ZEKÂ OYUNLARI DERSİNİN PROBLEM ÇÖZME ve YARATICI DÜŞÜNME BECERİLERİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2 - AJELI - YIL 2023, SAYI 2, 342 - 361, 31.12.2023

Uğur Epçaçan Ferhat Bahçeci

Öz

Bu araştırmada ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin almış olduğu seçmeli zekâ oyunları dersinin, problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerine olan etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel yöntemlerden yarı deneysel model ile nitel yöntemlerden durum çalışması olmak üzere karma bir yöntemden oluşmaktadır. Çalışma grubu, araştırmanın nicel boyutu için, ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinden, seçmeli zekâ oyunları dersini seçen deney grubu ve bu dersi seçmeyen kontrol grubunda 20’şer öğrenci olmak üzere toplamda 40 katılımcıdan oluşmaktadır. Ayrıca araştırmanın nitel boyutu deney grubu öğrencilerinden oluşmaktadır. Nicel verilerin analizinde non-parametrik testlerden, ilişkili ölçümler için Wilcoxon işaretli sıralar testi ile ilişkisiz ölçümler için Mann Whitney U-testi kullanılmıştır. Nitel verilerde ise betimsel analiz tekniğine başvurulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre zekâ oyunları dersinin, problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerini anlamlı düzeyde etkilediği ortaya çıkmıştır. Uygulama eğitiminden sonra görüşlerine başvurulan öğrencilerin bu durumla ilgili ortaya koyduğu fikirler de bunu desteklemektedir. Problem çözme ve yaratıcı düşünme becerileri üzerinde anlamlı bir etkisi ortaya çıkan zekâ oyunları dersinin, eğitimin diğer kademelerinde de uygulanması bunun için gerekli atölye ortamlarının oluşturulması önerilebilir. Ortaokul eğitim programlarında bireyin kendini tanıma ve yeteneklerini keşfetme gibi seçmeli dersler konulabilir. Öğretmen yetiştirmede, lisans programlarında akademik düzeyde bir ders olarak verilmesi ayrıca toplumsal yaşantının farklı platformlarında da daha fazla kişiye ulaşmak adına akıl ve zekâ oyunları etkinlikleri yaygınlaştırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Zekâ oyunları, problem çözme, yaratıcı düşünme, beceri.

Teşekkür

Çalışmamızı derginizin yayım koşulları doğrultusunda hazırladığımızı beyan eder teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• Adachi, P. J., & Willoughby, T. (2013). More than just fun and games: The longitudinal relationships between strategic video games, self-reported problem solving skills, and academic grades. Journal of Youth and Adolescence, 42(7), 1041-1052.
• Akbaş, O., & Baki, N. (2015). Zekâ oyunları dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. I. Uluslararası Türk Dünyası Çocuk Oyun ve Oyuncakları Kurultayı Tam Bildiri Kitabı, s. 32-42.
• Baki, N. (2018). Zekâ oyunları dersinde uygulanan geometrik-mekanik oyunların öğrencilerin akademik öz yeterlik ve problem çözme becerilerine etkisi. (Tez numarası. 532397) [Yüksek Lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi].
• Bingham, A. (2004). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. (Çev: Ferhan Oğuzkan). Milli Eğitim Basımevi.
• Bottino, R. M., Ferlino, L., Ott, M., & Tavella, M. (2007). Developing strategic and reasoning abilities with computer games at primary school level. Computers and Education, 49(4), 1272-1286.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimleri için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akdemi.
• Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21.yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3112-3134. https://doi.org/10.15869/itobiad.494286
• Chen, X. (2019). The relationship between video games, problem-solving skills, and academic performance from IT students’ perspective. (Master’s Thesis). University of Oulu Faculty of Information Technology and Electrical Engineering.
• Christensen, L. B., Johnson R. B., & Turner, L. A. (2015). Research methods design and analysis. (Çev. Ed. Ahmet Aypay). Anı Yayıncılık.
• Cohen L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in education. Routledge Falmer. Corder, G. W. & Foreman, D. I. (2009). Nonparametric Statistics for Non Statisticians: A Step-by-Step Approach. John Wiley & Sons Publishers. DOI:10.1002/9781118165881.
• Creswell, J. W. (2008). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. International Pearson Merril Prentice Hall.
• Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Sage Publications.
• Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39(3), 124-130.
• Creswell, J. W., & Plano-Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. Sage Publications.
• Çalışkan, H. S. (2019). Ortaokul zekâ oyunları dersi öğretim programına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. (Tez numarası. 600795) [Yüksek Lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Dempsey J. V., Haynes L. L., Lucassen B. A., & Casey M. S. (2002) Forty simple computer games and what they could mean to educators. Simulation and Gaming, 33(2), 157-168.
• Eragamreddy, N. (2013). Teaching creative thinking skills. International Journal of English Language & Translation Studies, 1(2), 124-145.
• Erten Tatlı, C. (2017). Çocuklarda yaratıcı düşünme becerilerinin saptanması ve okul psikolojik danışmanlarının farkındalığının incelenmesi. (Tez numarası. 468280) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi].
• Esen, M. (2019). Zekâ oyunlarının 4. sınıf öğrencilerinin problem çözmeye ilişkin karar verme becerisine, sabırlı davranış göstermesine ve okul doyumuna etkisinin incelenmesi. (Tez numarası. 590945) [Yüksek Lisans tezi, Mersin Üniversitesi].
• Gall, D.M., Gall, P.J., & Borg, W.R. (2007). Educational research: An introduction. MA: Pearson.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127-146. Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları.
• Kerby, D. S. (2014). The simple difference formula: An approach to teaching nonparametric correlation. Comprehensive Psychology, 3, 11.
• Kurbal, M. S. (2015). An investigation of sixth grade students’problem solving strategies and underlying reasoning in the context of a course on general puzzles and games. (Thesis no. 399985) [Master thesis, Middle East Technical University].
• McMillan, J. H. (2000). Educational research: Fundamentals for consumer. Longman.
• Metcalfe, J., & Shimamura, A.P. (1996). Metacognition; knowing about knowing, Mass: MIT Press.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2011). 21. Yüzyıl Öğrenci Profili Raporu. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2013). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu zekâ oyunları dersi (5, 6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• Navarrete, C. C. (2013). Dijital oyun tasarımı ve geliştirmesinde yaratıcı düşünme: Bir vaka çalışması. Bilgisayarlar ve Eğitim, 69: 320-331.
• Ott, M., & Pozzi, F. (2012). Digital games as creativity enablers for children. Behaviour and Information Technology, 31(10). 111-119.
• Özdevecioğlu, B., & Hark Söylemez, N. (2021). Akıl ve zekâ oyunları ile ilgili olarak yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28: 17-53.
• Serin, O., Bulut Serin, N., & Saygılı, G. (2010). İlköğretim düzeyindeki çocuklar için problem çözme envanterinin (ÇPÇE) geliştirilmesi. Elementary Education Online, 9(2), 446–458.
• Terzi, H. (2019). Zekâ oyunlarının 6. sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerine etkileri. (Tez numarası. 549676) [Yüksek Lisans tezi, Bayburt Üniversitesi].
• TTKB (2005). İlköğretim 1-5. Sınıf programları tanıtım el kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Xu, Z., & Mayer, J. (2007, September). Teaching critical thinking and problem solving skills through online puzzles and games. In 7th International Conference on Distance Learning and Web Engineering (pp. 321-325).
• Yabacı Tak, A. (2021). Etki büyüklüğü yöntemlerinin karşılaştırılması. (Tez numarası. 690072). [Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi].
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2010). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği artırma. İlköğretim Online, 9(1), 79-92.