Saf Doğu Kayını Meşcerelerinde Toprak Üstü Biyokütle Miktarlarının Belirlenmesi (Sinop-Türkeli Örneği)

Yıl 2019, Cilt 5, Sayı 2, 79 - 85, 31.12.2019

Nuray KAHYAOĞLU Engin GÜVENDİ Ömer KARA

Öz

Dünyadaki karbon döngüsü ve dengesi üzerinde önemli rol oynayan orman ekosistemlerindeki biyokütle üretimlerinin belirlenmesi, şu anda bozulmak üzere olan karbon döngüsü ve onun etkilerini anlamaya çalışmak adına öne sürülen hipotezden yola çıkarak yapılan bu çalışma Sinop ili içerisinde yayılış gösteren Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky.) ormanlarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı, araştırma alanında yayılış gösteren kayın ormanlarındaki deneme alanlarından seçilen her bir örnek ağaca ait toprak üstü tüm ağaç bileşenlerindeki (gövde, dal, kabuk, yaprak) biyokütle miktarlarını belirlemektir. Bu amaca yönelik olarak, çalışma alanından seçme örnekleme yöntemi ile 400 m² büyüklüğünde 55 adet deneme alanı belirlenmiştir. Her bir deneme alanından kesilecek olan ağaçların seçiminde; ağaçların değişik çap ve boy kademesinde, çeşitli gelişim çağlarında, değişik yetişme ortamı ve kapalılık derecesinde, canlı, tepesi sağlam, tek gövdeli ve sağlıklı olmasına dikkat edilmiştir. Belirlenen örnek ağaçlar toprak seviyesinden kesilmiş, 2’ şer m aralıkla seksiyonlara ayrılarak kesitler alınmıştır. Ayrıca, örnek ağaç ve dalları temsilen bir dal seçilmiş ve bu örnek dalın yaş ağırlığı tespit edildikten sonra yaprakları daldan ayrılarak yaş yaprak ve dal ağırlıkları hassas terazi ile ölçülerek belirlenmiştir. Daha sonra dal ve yapraklardan örnekler alınarak polietilen torbalara konularak laboratuvara getirilmiştir. Örnekler üzerinde biyokütle tayinleri yapılmıştır. Sinop-Türkeli yöresinde yapılan bu çalışma sonucunda doğu kayını ağaç bileşenlerine ait ortalama biyokütle değeri tek ağaçta en yüksek 314,4 kg (90,065 kg-902,995 kg) ile gövde odununda tespit edilmiştir. Bunu sırasıyla dal 54,2 kg (5,766 kg-200,752 kg), kabuk 30,2 kg (5,732 kg-137,647 kg) ve yaprak 7,46 kg (0,450 kg-20,447 kg) bileşenleri takip etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ağaç bileşenleri, Biyokütle, Doğu Kayını

Kaynakça

• Akalan, I., 1985. Tükenebilir enerji kaynakları karşısında biomass, Tabiat ve İnsan, 19, 3, 5-13. Alemdağ, İ.Ş., 1981. Aboveground-mass equations for sixhardwood species from natural stands of research forest et Petawawa. Canadian Forestry Service Information Report, 6-9 s. Brown, S., 1982. Lugo, A.E., The Storage and production of organic matter in tropical forests and their role in the global carbon cycle. Biotropica. 14, 3, 161-187. Bulut, A., 2012. Ormanların Karbon Depolama Kapasitesinin Üç Farklı Uydu Görüntüsü Kullanılarak Uzaktan Algılama Yöntemi ile Belirlenmesi (Alacadağ Orman İşletme Şefliği Örneği). Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Cienciala ve ark., 2006. Biomass Functions Applicable to Scots Pine, Trees, 20, 483-495 Erkut, S., 2013. Giresun Orman Bölge Müdürlüğü Akkuş Orman İşletme Müdürlüğü Saf Kayın Meşcerelerinin Ekosistem Bazında Karbon Depolama Kapasitesi. Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Hall, D.O., Rosillo-Calle F., Williams, R.H. ve Woods, J., 1993. Biomass for energy: supply propects. In: Johansson, T. B., Kelly, H., Reddy, A.K.N., Williams, R. H., editors. Renewable Energy: Washington, Island Press; pp. 593-651. Karabürk, T., 2011. Bartın ili Göknar Meşcerelerinin Biyokütle Tabloarının Düzenlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, F.B.E. Bartın. Lorenz, K., Lal, R., 2010. Carbon Sequestration in Forest Ecosystems. ISBN: 978-90-481-3265-2, Springer Science and Business Media B.V, 277 p. Makineci ve diğ., 2011. Kuzey Trakya Koruya Tahvil Meşe Ekosistemlerinde Sağlık Durumu, Biyokütle, Karbon Depolama ve Faunistik Özelliklerin Belirlenmesi, Proje No: 1070750, Mayıs, İstanbul. OGM, 2009. Yenilenebilir enerjide orman biyokütlesinin durumu. Bioenerji çalışma grubu raporu, TC Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara. Okatan, A., 1987. Trabzon-Meryemana Deresi Yağış Havzası Alpin Meralarının Bazı Fiziksel ve Hidrolojik Toprak Özellikleri ile Vejetasyon Yapısı Üzerine Araştırmalar. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 664, Seri No: 62. Özkaya, M.S., 2004. Artvin –Genya Dağı Yöresi Doğu Ladini Ormanlarında Toprak Üstü Biyokütlenin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi, F.B.E., Kars. Pehlivan, S., 2014. Türkiye’ deki Bitkisel Kütle Çalışmalarının Değerlendirilmesi. II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, Ekim, Isparta, Bildiriler Kitabı: 683-692. Saraçoğlu, N., 1992. Kayın (Fagus orientalis Lipsky.) Biyokütle Tablolarının Düzenlenmesi. K.T.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, Trabzon. Saraçoğlu, N., 1998. Kayın (Fagus orientalis Lipsky.) Biyokütle Tabloları. Tr. J. of Agriculture and Forestry 22, 93-100. Tolunay, D., 2009. Total Carbon Stocks and Carbon Accumulation in Living Tree Biomass in Forest Ecosystems of Turkey. Turk J Agric For 35, 265-279. TÜBİTAK. Tüfekçioğlu, A., Raich J.W., Isenhart T. and Schultz R.C., 2001. Above-and Belowground Net Primary Production and Nitrogen Dynamics in Adjacent Switchgrass and Cool-season Grass Riparian Filter Strips in Lowa, USA. Tüfekçioğlu, A., Güner, S. and Tilki, F., 2004. Thinning Effects on Production, Root Biomass and Soil Properties in a Young Oriental Beech Stand in Artvin, Turkey. Journal of Environmental Biology, 26, 1-5. Ülker, C., 2010. Amasya Orman Bölge Müdürlüğü Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Meşcerelerinin Biyokütle Tablolarının Düzenlenmesi (Kunduz Örneği). Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Xiao, C.W. ve Ceulemans, R., 2004. Allometric Relationships For Below-and Aboveground Biomass of Young Scots Pines, Forest Ecology and Management, 203, 177-186.