KAMUSAL DIŞ MEKÂNLARDA ENGELLİLER İÇİN TASARIM: ANKARA, SEĞMENLER PARKI ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 93 - 110, 20.12.2017

Nazan Kuter Mihriye Çakmak

Öz

Tarihin
farklı dönemlerinde farklı sosyo-kültürel ve ekonomik işlevleri üstlenen
kentler, işlevsel değişime uygun olarak her dönemin yaşam tarzı ve
özelliklerini yansıtmakta ve dinamik bir nitelik taşımaktadır. Kent yaşamı
içerisinde yer alan ve kamusal dış mekânlar olarak da adlandırılan açık ve
yeşil alanlar ise kent dokusu içinde yapılar ile sınırlanmış, tüm toplumun
yararlanmasına olanak tanıyan mekânlardır. Kamusal dış mekânların
sürdürülebilir kullanımı, mekânların kalitesi ve güvenliğinin yanı sıra
erişilebilir ve tüm bireyler için eşit kullanım olanaklarına sahip olması ile
mümkün olmaktadır. Bu araştırmanın amacı, Ankara Seğmenler Parkı’nın engelli
bireyler için ulaşılabilirliğinin araştırılmasıdır. Araştırma kapsamında;
ulusal standartlar irdelenmiş, park girişleri, rampalar, merdivenler, kent
mobilyaları (oturma birimleri, çöp kutuları, aydınlatma elamanları), çocuk oyun
alanı ve fitness alanı ile yaya yollarının ölçümleri yapılmış ve engelli
bireyler açısından uygunluğu incelenmiştir. Özellikle standartların göz ardı
edildiği mekânlarda kullanım sorunları saptanmış, uygun olmayan kullanımlar
için çeşitli çözüm önerileri geliştirilmiş ve üç boyutlu çizimlerle
desteklenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kamusal dış mekân, evrensel tasarım, engelli

Kaynakça

• Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2017. Ankara parkları. http://www.ankara.bel.tr/ankara_parklar (erişim 27.07.2017).
• Ankara Enstitü Vakfı, 2014. Seymenler Parkı ve İlhan Koman heykeli. http://aev.org.tr/baskent-tarihi/26-harita-13-kavaklidere-cankaya/233-seymenler-parki-ve-ilhan-koman-heykeli.html (erişim 20.09.2017).
• Anonymous, 2010. Universal Design Handbook. Building Accessible and Inclusive Environments. Advisory Committee on Accessibility (ACA) Access Design Subcommittee. The City of Calgary Community & Neighbourhood Services (CNS) Social Policy & Planning Division. Edited and design by Creative Services. The City of Calgary, Canada. https://www.calgary.ca/CSPS/CNS/Documents/universal_design_handbook.pdf?noredirect=1 (erişim 19.03.2017).
• Anonymous, 2013. Accessibility Design Guide: Universal Design Principles for Australia’s Aid Program. A Companion Volume to Development for All: Towards a Disability-Inclusive Australian Aid Program 2009-2014. Australian Government (AusAID). Edited by Clarity Communications, Designed by GRi.D Communications, Printed by Blue Star Print, Canberra, Australia. http://dfat.gov.au/about-us/publications/Documents/accessibility-design-guide.pdf (erişim 19.03.2017).
• Aslaksen, F., Bergh, S., Bringa, O.R., Heggem, E.K., 1997. Universal Design Planning and Design for All. 34p., Cornell University ILR School, Oslo, Norway. http://digitalcommons.ilr.cornell.edu/gladnetcollect/327/?utm_source=digitalcommons.ilr.cornell.edu%2Fgladnetcollect%2F327&utm_medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages (erişim 13.06.2017).
• DEV, 2015. Engelsiz şehir planlaması sunumu. Dünya Engelliler Vakfı (DEV). http://www.devturkiye.org/Projeler/Engelsiz-Sehir-Planlamasi/Engelsiz-Sehir-Planlamasi-Sunumu/ (erişim 24.01.2015).
• Dostoğlu, N., Şahin, E., Taneli, Y., 2009. Evrensel tasarım: tanımlar, hedefler, ilkeler. Tasarıma kapsayıcı yaklaşım: herkes için tasarım. Mimarlık Dergisi, 347, 23-27. Mayıs-Haziran, Mimarlar Odası Yayınları. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=361&RecID=2062 (erişim 13.06.2017).
• D’souza, N., 2004. Is universal design a critical theory?. Designing a More Inclusive World, in: Keates, S., Clarkson, J., Langdon, P., Robinson, P. (Eds), Chapter 1, Publisher Springer-Verlag, London, pp. 3-9.
• HaritaMap, 2017. Seğmenler Parkı nerede haritası. http://www.haritamap.com/yer/segmenler-parki-cankaya (erişim 27.07.2017). Iwarsson, S., Ståhl, A., 2003. Accessibility, usability and universal design-positioning and definition of concepts describing person-environment relationships. Disability and Rehabilitation. 25(2), 57-66.
• ÖZİ, 2010. Yerel yönetimler için ulaşılabilirlik temel bilgiler teknik el kitabı, H.Kaplan, Ü.Yüksel, A.B. Gültekin, C. Güngör, N. Karasu, M. Çavuş (Eds), T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, General Publication No:49, ISBN: 978-975-19-4679-9, Ankara, pp. 1-139.
• Resmi Gazete, 2005. Özürlüler ve bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması hakkında kanun. Kabul Tarihi: 1.7.2005. Kanun No. 5378. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050707-2.htm (erişim: 14.06.2017).
• Rodman, D., 2009. Universal Design Guidelines for Outdoor Spaces: Plan and Design for Choice. Publishing: City of Pitt Meadows and the District of Maple Ridge, British Columbia.
• Story, M.F., 1998. Maximizing usability: The principles of universal design. Assistive Technology. 10(1), 4-12.
• Story, M.F., Mueller, J.L., Mace, R.L., 1998. The Universal Design File: Designing for People of All Ages and Abilities. Institution: North Carolina State Univ., Raleigh. Center for Universal Design. ERIC Processing and Reference Facility,USA.
• Ter, Ü., Erdoğan, E., Kuter, N., 2016. Yaşlılık ve kamusal dış mekan tasarımı. Yaşlılık: Disiplinlerarası yaklaşım, sorunlar, çözümler. Bölüm: XIX. in: Velittin Kalınkara (Ed.). Yayın No: 1520, Sosyal Çalışmalar No: 012. ISBN: 978-605-320-426-8. 1. Basım, Mayıs 2016, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. LTD. ŞTİ, Ankara, pp. 453-488.
• WHO, 2011. World report on disability. The World Bank, World Health Organization (WHO): 24p. http://www.who.int/disabilities/world_report/2011/report/en/ (erişim 14.06.2017).
• Yüce Ekşil, Ö., 2011. Engelliler için dış mekan tasarım özellikleri bağlamında Ankara kent parklarının irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.