Türkiye’de Devlet Ormanlarında Verilen Maden İzinleri ve Rehabilitasyonun Hukuksal Süreci (Bartın İli Örneği)

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 12 - 24, 06.08.2018

Gökçe Gençay , Üstüner Birben

Öz

Doğal
kaynaklar bakımından oldukça zengin bir konumda olan Türkiye’de zaman zaman
yenilenebilir doğal kaynaklar ile yenilenemeyen doğal kaynaklar arasında fayda
üstünlüğü nedeniyle öncelik çatışması yaşanmaktadır. Türkiye yüzölçümünün %28,6’sını
kaplayan orman alanlarında maden arama ve işletilme talepleri de kaçınılmaz
olmaktadır. Orman alanlarının madenciliğe tahsisi önemli bir arazi kullanım
değişikliği örneğidir. Günümüzde küresel iklim değişikliğinin olumsuz
etkilerinin boyutları hissedilir derecede artmakta iken ve maden sahası olarak
izin verilen ormanlık alanlarda sel, erozyon vb. diğer olumsuz doğa olaylarına
daha fazla maruz kalındığı ortada iken, hukuksal alt yapının çok dikkatli
oluşturulması ve izin sürecinin çok iyi takip edilmesi gerekmektedir. Devlet
ormanlarında verilecek maden izinleri oldukça detaylı ve kapsamlı yasal
düzenlemelere tabi tutulmuştur. Bu faaliyet esnasında orman fonksiyonlarının en
iyi şekilde korunması gerektiğinden, ormanların en az zararla bu faaliyete
tahsisi asıl amaçtır. İzin süresi bitiminde alanın rehabilite edilmesi, Türk
çevre ve orman mevzuatında detaylı olarak düzenlenmiştir. Bu bağlamda 6831
sayılı Orman Kanunu’nun 16. maddesine ve ilgili yönetmeliğe göre, Devlet
ormanlarında madencilik çalışmaları yapıldıktan sonra, maden izin sahibi orman
idaresine teslim edeceği sahayı rehabilite etmek zorundadır. İzin sahalarının özellikle
verim gücü düşük orman alanlarında verilmeye çalışılması, süreç boyunca denetimler
yapılması, izin süresi sonunda rehabilite şartlarının sağlanması koşulunun
incelenmesi ile sahanın teslim alınması gibi şartlar, maden izinlerinde orman
sahalarının korunmaya çalışıldığını açıkça göstermektedir. Bu araştırmada, hem
orman ve hem de maden kaynakları bakımından zengin bir konumda bulunan Bartın
ili sınırları içindeki Devlet ormanlarında verilen maden izinlerinin yıllar
itibariyle miktarları tespit edilerek, hukuksal sürecin her aşaması
incelenmiştir. Daha sonra, izin süresi dolmuş maden sahalarında rehabilite
konusunda yaşanan sıkıntılar, alınacak önlemler ve hukuki düzenlemeler
değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Orman, Maden, Kamu Yararı, Rehabilitasyon, Bartın

Kaynakça

• Anonim, 2013. Mermer ve Taş Ocaklarının Rehabilitasyonu Çalıştayı Sonuç Bildirgesi.
• Bilim, M. Tolunay, A. 2014. Türkiye’de Orman Kaynaklarının Maden İşletmeciliğine Tahsisine İlişkin Yasal, Çevresel, Sosyal ve Ekonomik Çözümlemeler. Ulusal Mermer ve Taş Ocakları Onarım Teknikleri Sempozyumu 18-20 Eylül 2014, s106-116, Isparta.
• Boza, Z. 2008. Açık Maden Ocaklarının Doğal Formunun Orijinal Tesviye Eğrilerine Uygun Olarak Tasarlanmasında Coğrafi Bilgi Sistemlerini Kullanma Olanakları (Çeşme Germiyan Örneği). Çevre ve Orman Bakanlığı, Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Bakanlık Yayın no:335, Müdürlük Yayın No:49. İzmir.
• Coşkun, A.A., 2009. Madencinin “Hukuk” Zaferi. Orman ve Av Dergisi, s12-19.
• Kırşan, İ.H. 2001. Madencilik Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri, Türkiye 17. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi-TUMAKS. ISBN 975-395-416-6.
• OSİB, 2014. Maden Sahaları Rehabilitasyon Eylem Planı 2014-2018. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Ankara.
• Şimşir, F., Pamukçu, Ç., Özfırat, M.K. 2007. Madencilikte Rekültivasyon ve Doğa Onarımı. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt: 9 Sayı: 2 sh. 39-49.
• Ulusoy, Y., Ayaşlıgil, T. 2012. Açık Maden Ocaklarının Rehabilitasyonu ve Doğaya Yeniden Kazandırılmasının “Şile-Avcıkoru” Örneğinde İrdelenmesi. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University 2012, 62 (2): 21-36.