Orman yolları drenaj yapılarının CBS kullanılarak planlanmasında basit bir yaklaşım: Şile-Türkiye örneği

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 104 - 110, 30.12.2022

Muhittin İnan , Tolga Öztürk

https://doi.org/10.53516/ajfr.1191385

Öz

Orman yolları üretim, koruma, ağaçlandırma, yönetim işleri, rekreasyon ve yangınla mücadele gibi tüm ormancılık çalışmalarının yapılabilmesini sağlayan yapılardır. Drenaj yapıları ve üst yapı orman yollarının uzun süreli ve güvenli bir şekilde hizmet etmesini sağlamaktadır. Bu çalışmada CBS teknolojisi kullanılarak yeni inşa edilen bir orman yolu üzerindeki drenaj yapılarının kesit alanları ve yerlerinin tespiti yapılmıştır. Çalışmadaki orman yolunun toplam uzunluğu 7920 m olup, yol güzergahı boyunca 31 adet drenaj yapısının yapılacağı planlanmıştır. Yol güzergahı boyunca planlanan 31 drenaj yapısından 25 adedi büz, 5 adedi menfez ve 1 adedi ise köprüdür. GIS teknolojisi kullanılarak drenaj yapılarının kesit alanlarına karar verilmesi hızlı ve doğru olmaktadır. Basit bir GIS tabanlı yaklaşım drenaj yapılarının belirlenmesinde geleneksel yöntemlere göre planlama ve inşa maliyetlerini azaltmaktadır. CBS, büyük veri işleme kapasitesi ve basit hidrolojik ampirik hesaplamalar sayesinde doğruluk ve zaman tüketimi açısından önemli kazanımlar elde etmekte ve orman yolu tasarımlarının planlanmasında kendine yer bulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tablot, ArcGIS, drenaj yapısı, büz, menfez, orman yolu, Tablot

A simple approach on forest roads drainage structures planning using GIS: A case study of Şile-Turkey

Öz

Forest roads provide access to forest resources for conducting several forestry activities such as production, protection, afforestation, management, recreation and firefighting. Both drainage structures and pavement should be completed for forest roads to serve safely and for a long time. This study aimed to determine both cross-sections and types of drainage structures for newly built forest roads, using Geographic Information System (GIS) techniques. ArcGIS Pro software was used for analysis in the study. The total length of the forest road used in the study area was 7920 m, where 31 drainage structures was planned to be built at stream crossings along the road route. Considering the cross-sections of drainage areas along the route, it has been decided to construct a total of 31 drainage structures, including 25 pipes, 5 culverts and 1 bridge. GIS technology produces accurate and fast results in terms of determining cross-sectional areas in drainage structures on forest roads. A simple GIS-based approach reduces the stabilization and drainage problems and construction and maintenance costs in forest road design compared to traditional land evaluation methods. Thanks to its capacity to process big data and simple hydrological empirical calculations, GIS has significant gains in terms of accuracy and time consumption and is included in the planning forest road designs.

Anahtar Kelimeler

ArcGIS, drainage structure, pipe, culvert, forest road, Tablot, ArcGIS, drenaj yapısı, büz, menfez, orman yolu, Tablot

Kaynakça

• Anonymous, 2021. Yeşilvadi Orman İşletme Şefliği Amenajman Planı
• Bayoğlu, S., Hasdemir, M., 1991. Orman yollarında tesis edilen küçük hidrolik sanat yapılarının seçimi ve boyutlandırması, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, B4 (3-4): 17-38.
• Çalışkan, E., Karaman, A., Acar, H.H., 2004. By using GIS software the forest road constructions buildings maping technique (An example for Yeşiltepe Forest District). Journal of Bartin Faculty of Forestry, 6(6): 153-164.
• Erdaş, O., 1997. Orman yolları, Cilt II, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Yayın No.26, Trabzon.
• Esri, 2005. ESRI (Ed.), ArcGIS 9. Geoprocessing Commands Quick Reference Guide, ESRI Press, Redlands Mahdavi, M., 2009. Applied hydrology, Vol. 2, Tehran University press, 437 pages.
• Menemencioğlu, K., Bilgili, B.C., Günlü, A., .2013. Determining the type and places of drainage structures on forest roads using remote sensing and GIS. Journal of Food, Agriculture and Environment, 11(2): 1487-1491
• Merrill, B.R., Casaday, E., 2001. Field Techniques for Forest and Range Road Removal, California State Parks Books, USA
• Luce, C.H., Beverley, C.W., 2001. Introduction to special issue on hydrologic and geomorphic effects of forest roads. Earth Surface Processes and Landforms, 26: 111-113.
• Öztürk, T., İnan, M., 2010. Orman yollarında drenaj yapılarının konumlarının ve boyutlarının belirlenmesinde CBS’nin kullanılması. III. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, Özet Bildiriler Kitabı, Gebze-Kocaeli :113.
• Öztürk, T., 2020. Temporal change of drainage structures in forest roads (Study of Bentler Forest Enterprise 2009-2019). Eur J Forest Eng, 6(2): 52-59.
• Öztürk, T., Hasdemir, M., 2021. Orman Yollarında Sanat Yapıları. Gece Kitaplığı, Ankara.
• Rothwell, R.L., 1978. Watershed management guidelines for logging and road construction in Alberta: Information report NOR-X-208. Environment Canada, Forestry Service, Edmonton, Alberta, Canada, 52 pages.
• Schäuble, H., Marinoni, O., & Hinderer, M., 2008. A GIS-based method to calculate flow accumulation by considering dams and their specific operation time. Computers & Geosciences,34(6): 635-646
• Schwab, J., 1994. Erosion Control: Planning, Forest Road Deactivation and Hillslope Revegetation. A Guide for Management of Landslide-Prone Terrain in the Pacific Northwest, 2nd ed. 2nd. Victoria, British Columbia
• Şentürk, N., Öztürk, T., Demir, M., 2007. Orman Transport Bilgi Sisteminin Oluşturulması (Belgrad Ormanı Örneği), İ.Ü.Rektörlüğü, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi, Proje No: 243/23082004, İstanbul.
• Tarboton, D. G., R. L. Bras, I. Rodriguez–Iturbe. (1991): "On the extraction of channel networks from digital elevation data." Hydrological Processes 5: 81–100.
• Vasileois, G., Sarantis-Angelos, L., Stamatiou, C., Vasileios, D., 2020. Determination of Culversts on Low-Volume Roads using GIS and Remote sensing. Eighth International Conference on Remote Sensing and Geoinformation of the Environment (RSCy2020), Paphos, Cyprus
• Yayla, N., 2018. Karayolu Mühendisliği. Birsen Yayınevi, İstanbul.