An Evaluation on Secondary School Students’ Map Literacy Skills

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 3, 425 - 457, 27.12.2017

Hüseyin Erol

Öz

The aim of this research is to examine whether the 7th
graders have satisfactory knowledge on map literacy levels. This research is a
qualitative study in scanning model. The sample group of the research consisted
of 96 7th graders chosen through not random purposeful criterion sampling in 3
secondary schools in the city center of Adıyaman. A question form developed by
the researcher was employed as the data collection tool in the research. The
questions were formed based on acquisitions of the curriculum of 2017 social
studies course in secondary school. It was revealed through the findings of the
research that the 7th graders’ map literacy levels were mainly at intermediate
level. The students’ geographic knowledge is thought not to have improved
sufficiently as they only memorized what they were taught during the course
period but they didn’t employ it too much in practice. This is also thought to
happen because they did not study on maps and interpret geographic knowledge
sufficiently. The fact that the workbooks for social studies course for
secondary school don’t involve the sufficient number of activities on map
literacy can be said to have had negative effect on the development of these
skills. The research study is thought to be an important data source for
further studies on this field. The content on map literacy can be increased in
course books for social studies. More activities on this issue can be employed
in workbooks. More interesting maps, and in greater number, can be added in
social studies course books. Corners for maps can be designed in school
corridors or in classrooms. Social studies teachers can contribute to further
development of these skills by using various activities and materials while
teaching the topics related to map literacy.

Anahtar Kelimeler

Education of social studies, map literacy, secondary school

Ortaokul Öğrencilerinin Harita Okuryazarlık Becerilerine İlişkin Bir Değerlendirme

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin
harita okuryazarlık düzeyleri ile ilgili yeterli bilgiye sahip olup
olmadıklarını incelemektir. Bu araştırma, tarama modelinde nicel bir
çalışmadır. Araştırmanın örneklemi Adıyaman il merkezinde bulunan üç ortaokulda
seçkisiz olmayan amaçsal ölçüt örneklemesine uygun olarak seçilen 7. sınıfta
öğrenim gören 96 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak
araştırmacı tarafından geliştirilen bir soru formu kullanılmıştır. Sorular 2017
ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programındaki kazanımlar dikkate
alınarak hazırlanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular neticesinde ortaokul
7. sınıf öğrencilerinin harita okuryazarlık düzeylerinin çoğunlukla orta
düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin sınıfta öğrendikleri bilgileri
sadece ezberlemeleri pratikte çok fazla kullanmamaları ya da harita üzerinde
yeterince çalışmamaları, coğrafi bilgileri yeterince yorumlamamaları nedeniyle
coğrafi bilgilerinin yeterince gelişmediği yanı sıra ortaokul sosyal bilgiler
dersi öğrenci çalışma kitaplarında harita okuryazarlığı konusunda yeterli
sayıda etkinliğe yer verilmemesinin bu becerinin gelişmesini olumsuz yönde
etkilediği söylenebilir. Araştırmanın bu alanda yapılacak çalışmalar için
önemli bir veri kaynağı olacağı düşünülmektedir. Öğrenci çalışma kitaplarında
bu konuyla ilişkili etkinliklere daha fazla yer verilebilir. Sosyal bilgiler
kitaplarına daha ilgi çekici ve daha fazla sayıda haritalar eklenebilir. Okul
koridorlarında veya sınıflarda harita köşeleri oluşturabilir. Sosyal bilgiler
öğretmenleri harita okuryazarlığı ile ilişkili konular işlenirken farklı
etkinlik ve materyallerle öğrencilerde bu becerinin daha fazla gelişmesini
sağlayabilirler.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler eğitimi, harita okuryazarlığı, ortaokul

Kaynakça

• Akar, B. (2008). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin harita kullanma düzeylerinin ve harita kullanımına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Akengin, H., Tuncel, G. ve Cendek, M. E. (2016). Öğrencilerde harita okuryazarlığının geliştirilmesine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 61 - 69.
• Aktürk, V. (2012). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Altınbilek, M. S. ve Sanalan, V. A. (2005). Coğrafya okuryazarlığı I: Giriş. Doğu Coğrafya Dergisi, 13, 341 - 357.
• Balkan, A. (2007). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde harita kullanımının derse karşı tutuma, başarıya ve hatırda tutma düzeyine etkisi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Bekdemir, Ü. ve Polat, S. (2016). Sosyal bilgiler 5. ve 6. sınıf ders kitaplarında harita kullanımı, EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 68, 362 – 382.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Cemaloğlu, N. (2005). Eğitim Ortamında Öğretim Araçları, Leyla Küçükahmet (Ed.), Sınıf Yönetimi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Clarke, D. (2003). Are you functionally map literate?, proceedings of the 21st ınternational cartographic conference (ICC) Durban, South Africa, 10 – 16 August, 713-719.
• Cohen, L., Manion. L. and Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. Sixth Edition. Routledge. London. Taylor & Francis Group.
• Çepni, S. (2005). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Üçyol Kültür Merkezi. Trabzon. Matbaacılık.
• Çiftçi, C. ve Çağlar, A. (2014). Ailelerin sosyo-ekonomik özelliklerinin öğrenci başarısı üzerindeki etkisi: Fakirlik kader midir? . İnternational Journal Human Sciences, Volume 11, Issue 2, 155-175.
• Demiralp, N. (2009). Haritalarla öğrenme, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (4), 955 - 973.
• Demirkaya, H., Çetin, T., ve Tokcan. (2004). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerine Yön kavramı Öğretiminde Kullanılabilecek Metotlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 24, 3, 39-70.
• Dikmenli, Y. (2015). Öğretmen adaylarının coğrafya okuryazarlığı algı düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/3, p. 353-368.
• Duman, B. ve Girgin, M. (2007). Eğitim fakültesi öğrencilerinin harita okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 17, 185 - 202.
• Ertuğrul, Z. (2008). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin harita ve küre kullanım becerilerinin tespiti, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Girgin, M., Ertürk, M., Sever, R. ve Güner, İ. (2001). Coğrafya öğretiminde atlaslar. Doğu Coğrafya Dergisi, 6, 45 - 59.
• Göksel, O. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde harita ve grafik kullanımının eğitimi destekleme düzeyi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• History-Social Science Curriculum Framework and Criteria Committee. (2005). Science history-social science framework for California Public Schools. California: California Department of Education.
• İncekara, S. ve Kantürk, G. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının haritalarla ilgili temel görüşleri ve harita kullanımına yönelik yaklaşımları. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 240 - 257.
• Kartal, F. ve Koç, H. (2017). Ortaöğretim (9. Sınıf) öğrencilerinin harita okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 37, 179 - 198.
• Kartal, F. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin harita okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Kocalar, A. O. ve Demirkaya, H. (2014). Coğrafya öğrenmek niçin önemlidir? Lise öğrencilerinin algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 32, 123-144.
• Koç, H. ve Bulut, İ. (2014). Gestalt kuramının öğrencilerin harita okuma ve yorumlama beceri düzeyleri üzerine etkisini belirlemeye yönelik bir inceleme. Marmara Coğrafya Dergisi, 30, 1 - 19.
• Koç, H. ve Çifçi, T. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının harita okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 9 - 20.
• Koç, H. (2008). Coğrafya öğretim programındaki kazanımların öğrencilerin harita beceri düzeyleri üzerine etkisi, (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı, Ankara.
• Merç, A. (2011). Sosyal bilgiler ve okul öncesi öğretmenliğinde eğitim gören öğrencilerin mekân bilgisi ve harita okuma becerisi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• National Education Process. (1994). Geography Report Card. National Assesment of Educational Progress, Princeton, Washington DC.
• Naylor, D. T., & Diem, R. (2001). Elemantary and middle school social studies (3th ed.). New York: McGraw-Hill Higher Education.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler 6. sınıf öğrencileri mekansal biliş becerilerinin incelenmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Öğütveren, M. (2014). Sosyal bilgiler 6. sınıf coğrafya konularının öğretiminde google earth programının başarıya etkisi, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Giresun Üniversitesi, Giresun.
• Önür, H. (2013). Gelir düzeyinin eğitim imkânlarından yararlanma düzeyine etkisi: Süleyman Demirel fen lisesi ve Atatürk lisesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 18, 259- 277.
• Özcan, F. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının harita okuma öz yeterlilik ve başarı düzeyleri, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
• Öztürk, C. (2007). Coğrafya: Gelişimi, içeriği, eğitimi. S. Karabağ ve S. Şahin, (Ed.), Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi (1-51). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de Öğrencilerin Akademik Başarısını Etkileyen Faktörler: Bir Meta-Analiz Çalışması, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi,31, 3, 609 – 627.
• Sönmez, Ö. F. (2013). Sosyal Bilgiler için çoklu okuryazarlık, Ebru Gençtürk, Kadir Karatekin (Ed), Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, Ö. F. ve Aksoy, B. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin harita beceri düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/1, p.1905-1924.
• Tabanlı, C.M. (2014). 7. Sınıf sosyal bilgiler dersinde cbs kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Ünlü, M. (2011). Coğrafya Derslerinde Coğrafi Becerilerin Gerçekleşme Düzeyi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(4) , 2155 - 2172.
• Üzümcü, O. N. (2007). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgeler dersinde harita okuma becerisinin aktif öğrenme yöntemiyle kazandırılması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Vural, M. (2013). Öğrencilerin gelir düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi sayı: 35, 1-18.