Suçlu mu Değil mi? Birleşik Krallık’ın Kingsnorth kararı ışığında çevre hakkına ilişkin Türk mevzuatının incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 1 - 7

Yavuz Özhan Türker

https://doi.org/10.53516/ajfr.1444443

Öz

Giriş ve Hedefler Günümüzde ormanların ve verimli toprakların hızla tükenmesi ve içme suyu kaynaklarının kirlenmesi hem çevre hareketlerinin başlamasına hem de etkilerinin giderek artmasına neden olmuştur. Bu arada İngiltere mahkemelerindeki Kingsnorth kararı, önemli bir bakış açısını da beraberinde getirmiştir. Çalışmada bu mahkeme kararının çevresel eylemlere etkisi incelenmiştir.
Yöntemler Çalışmada literature taramasının yanında yargı kararı analizi yapılmıştır. Bulgular Mahkeme, Kingsnorth elektrik santralinin bacasına tırmanarak ve üzerine yazı yazarak mülke suç teşkil eden zarar vermekle suçlanan aktivistleri, sanıkların protestolarının hukuken haklı nedenleri olduğu gerekçesiyle beraat ettirmiştir.
Sonuçlar Çalışma sonunda çevresel protestoların çevre hakkı kapsamında hukuka uygun kabul edilebilecekleri sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kingsnorth, Çevre Hakkı, Mevzuat, Yasalara Uygunluk, Kanunla Çatışma

Guilty or Not? Analyzing and applying Turkish legislation on the right to the environment to the UK’s Kingsnorth rulling

Öz

Background and Aims Today, the rapid depletion of forests and fertile lands and the pollution of drinking water sources have led to both the emergence of environmental movements and their increasing impact. In the meantime, the Kingsnorth decision in the UK courts has brought along an important perspective. This study examines the impact of this court decision on environmental actions.
Methods In addition to a literature review, the study analyzed the judicial decision. Results The court acquitted activists accused of criminal damage to property by climbing and writing on the chimney of the Kingsnorth power station on the grounds that the defendants' protest was legally justified.
Conclusions The study concludes that environmental protests can be considered lawful under the environmental right.

Anahtar Kelimeler

Kingsnorth, right to the environment, legislation, compliance with laws, conflict with law

Kaynakça

• Abdulhakimoğulları, E., Sezer, Ö. ve Akpınar, M. Küresel Ulusal ve Yerel Düzeyde Bir İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkının Gelişimi, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2011/2, S.14, ss.61-88, 2011.
• Akad, M. Vural-Dinçkol, B. ve Bulut N. (2023). Genel Kamu Hukuku, Yetkin Yayınları, İstanbul.
• Akıntürk, T. ve Ateş, D. (2008). Medeni Hukuk, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Anonim, (2014). Uluslararası Çevre Sözleşmeleri, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara.
• Anonymous, (2019). Why we need to stand up for Earth defenders this World Environment Day, https://www.amnesty.org/en/latest/campaigns/2019/06/why-we-need-to-stand-up-for-earth-defenders-this-world-environment-day/ (Ziyaret Tarihi: 20.07.2023).
• Anonymous, (2019a). Londra'da çevre eylemleri devam ediyor: Bizler son nesil miyiz? https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/londrada-cevre-eylemleri-devam-ediyor-bizler-son-nesil-miyiz,Wu2vTp1O_0a0tMTJLo9C1Q/Q1PIBkDMpE6p6d-Fxx2nFg (Ziyaret Tarihi: 20.07.2023).
• Anonymous, 2019b, Avrupa’da Öğrencilerden Çevre Eylemleri, https://gazete.alinteri1.org/avrupada-ogrencilerden-cevre-eylemleri (Ziyaret Tarihi: 20.07.2023).
• Balkaya, F. (2014). Yeni Toplumsal Hareket Çeşidi Olarak Çevreci Hareketler, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, Cilt:3 (5), ss. 32-42.
• Brox, H. ve Walker W. D. (2007). Allgemeines schuldrecht, München, Beck.
• Centel, N., Zafer, H. ve Çakmut, Ö. (2023). Türk Ceza Hukukuna Giriş, Beta Basım Dağıtım, İstanbul.
• Ceritli, İ. (2001). Çevreci Hareketin Siyasallaşma Süreci, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 213-226.
• Demirbaş, T. (2023). Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Dönmezer, S. ve Erman, S. (2021). Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Cilt: II, DER Yayınları, İstanbul. Ersoy, Y. (2002). Ceza Hukuku Genel Hükümler, Legal Kitabevi, Ankara.
• Ertaş, Ş. (2012). Çevre Hukuku ve Hayvan Hakları Hukuku, Birleşik Matbaacılık Ltd. Şti., İzmir.
• Gemalmaz, M. S. (1987). Çevre Koruma Sorunu, Çevre Hakkı, Çevre Yasası ve Düşündürdükleri, İstanbul Barosu Dergisi, 61(1-2-3), 59-95.
• Gemalmaz, M. S. (2012). Devlet, Birey ve Özgürlük, Legal Yayıncılık, İstanbul.
• Gözler, K. (2023). Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Güneş, A. M. (2010). Aarhus Sözleşmesi Üzerine Bir İnceleme, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XIV, 299-333.
• Güneş, Y. ve Aydın-Coşkun, A. (2004). Çevre Hukuku, Kazancı Kitap A.Ş., İstanbul.
• Helvacı, S. ve Erlüle, F. (2023). Medeni Hukuk, Legal Kitapevi, İstanbul.
• İçel, K., Sokullu-Akıncı, F., Özgenç, İ., Sözüer, A., Mahmutoğlu, F. ve Ünver, Y. (2002). İçel Suç Teorisi, Beta Yayınları, İstanbul.
• Kaboğlu, İ. ve Özalp-Yancı, N. (1992). Çevre Hakkı, İletişim Yayınları& Yeni Yüzyıl Yayınları, İstanbul. Kapani, M. (1981). Kamu Hürriyetleri, AÜHF Yayınları, Ankara.
• Kılıç, S. (2002). Çevreci Sosyal Hareketlerin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Sona Ermesi Üzerine Bir İnceleme, Anakara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(2), 93-108.
• Kılıç, S. (2012). Çevre Hakkının Gelişim Sürecinde İnsan Haklarının Rolü, İnsan Hakları Yıllığı, 30, 21-39.
• Koca, M. ve Üzülmez, İ. (2023). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Köprülü, B. (1984). Medeni Hukuk, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Koziol, H. ve Welser, R. (1995). Grundriss des bürgerlichen Rechts Bd. I: Allgemeiner Teil und Schuldrecht, 10. Auflage, Wien.
• Lehmann, H. ve Hübner, H. (1966). Allgemeiner teil des bürgerlichen gesetzbuches, walter de gruyter & co, Berlin. Medicus, D. (2010). Schuldrecht: allegemeiner teil: ein studienbuch, München, Beck.
• Oğuzman, K. ve Barlas, N. (2023). Medeni Hukuk, Vedat Yayıncılık, İstanbul.
• Oktar, S. (1998). Ceza Kanunu Dışındaki Hukuka Uygunluk Sebepleri, Ceza Hukuku Günleri, İstanbul. Özdek, Y. (1993). İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı, TODAİE, Ankara.
• Özen, H. (2011). Çevreci Protesto Hareketleri, http://www.academia.edu/21785099/Çevreci_Protesto_Hareketleri (Ziyaret Tarihi: 20.07.2023).
• Özgenç, İ. (2012). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Sağlam, F. (1982). Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, AÜSBF, Ankara.
• Saymen, F. H., (1960). Türk Medeni Hukuku, c.I: Umumi Prensipler, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.
• Schwarz, A. B., (1942). Medeni Hukuka Giriş (Çeviren: Hıfzı Veldet), İstanbul.
• Şen, E. (1994). Çevre Ceza Hukuku, Kazancı Kitap A.Ş., İstanbul.
• Serozan, R. (2011). Medeni Hukuk, Gerçek Kişiler- Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• Tekinay, S. S. (1992). Medeni Hukukun Genel Esasları ve Gerçek Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Üçışık, H. G. ve Üçışık, H. F. (2013). Çevre Hukuku, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Yılmaz- Turgut, N. (2009). Çevre Politikası ve Hukuku, İmaj.