilişkin okul müdürlerinin görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Süngü, H. (2013). Recruiting and Preparing School Principals in Turkey, Germany, France and England. Sakarya University Journal of Education, 2(1).
• Şimşek, H. (2003). Eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi: Karşılaştırmalı örnekler ve Türkiye için çıkarsamalar. Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu Eğitimde Yansımalar: VII’de sunulan bildiri. Ankara: Tekışık Yayıncılık.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2002). Dünyada eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesine yönelik başlıca yönelimler ve Türkiye için çıkarılabilecek bazı sonuçlar. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu’nda sunulan bildiri. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Terzi, Ç. (2011). Türk Eğitim Sistemi’nde okulların örgüt ve yönetim yapısı ile yapılandırmacı eğitim yaklaşımı arasındaki ilişkinin çözümlenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 1(1), 75-82.
• Titrek, O. ve Zafer, D. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 60(60), 657-674.
• Turhan, M. ve Karabatak, S. (2015). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetiştirilmesi ve yurtiçi alanyazında sunulan model önerilerinin incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 2(3), 79-107.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24, 543-559.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, C. M. ve Alp, A. (2017). Okul müdürü görevlendirme politikası: Bir olgu bilim çalışması. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/55444320/eyk12_ekitap-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1662976047&Signature=UtJ9P~XPy29hE0MReCqT7~JqMwCEWLb8dYmaNysl1o-Gyc9CNEIXqNYIC3iFORLq7hFofiFnGxnnQC8opMS~kExTnsyo8NB1r8sY8JFhtx4-q2cQsd68xnmPTpj8R16AU2BFlgNVIgj74pjWSm1gSUetGzUIx5PzrwpLWKeM4nU6h43C3NIHXX~CSdDO6fWTpqD9gwBuCW7N~O-lp9HxYKuQ8Njmg~5tJyXtixOUVi33Cq6x~6OI2XuBcd7CX74u20eTKPf0mq~LpMCscUsEfoF~hHvwDkijbzaKX0upJE5IXI6EdyHlBZ4M7wXviwuLChXzZqoe1DaWfBrpfUsRhg__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA#page=339 adresinden 06.12.2018 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Yiğit, N. ve Altun, T. (2011). Bir hizmet içi eğitim kursunun etkililiği: Öğretim yöntem ve teknikleri. Millî Eğitim Dergisi, 189, 118 – 131.
• http://www.ogretmenx.com/2023_VIZYON.pdf, “2023 Eğitim Vizyonu: Sunuş”, Erdoğan, R. T., 23 Ekim 2018.
• http://www.ogretmenx.com/2023_VIZYON.pdf, “2023 Eğitim Vizyonu: Sözün Özü”, Selçuk, Z., 23 Ekim 2018.