Kurumsal Karbon Ayak İzi Nasıl Hesaplanır: Teorik Bir Çalışma

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 98 - 108, 31.12.2018

Ali Üreden Sezgin Özden

Öz

Hızla gelişen sanayileşmeden kaynaklanan sera gazları küresel iklim değişikliğini de beraberinde getirmiştir. İklim değişikliği ise dünyadaki yaşamı olumsuz etkilemektedir. Yerküredeki yaşamı tehdit eden tehlikenin farkına varan dünya milletleri küresel ısınma konusunda bir takım önlemler almaya başlamıştır. Bu kapsamda Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi imzalanmış, sözleşmeye bağlı sera gazı emisyonunun azaltılması için Kyoto protokolü de imzalanmıştır. Sözleşme ile gelişmiş ülkeler sera gazı emisyonlarını 1990 yılına göre %5 azaltmayı taahhüt etmişlerdir. İmzalanan sözleşme ve protokollere bağlı olarak sera gazı emisyonunun hesaplanmasını ve ticaretini düzenleyen bir takım standartlar getirilmiştir. Ürün karbon ayak izi hesaplamasında kullanılan PAS 2050 standardı, kurumların karbon ayak izi hesaplamasında kullanılan ISO 14064 standardı bunların en çok tercih edilenleridir. Sera gazı emisyonu hesaplamalarında, en sağlıklı ve detaylı sonucun alınması için kurumun sera gazı salımında direk etki eden faaliyetler, kurumun faaliyetlerine devam edebilmesi için gerçekleştirdiği hizmet ya da ürün alımlarından kaynaklı faaliyetler ve kurumun faaliyetlerini gerçekleştirirken sera gazı salımında etkin olan faaliyetlerle ilişkileri olarak üç kapsamlı hesaplamalar olduğu yapılan literatür çalışmaları ile karşımıza çıkmaktadır. Kurumsal karbon ayak izi hesaplamada takvim yılı yada mali yıl baz alınması hesaplamanın daha sağlıklı ve doğru sonuç vermesi açısından önemlidir. Kurumların karbon ayak izlerini bilmeleri faaliyetlerinden kaynaklı sera gazlarını kontrol altına almaya yönelik önlemler için önemlidir. Bu çalışmanın amacı kurumların faaliyetlerini gerçekleştirdikleri sırada atmosfere saldıkları sera gazlarından kaynaklı küresel iklim değişikliğine yaptıkları olumsuz etkinin ve bundan kaynaklı “karbon ayak izlerinin” hesaplanma yöntemlerini tanıtarak; kurumsal düzeyde karbon ayak izinin küçültülme stratejilerini ve öneminin tartışmaktır.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, Karbon ayak izi, Kurumsal hesaplama, Kyoto protokolü

Kaynakça

• Adanalı, K., 2014. Karbon Yönetimi Yaklaşımı ve Örnek Uygulamalar. 7. Uluslar arası Ankiros Döküm Kongresi. İstanbul
• Albayrak, B., Çok D., Barça G., Özdemir S. O., 2014. Karbon Ayak İzi. Doğuş Üniversitesi İşletme ve Toplum Dersi Sunumu EM356. İstanbul
• Anonim, 1998. The Terrestrial Carbon Cycle: Implications for the Kyoto Protocol by IGBP Terrestrial Carbon Working Group, Science 29 MAY 1998: 1393-1394
• Anonim, 2006. IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories https://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/2006gl/index.html. Erişim 31.03.2018
• Anonim, 2011a. Karbon Yönetimi Standartları 7. Geri Dönüşüm, Çevre Teknolojileri ve Atık Yönetimi Uluslararası Fuarı. Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi. 10 Haziran 2011. İstanbul.
• Anonim, 2011. Specification for the assessment of the life cycle greenhouse gas emissions of goods and services, BSI, ISBN 978 0 580 71382 8, London
• Anonim, 2012. Soğutucu alışkanlıkları. Frigo Teknik Soğutma Sistemleri Teknik Bilgiler. 2012. Gebze Kocaeli.
• Anonim, 2013. Antalya Büyük Şehir Belediyesi, Sürdürülebilir Enerji Eylen Planı. 2013. Antalya
• Anonim, 2013. International Organization for Standardization https://www.iso.org/search.html?q=14064. Erişim 25.03.2018
• Anonim, 2017. Kurumsal Karbon Ayak İzi Envanteri ve Analizi. Gebze Belediye Başkanlığı 2017. Gebze
• Anonim, 2017. What is GHG Protocol? http://www.ghgprotocol.org/about-us. Erişim 25.03.2018
• Anonim, 2018. PAS 2060 Karbon Nötralitesi. https://www.bsigroup.com/tr-TR/PAS-2060-Karbon-Notralitesi/. Erişim 25.03.2018
• Anonim, 2018. Enerji Kaynaklarının Alt Isıl Değerleri ve Petrol Eşdeğerine Çevrim Katsayıları. http://www.yegm.gov.tr/duyurular_haberler/document/SENVER_15_Usul_ve_Esaslar_Ek2.pdf Erişim 18.06.2018
• Bekiroğlu, O., 2011. Sürdürülebilir Kalkınmanın Yeni Kuralı: Karbon Ayak İzi. II. Elektrik Tesisatı Ulusal Kongresi. 24 – 27/11/2011 İzmir
• Çiçek, H.G., Çiçek, S., 2012. Karbon Vergisi ile Karbon Ticareti İzinlerinin Karşılaştırılması. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi No:47. (Ekim 2012). ss.95-119
• Çıtak, O. S., 2016. Karbon Ayak İzinin Ne Kadarı Finansal Piyasalarda: Karbon Piyasalarının Performansı ve Karbon Merkez Bankasının Kurulması. Maliye Finans Yazıları, 2016-(105), 31-46
• Hua, G., Chenga, T.C.E., Wang, S., 2011. Managing carbon footprints in inventory management. International Journal of Production Economics. Volume 132, Issue 2, August 2011, Pages 178-185.
• Narin, M., 2013. Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizması: Emisyon Ticareti. International Conference on Eurasian Economies 2013.
• Özmen, T., 2009. Sera Gazı, Küresel Isınma ve Kyoto Protokolü. Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi. Sayı, 453. Sayfa 42-46. Ocak – Şubat 2009 Ankara
• Pekin, M. A., 2006. Ulaştırma Sektöründen Kaynaklanan Sera Gazı Emisyonları. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı Otomotiv Programı. Yüksek Lisans Tezi. Haziran 2006. İstanbul
• Sreng, R., 2016. Otomotiv Endüstrisinde Karbon ayak izi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı Çevre Mühendisliği Bölümü Programı. Yüksek Lisans Tezi. Ağustos 2016. Sakarya
• UNFCCC, 1992. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Rio de Janeiro, Brezilya