Çankırı (Eldivan) Karaçam Orman Alanında Bulunan Çam Keseböceği [Thaumetopoea pityocampa (Den.&Schiff.) (Lepidoptera: Thaumetopoeidae)]’nin Yumurta Parazitoitlerinin Tespiti ile Etkinliği Üzerinde Araştırmalar

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 210 - 218, 20.12.2017

Ziya Şimşek Yalçın Kondur Erkan Yurt

Öz

Çankırı (Eldivan) Karaçam
Orman Alanında Bulunan Çam Keseböceği [Thaumetopoea
pityocampa (Den.&Schiff.) (Lepidoptera: Thaumetopoeidae)’nin yumurta
parazitoitlerinin tespiti ile etkinliğinin belirlenmesi amacıyla sözü edilen
alanda ele alınan bu çalışma, 2015-2016 yılında yürütülmüştür.
T.
pityocampa’nın
yumurta koçanlarında bulun yumurtalar stereo-mikroskop altında sayılarak
bunların durumları (parazitli- parazitsiz, parazitoit çıkan-çıkamayan, zararlı
larvası çakan-çıkamayan)  dikkate alınmak
suretiyle yumurtaların açılma oranları (%), parazitlenme oranları (%)  ile bir koçanda bulunan yumurta sayıları
(adet) belirlenmiştir.   Karaçam
ibrelerinde 23 yumurta koçanında 4176 adet T.pityocampa
yumurtasının sayım sonucuna göre, her koçanda ortalama 181.56 adet (28-211)
yumurtanın bulunduğu; toplam yumurtalardan 3426 adedinden zararlı larvasının
çıktığı (%82.04); larva gelişmesine karşın 294 adet yumurtanın açılmadığı (%7.04);parazitli
456 adet yumurtadan ise 382’sinin parazitoitli olduğu (%9.15), bunlardan
74’ünden parazitoit çıkışının olmadığı (%1.77) anlaşılmıştır. Buna göre parazitoitlerin,
zararlı popülasyonu üzerinde ort.%10.92 oranında etkili olduğu belirlenmiştir.
Aynı çalışmada, parazitli T. pityocampa yumurtalarında, çokluk
sırasına göre, üç hymenopter yumurta parazitoit türü [Ooencyrtus pityocampae Mercet (Hym., Encyrtidae), Anastatus bifasciatus Geoffroy (Hym.,
Eupelmidae) ve Baryscapus servadeii
Domenichini (Hym., Eulophidae]’nün çıktığı, Çankırı (Eldivan) karaçam orman
alanında bulunduğu bu çalışma ile ilk kez 
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Thaumetopoea pityocampa, yumurta parazitoitleri, Ooencyrtus pityocampae, Anastatus bifasciatus, Baryscapus servadeii, Türkiye, Çankırı

Researches on Determination of the Egg Parasitoids and Efficiencies of the Pine Processionary Moth [Thaumetopoea pityocampa (Den.&Schiff.)] in Black Pine Forest in Çankırı (Eldivan)

Öz

This study was carried out in order to determine the egg parasitoids the
pine processionary moth [Thaumetopoea
pityocampa (Den&Schiff)
(Lepidoptera: Thaumetopoeidae)] and their efficiencies in the Anatolian Black
Pine forests in Çankırı (Eldivan) between 2015 and 2016. The eggs within the
egg batches of T.pityocampa were
counted under stereomicroscope and status
of each egg was noted as parasitized/non-parasitized, parasitoid emerged/not
emerged, pest larvae hatched/not hatched and thus hatch ratio (%),
parasitization ratio (%) and the average egg numbers for each batch were
calculated. Results of the counts of 4176 T.pityocampa
eggs within 23 egg-batches on Anatolian Black Pine needles show that
egg-batches contain 181.56 (28-211) eggs, 3426 out of 4176 T.pityocampa eggs were hatched (82.04%) but 294 of the eggs were
not hatched (7.04%), 382 egg parasitoids were emerged from 456 parasitized T.pityocampa eggs (9.15%) however there
were not any emergence from 74 of the
parasitized eggs (1.77%). Thus, the egg parasitoids were calculated to be
efficient as much as 10.92% on T.pityocampa
population. There were 3 hymenopteran egg parasitoids (Ooencyrtus
pityocampae Mercet (Hym., Encyrtidae),  Anastatus bifasciatus
Geoffroy (Hym., Eupelmidae) and Baryscapus
servadeii Domenichini (Hym.,
Eulophidae) respectively) were identified from the emerged parasitoids from the
Anatolian Black Pine forest for the first time in Çankırı (Eldivan)

Anahtar Kelimeler

Thaumetopoea pityocampa, egg parasitoids, Ooencyrtus pityocampae, Anastatus bifasciatus, Baryscapus servadeii, Turkey, Çankırı

Kaynakça

• Acatay, A., 1953. Çam keseböceği (Thaumetopoea pityocampa Schiff.=Thaumetopoea wilkinsoni Tams.) hakkında araştırmalar ve adalardaki mücadelesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 3(1-2): 29-47.
• Anonymous, 1995. From research to implementation, biologically based technologies for pest control. Washington, D.C., U.S. Government Printing Office.
• Asan, Ü., 1993. Orman Zararlılarının Artım ve Büyüme Üzerindeki Etkileri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri:B 43(1-2): 17-30.
• Avcı, M., 2000. Türkiye'nin farklı bölgelerinde Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) (Lep.:Thaumetopoeidae)'nın yumurta koçanlarının yapısı,parazitlenme ve yumurta bırakma davranışları üzerine araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi 24(3): 167-178.
• Ayar, F., 2007. Çam Keseböceği, Traumatocampa wilkinsoni (Lep., Thaumetopoeidae)’nin Yumurta Parazitoidi Ooencyrtus pityocampae (Mercet) (Hym.: Encyrtidae)’nın Laboratuvar Şartlarında Üretim Denemeleri. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Isparta: 175.
• Battisti, A., 1989. Field studies on the behaviour of two egg parasitoids of the Pine Processionary Moth, Thaumetopoea pityocampa. Entomophaga 34(1): 29-39.
• Battisti, A., P. Ianne, N. Milani , M. Zanata, 1990. Preliminary accounts on rearing of Ooencrytus pityocampae (Mercet) (Hym., Encyrtidae). Journal of Applied Entomology 110: 121-127.
• Bellin, S., G. H. Schmidt , E. Douma-Petridou, 1990. Structure, ooparasitoid spectrum and rate of parasitism of egg-batches of Thaumetopoea pityocampa (Den. & Schiff) in Greece. Journal of Applied Entomology 2: 113-120.
• Bellin, S., G. H. Schmidt, E. Douma-Petridou, 1990. Structure, ooparasitoid spectrum and rate of parasitism of Thaumetopoea pityocampa (Den.&Schiff.) (Lep., Thaumetopoeidae) in Greece. Journal of Applied Entomology 110: 113-120.
• Besçeli, Ö., 1969. Çam keseböceği (Thaumetopoea pityocampa Schiff.)'nın Biyolojisi ve Mücadelesi.
• Can, P. , İ. M. Özçankaya, 2003. Ege Bölgesi Ağaçlandırma Alanlarında Çam Keseböceği (Thaumetopoea pityocampa (Den.&Schiff) Yumurta Parazitoitlerinin Belirlenmesi. İzmir, Orman Bakanlığı Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü. Teknik Bülten: 22: 42.
• Çanakçıoğlu, H. , T. Mol, 1998. Orman Entomolojisi: Zararlı ve Yararlı Böcekler. İstanbul, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları.
• Çanakçıoğlu, H. , E. Selmi, 1988. Türkiye ormanlarının faydalı böcekleri, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Biyolojik Savaş Semineri Artvin 1988 Kitabı Yayın no: 670, Seri no: 27.
• Doğanlar, M., A. Yiğit , E. Sertkaya, 2002. Hatay ve çevresinde Thaumetapoea wilkinsoni Tams (Lep., Thaumetopoeidea)’nin yumurta parazitoitleri ve bunların doğal etkinlikleri. Türkiye 5. Biyolojik Mücadele Kongresi. Erzurum: 167-174.
• Durkaya, A., B. Durkaya, İ. Dal, 2009. The effects of the pine processionary moth on the increment of Crimean pine trees in Bartin, Turkey. African Journal of Biotechnology 8: 2356-2361.
• Halperin, J., 1990. Mass breeding of egg parasitoids (Hym., Chalcididae) of Thaumetopoea wilkinsoni Tams. Journal of Applied Entomology 109(4): 336-340.
• Kanat, M., M. H. Alma, F. Sivrikaya, 2005. Effect of defoliation by Thaumetopoea pityocampa (Den.&Schiff.) (Lepidoptera: Thaumetopoeidae) on annual diameter increment of Pinus brutia Ten. in Turkey. Ann. For. Sci. 62: 91-94.
• Kiriş, R. , H. Karademir, 2007. Türkiye orman varlığı ve ormanların iklim değişikliğindeki yeri. I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi – TİKDEK 2007. İstanbul, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Masutti, L., A. Battisti, 1990. Thaumetopoea pityocampa (Den. & Schiff.) in Italy. Bionomics and perspectives of integrated control. Journal of Applied Entomology 110(3): 229-234.
• Masutti, L., A. Battisti, N. Milani, M. Zanata, 1992. First success in the in vitro rearing of Ooencrytus pityocampae (Mercet) (Hym., Encyrtidae). Redia 75(1): 227-232.
• Masutti, L., A. Battisti, N. Milani, M. Zanata, G. Zanazzo, 1993. In vitro rearing of Ooencrytus pityocampae (Mercet) (Hym., Encyrtidae), an egg parasitoid of Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) (Lep., Thaumetopoeidae). Entomophaga 38(3): 327-333.
• Mirchev, P., M. Dautbasic, O. Mujezinovic, G. Georgiev, M. Georgieva, P. Boyadzhiev, 2015. Structure of Egg Batches, Hatching Rate and Egg Parasitoids of the Pine Processionary Moth, Thaumetopoea pityocampa (Denis and Schiffermüller, 1775) (Lepidoptera: Notodontidae), in Bosnia and Herzegovina. Acta Zoologica Bulgarica 67(4): 579.
• Nasr, J., E. F. Hammad, G. Demolin, N. Nemer, 2013. Eggmass Structure and Parasitism of Thaumetopoea wilkinsoni (Lepidoptera: Thaumetopoeidae) in Lebanon. Adv Crop Sci-Tech 2013 1(3): 2-6.
• Özbek, H., 2002. Türkiye 5. Biyolojik Mücadele Kongresi Açılış Konuşması. Türkiye 5. Mücadele Kongresi 5-7 Eylül 2002, Erzurum: i-iii.
• Özkazanç, O., 1987. Çam keseböceği (Thaumetopoea pityocampaSchiff.)'nin yumurta bırakma davranışları üzerinde incelemeler. Türkiye I. Entomoloji Kongresi 13-16 Ekim 1987. İzmir: 727-735.
• Schmidt, G. H., 1990. The egg-batch of Thaumetopoea pityocampa (Den.&Schiff.) (Lep., Thaumetopoeidae): Structure, hatching of larvae&parasitism in Southern Greece. Journal of Applied Entomology 110: 217-228.
• Schmidt, G. H., P. Mirchev, G. Tsankov, 1997. The egg parasitoids of Thaumetopoea pityocampa in the Atlas Mountains near Marrakech (Morocco). Phytoparasitica 25(4): 275-281.
• Schmidt, G. H., G. Tsankov, P. Mirchev, 1997. Notes on the egg parasitoids of Thaumetopoea pityocampa(Den.&Schiff.) (Insecta: Lepidoptera: Thaumetopoeidae) collected on the Greek Island Hydra. Boll. Zool. Agr Bacchic. Ser.II 29(1): 91-99.
• Tiberi, R., 1978. Notizie preliminari sull'incidenza dei parassiti oofagi nelle popolazioni di processionaria del pino in giovani pinete dell'Italia centrale. Redia 41: 487-501.
• Tiberi, R., 1983. Sulla distribuzione delle ovature diThaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) in un giovane impianto di Pinus pinaster e P. insignis. Redia 66: 603-614.
• Tiberi, R., 1984. Ospite vegetale, numero di ovature luaghi di ovideposizione e loro influenza sull'attivita de iparassitoidi oofagi di Thaumetopoea pityocampa (Hym., Chalcidoidea). Redia 67: 1-18.
• Tiberi, R., 1990. Egg parasitoids of the pine processionary caterpillar Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) in Italy: distribution and activity in different areas. Journal of Applied Entomology 110: 14-18.
• Tiberi, R. , P. F. Roversi, 1987. I parassitoidi oofagi di Thaumetopoea pityocampa (Den. et Schiff.) su Pinus halepensis Mill. nel Gargano, Puglia (Hymenoptera, Chalcidoidea; Lepidoptera, Thaumetopoeidae). Redia 70: 1-19.
• Tosun, İ., 1975. Akdeniz Bölgesi İğne Yapraklı Ormanlarında Zarar Yapan Böcekler ve Önemli Türlerin Parazit ve Yırtıcıları Üzerine Araştırmalar, OGM Yayınları.
• Tsankov, G., 1990. Egg parasitoids of the pine processionary moth Thaumetopoea pityocampa (Schiff.) in Bulgaria: species, importance, biology and behaviour. Journal of Applied Entomology 110(7-13).
• Tsankov, G., E. Douma-Petridou, P. Mirchev, G. Georgiev, A. Koutsaftikis, 1999. Spectrum of egg parasitoids and rate of parasitism egg-batches of the pine processionary moth Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) (Lep., Thaumetopoeidae) in the Northern Peloponnes/Greece. Journal of Entomological Research Society 1(2): 1-8.
• Tsankov, G., G. H. Schmidt, P. Mirchev, 1995. Impact of parasitoids in egg-batches of Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) in Algeria. Boll. Zool. agr. Bachic. Ser.II 27(1): 53-60.
• Tsankov, G., G. H. Schmidt, P. Mirchev, 1996. Parasitism of egg-batches of the pine processionary moth Thaumetopoea pityocampa(Den. &Schiff.) (Lep., Thaumetopoeidae) in various regions of Bulgaria. Journal of Applied Entomology 120: 93-105.
• Tsankov, G., G. H. Schmidt, P. Mirchev, 1996. Structure and parasitism of egg-batches of a pine processionary moth population different from Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) (Lep., Thaumetopoeidae) from in Bulgaria. Boll. Zool. agr. Bachic. Ser.II, 28(2): 195-207.
• Tsankov, G., G. H. Schmidt, P. Mirchev, 1998. Studies on the egg parasitism in Thaumetopoea pityocampa (Den. &Schiff.) over a period of four years (1991-1994) at Marikostino/Bulgaria. Anz. Schadlingskunde., Pflanzenschutz, Umwelschutz 71: 1-7.
• Tunca, H., E. A. Colombel, T. Ben Soussan, M. E. Buradino, F. Galio, 2015. Optimal biological parameters for rearing Ooencyrtus pityocampae on the new laboratory host Philosamia ricini Journal of Applied Entomology: 1-9.
• Yoldaş, Z., 1997. Biyolojik Mücadele (Basılmamış Ders Notları). E.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü