TÜRKIYE’YE ÖZGÜ BITKI VE GIDA ÖRNEKLERININ TEMEL BILEŞENLER ANALIZIYLE SINIFLANDIRILMASI

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 11 - 16, 01.07.2018

Hakan Kaygusuz

Öz

Temel bileşenler analizi (İng. Principal component analysis, PCA) çok sayıda değişkenin temsil ettiği bir verinin matematiksel bir dönüşüm ile toplam varyansı açıklayabilen temel bileşenlere geçirilmesini konu alan istatistiksel bir yöntemdir. Pek çok alanda olduğu gibi kimyasal verilere de uygulanabilen bu yöntemle, özellikle biyolojik türler için büyük önem taşıyan sınıflandırma kolayca yapılabilmektedir. Bu derleme makalesinde, Türkiye’ye özgü gıda ve bitki örneklerinin konu edildiği temel bileşenler analizi çalışmalarına değinilmiş ve sonuçları incelenmiştir. Bunlara ek olarak, bu tür çalışmaların yararı ve önemi hakkında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Temel Bileşenler Analizi, Kemometri, Bitki örnekleri, Bal, Polen

CLASSIFICATION OF TURKISH PLANT AND FOOD SAMPLES BY PRINCIPAL COMPONENT ANALYSIS

Öz

Principal component analysis (PCA) is a statistical method involving the transformation of the data into orthogonal principal components. Principal component analysis is a helpful tool to convert a dataset with higher number of variables into classifications. This review focuses on recent advances on classification of Turkish plant and nutritional samples. In addition to this, the importance of classification of the biological and chemical samples by principal component analysis is discussed.

Anahtar Kelimeler

Principal component analysis, Chemometrics, Plant samples, Honey, Pollen

Kaynakça

• A. Bertoli, C. Çirak ve F. Seyis, 2018. Hypericum spp. volatile profiling and the potential significance in the quality control of new valuable raw material. Microchemical Journal 136, 94-100.
• A. Güner, S. Aslan, T. Ekim, M. Vural ve M.T. Babaç. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği, s. 1290.
• A. Salk, L. Arin, M. Deveci ve S. Polat. 2008. Bean Growning., Special Vegetable’da. Namık Kemal Üniversitesi, Agric. Fac., Depart. Horticulture. s. 164.
• C. Cirak, A.K. Ayan ve K. Kevseroğlu. 2006. Physical and physiological seed dormancy of some Hypericum species growing in Turkey. Plant Breeding and Seed Science, 53, 3-8.
• C. Dağ, İ. Demirtaş, İ. Özdemir, S. Bekiroğlu ve E. Ertaş. 2015. Biochemical Characterization of Turkish Extra Virgin Olive Oils from Six Different Olive Varieties of Identical Growing Conditions. ournal of the American Oil Chemists’ Society 92(2), 1349-1356.
• C. Erdinç, O. Türkmen, H.Y. Dasgan ve S. Şensoy. 2017. Phenotypic and molecular genetic diversity among some Turkish bean genotypes. The Journal of Animal & Plant Sciences 27(6), 1963-1973.
• H. Kaygusuz, F. Tezcan, F.B. Erim, O. Yıldız, H. Şahin, Z. Can, S. Kolaylı. 2016. Characterization of Anatolian honeys based on minerals, bioactive components and principal component analysis. LWT - Food Science and Technology 68, 273-279.
• S. Kıralan, A. Yorulmaz, A. Şimşek ve A. Tekin. 2015. Classification of Turkish hazelnut oils based on their triacylglycerol structures by chemometric analysis. European Food Research and Technology 240(4), 679-688.
• Ş. Kıvrak, İ. Kıvrak ve E. Karababa. 2017. Characterization of Turkish honeys regarding of physicochemical properties, and their adulteration analysis. Food Science & Technology (Campinas), basımda. http:// dx.doi.org/10.1590/1678-457x.07916
• Z. Kalaycıoğlu, H. Kaygusuz, S. Döker, S. Kolaylı, F.B. Erim. 2017. Characterization of Turkish honeybee pollens by principal component analysis based on their individual organic acids, sugars, minerals, and antioxidant activities. LWT - Food Science and Technology 84, 402-408.