Edebi Çeviri ve Çeviri Eleştirisi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 1004 - 1016, 30.07.2020

Behiye Arabacıoğlu

https://doi.org/10.18039/ajesi.724391

Öz

Çeviri eylemi tarihsel olarak bakıldığında Yunan-Roma Antik dönemine kadar uzanmaktadır. Somut olarak çevirilere ilk bu dönemde rastlanılmıştır. Daha sonraki dönemlerde de etkisini daima hissettirmiştir. Çeviri kadar çevirmenin ve çeviri eleştirisinin de önemi büyüktür. Zamanla nitelikli çeviri ve çevirmen ihtiyacı doğmuştur ve üniversitelerde Mütercim-Tercümanlık bölümleri açılmıştır. Amaç, piyasa çevirisi bakış açısını değil, akademik çeviri bakış açısını ortaya koymaktı. Derste yapılan çevirilerin ele alınmasının ve üzerinde tartışılmasının amacı, henüz bu işin başında olan genç kesim ile profesyonel çeviri yapanların aralarındaki farkı ortaya koyabilmektir. Nitel bir araştırma olan çalışmanın amacı durum çalışması olarak desenlenmiştir. Hedef dilde yazılmış bir eserden seçilen cümle ve paragrafların çevirisi derste öğrenciye yaptırılmıştır ve bu çeviriler veri olarak toplanmıştır. Verilerin analizi sürecinde içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Öğrencilerin yaptıkları çeviriler birbiriyle karşılaştırılmıştır. Hataları ve seçimleri üzerinde durulmuştur. Farklılıkların nereden kaynaklanabileceği tartışılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde çeviri ve çevirmenin önemine tekrar değinilerek, çeviri derslerinde öğrenciye nasıl daha fazla katkı sağlanabileceği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri, edebi çeviri, çeviri eleştirisi

Literary Translation and Translation Criticism: A Comparative Study

Öz

The act of translation dates back to the Greek-Roman Antique period. Concretely, translations were first encountered in this period. Its effect was always felt in later periods. Translation and translation criticism are as important as translation. Over time, the need for qualified translation and translators has arisen and Translation departments have been established in universities. The aim was to reveal the academic translation perspective, not the market translation perspective. The purpose of this is to reveal the difference between the young people who are at the beginning of this job and those who make professional translations. In this research, which was designed as a case study, the data were collected by translations of sentences and paragraphs selected from the work written in the target language. The data were analyzed using the content analysis method. The study includes sentence translations and paragraph translations performed by students taking literary translation lessons at the university. Translations made by students were compared with each other. Errors and choices were emphasized and where the differences might arise were discussed. In the conclusion part of the study, the importance of translation and translating is emphasized again, and suggestions to aid students in translation lessons are provided

Anahtar Kelimeler

Translation, literary translation, translation criticism

Kaynakça

• AKSOY, B. (2001). “Çeviride Çevirmen Seçimleri Işığında Çeviri Eleştirisi”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, s. 1-16.
• ATEŞMAN, E. (2001). “Kültürel Farklardan Kaynaklanan Çeviri Sorunları ve Çözüm Önerileri”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, s. 29-35.
• BAYKAN, A. (2005). “Sosyal- Kültürel Faktörlerin Çevirideki Rolü”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 14, s. 177-197.
• ÇORUK, F., BÜYÜK GÜLER, S., & KAYALI, Y. (2016). Çeviride Kültürel Aktarım Sorunu: Karamazov Kardeşler Örneği. Journal of International Social Research, Cilt: 9, Sayı: 42, s. 115-121.
• DOĞAN, F. (2012). Tuhaf Yıldızlar Dünyaya Bakıyorlar Gözlerini Kırpmadan: Wedding-Pankow 1976/77. İstanbul: İletişim yayınları.
• GÜVENÇ, B. (2003). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• KARATAŞ, Z. (2015). “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, s. 62-80.
• METZLER LEXIKON. (2007). Literatur. Begriffe und Definitionen. Burdorf, D., Fasbender, C., Moenninghoff, B. (Hrsg.). Stuttgart, Weimar: Verlag Metzler.
• MORAN, B. (2001). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• ÖZDAMAR, E.S. (2003). Seltsame Sterne Starren zur Erde. Köln: Kiepenheuer & Witsch Verlag.
• STOLZE, R. (2013). Çev.: Emra Durukan. Çeviri Kuramları. İstanbul: Değişim Yayınları.
• TOSUN, M. (2013). Çeviri Eleştirisi Kuramı. İstanbul: Aylak Adam Kültür Sanat Yayıncılık.
• ÜLSEVER, Ş. (2005). Karşılaştırmalı Edebiyat ve Edebi Çeviri. Eskişehir: Metin Ofset Matbaacılık.
• YILDIZ, Ş. (2004), “Çeviride Eşdeğerlik ve Çeviri Kuramları Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:12, s. 375-386.