Nebiyan Ormanları’nda (Samsun/Türkiye) Yükseklik Gradienti Boyunca Bitki Çeşitliliğinin Değişimi

Yıl 2019, Cilt 5, Sayı 2, 71 - 78, 31.12.2019

Burak SÜRMEN Hamdi Güray KUTBAY Dudu Duygu KILIÇ

Öz

Karadeniz Bölgesi’nde yer alan ormanlar farklı vejetasyon tiplerini barındırmaktadır. Bu vejetasyon tipleri, genel olarak maki, orman ve nemli dere vejetasyonu olarak üç gruba ayrılmıştır. Bu farklılık biyolojik çeşitliliğin yüksek olmasını sağlamaktadır. Çalışma alanı, Orta Karadeniz Bölümünde yer alan Nebiyan Dağı ve çevresidir. Bu çalışmada biyolojik çeşitliliğin yükseklik boyunca değişimi araştırılmıştır. Bunun için toplam 150 örnek parsel alınmış ve bitki türlerinin yoğunluğu Braun-Blaunqet metoduna göre belirlenmiştir. Biyolojik çeşitliliğin hesaplanmasında alfa (α) ve beta (β) çeşitlilik indeksleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; tür çeşitliliği en yüksek 750-900 m yükseklikte yer alan Fago orientalis–Abietum nordmannianae Akman, 1976 birliğinde bulunmuştur. En düşük tür çeşitliliği ise 30-100 m yüksekliğinde yer alan Salici albae–Platanetum orientalis Kutbay& Kılınç 1995 birliğinde bulunmuştur. Sonuç olarak yükseklik arttıkça tür çeşitliğinin arttığı, fakat maki topluluğu olan Phillyreo latifoliae–Lauretum nobilis Quézel ve ark., 1980 birliğinin düşük rakımda olmasına rağmen biyoçeşitliliği yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Biyoçeşitlilik, vejetasyon tipleri, alfa ve beta indeksleri

The Change of Plant Diversity along Elevation Gradient in the Nebiyan Forest (Samsun/Turkey)

Öz

The forests in the Black Sea region contain different vegetation types. These vegetation types are generally divided into three groups as maquis, forest and moist creek vegetation. This difference provides the high biodiversity. The study area is the Nebiyan Mountain and its environs in the Central Black Sea Region. Nebiyan Mountain and its surroundings. The variation of biological diversity along the height was investigated in this study. For this goal, a total of 150 parcels were taken and the density of the plant species was determined according to the Braun-Blaunqet method. Alpha (α) and beta (β) diversity indexes were used in the calculation of biological diversity. It brings a total of 150 sample parcels to the depth of biodiversity and sorting the density of plant species according to the Braun-Blaunqet method. Within the alpha (α) and beta (β) diversity indices in the calculation of biological biological diversity. According to the findings; Fago orientalis – Abietum nordmannianae Akman 1976 plant association, which has the highest species diversity at 750-900 m. The lowest species diversity was found in Salici albae – Platanetum orientalis Kutbay & Kılınç 1995 plant association at 30-100 m. As a result, species diversity increased with altitute, but the maquis community, Phillyreo latifoliae-Lauretum nobilis Quézel et al., 980 plant association have high biodiversityalthough it was at low altitude.

Anahtar Kelimeler

Biodiversity, vegetation types, alfa and beta indexes

Kaynakça

• Akman, Y., 1976. Phytosociological study of Isik Mountain (In Turkish). Communications, Series C2: Botanique, 1-30.
• Aras, A., Aksoy, N., Batı, Z., Sakınç, M., Erdoğan, M. 2003., Yaşayan fosil Sequoidambar giganteum (Ağaçlı linyitleri): Ksiloloji, Palinoloji ve yaşı. Türkiye Kuaterneri Çalıştayı, 29- 30 Mayıs, İstanbul.
• Avcı, M., 1993. Türkiye’nin flora bölgeleri ve Anadolu Diagonali’ne coğrafi bir yaklaşım, Türk Coğ. Derg., 28:225-248.
• Braun-Blanquet, J., 1964. Pflanzensoziologie. 3 Aufl. 865 pp. Wien, New York.
• Elmas, E., Kutbay G.H., 2018. Biodiversity in different successional stages of Mediterranean enclaves distributed along Sinop Peninsula (Turkey). Plant Biosyst., 152(3), 311-323.
• Ghilishli, F., Mirdeilami, S.Z., Moradi, E., Pessarakli, M., 2015. Capability of species diversity index in the alpha and beta levels for diagnosis of plant communities. IJAB., 4, 78-82.
• Grime, J.P., 2001. Plant Strategies, Vegetation Processess and Ecosystem Properties. John Wiley & Sons, Chichester.
• Gülsoy, S., Özkan, K., 2008. Tür Çeşitliliğinin Ekolojik Açıdan Önemi Ve Kullanılan Bazı İndisler. Türkiye Ormancılık Dergisi, 9(1), 168-178.
• Günal, N., 1994. Liquidambar orientalis (Anadolu Sığala Ağacı) ‘ın Güneybatı Anadolu’daki yayılışında relief, iklim ilişkileri. Türk Coğ. Derg., 29, 175-190.
• Kılınç, M., Kutbay, H.G., Yalçın, E., Bilgin, A., 2006. Bitki Ekolojisi ve Bitki Sosyolojisi Uygulamaları. Palme Yayınevi, Ankara.
• Kılınç, M., Kutbay, H.G., 2008. Bitki Ekolojisi. Palme Yayıncılık, Ankara.
• Kopec, M., Zarzycki, J., Gondek, K., 2010. Species diversity of submontane grasslands: effects of topographic and soil factors. Pol. J. Ecol., 58(2), 285-295.
• Kutbay, H.G., Karaer, F., Cansaran, A., Korkmaz, H., Kılınc, M., Özen, F., Aydoğdu, M., Engin, A., 2015. Mountainous Vegetation of Central Black Sea Region. In Climate Change Impacts on High-Altitude Ecosystems, Springer, Cham.
• Kutbay, H.G., Sürmen, B., Kılıç, D.D., İmamoğlu, A., 2014. The determination of rare species and risk categories in Nebyan Mountain (Samsun/Turkey). Biodicon., 7(2), 73-77.
• Kutbay, H.G., Kılınç, M., 1995. Bafra Nebyan Dağı (Samsun) ve Çevresinin Vejetasyonu Üzerinde Fitososyolojik ve Ekolojik Bir Araştırma. Turk. J. Bot., 19(1), 41-63.
• Magurran, A., 1988. Ecological diversity and its measurement. Oxford University Press, New York.
• McAleece, N., Lambshead, P., Paterson, G, Gage J., 1997. BioDiversity Professional London (UK), Oban (Scotland). The Natural History Museum, The Scottish Association for Marine Sciences. Software, Available at: http://www.sams.ac.uk/research/software
• Ozkan, K., Berger, U., 2014. Redicting the potential distribution of plant diversity in the Yukarıgökdere forest district of the Mediterranean region. Pol. J. Ecol., 62, 441-454.
• Öztürk, M., Çelik, A., Yarcı Aksoy, A., Feoli, E., 2002. An overview of plant diversity land use and degradation in the mediterranean region of Turkey. Manag Environ Qual. Int. J., 13(5), 442-449.
• Quezel, P., Barbero, M., Akman, Y., 1980. Contribution al etude de la vegatation, forestiere de Anatolie Septentrionale. Phytococnologia, 8, 365-519.
• Sánchez-González, A., López-Mata, M., 2005. Plant species richness and diversity along an altitudinal gradient in the Sierra Nevada, Mexico. Divers Distrib., 11, 567-575.
• Türkiş, S., Kutbay, H.G., Ozbucak, T.B., 2017. Plant species dıversıty and life–form spectra along an elevational gradient in Eastern Black Sea Region of Turkey. IJIRR., 4(12), 4857-4864.
• Shaheen, H., Khan, S.M., Harper, D.M., Ullah, Z., Qureshi, R.A., 2011. Species diversity, community structure, and distribution patterns in Western Himalayan alpine pastures of Kashmir, Pakistan. Mt. Res. Dev., 31(2), 153-159.
• Sherman, R., Mullen, R., Haomin, L., Zhendong, F., Yi W., 2008. Spatial patterns of plant diversity and communities in Alpine ecosystems of the Hengduan Mountains, northwest Yunnan, China. J Plant Ecol., 1, 117-136.
• Simpson, E. H., 1949. Measurement of diversity. Nature, 163(4148), 688.
• Svenning, J.C., Skov, F., 2005. The relative roles of environment and history as controls of species composition and richness in Europe. J. Biogeogr., 32(6), 1019-1033.
• Tang, Z., Fang, J., Chi, X., Feng, J., Liu, Y., Shen, Z., Wang, X., Wang, Z., Wu, X., Zheng, C., Gaston, K.J., 2012. Patterns of plant beta-diversity along elevational and latitudinal gradients in mountain forests of China. Ecography, 35, 1-9.
• Türkiş, S., Elmas, E., 2018. Effect of environmental factors on species diversity of the Yenice Hot Spot Forests in Turkey. J. For. Res., 29(6), 1719-1730.
• Yaltırık, F., Efe, A., 1996. Otsu bitkiler sistematiği ders kitabı II. baskı. İstanbul Üniversite Yayınları, İstanbul.