Türkiye'de Özel Sektörün Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışına İlişkin Yarar Algısı: Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Duyurulmasında Web Sitelerinin Kullanılması

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 9, 31 - 50, 01.09.2012

Nuray Yılmaz Sert

https://doi.org/10.5824/1309-1581.2012.4.003.x

Öz

Kurumsal Sosyal Sorumluluk KSS anlayışı hem topluma hem kuruma değer katan bir kavram olarak bir yandan toplumsal refahın gelişmesine katkıda bulunurken öte taraftan kurumların bir toplumdaki varlıklarını sürdürebilmelerinin de temelini oluşturmaktadır. Dolayısıyla hayırseverlik anlayışından farklı olarak Kurumsal Sosyal Sorumluluk faaliyetlerinde kurumsal ve toplumsal olmak üzere iki taraflı yarar gözetilmektedir. Bu nedenle özellikle kurum yararının sağlanabilmesi için sosyal sorumluluk çalışmalarından kamuoyunun haberdar edilebilmesi önemlidir. Günümüzde kurumsal web sitelerinin bu çalışmaların duyurulmasında etkin bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışma öncelikle, Türkiye’de özel sektörün Kurumsal Sosyal Sorumluluk anlayışına ilişkin toplumsal ve kurumsal yarar algısını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ayrıca bu çalışmada, kurumsal yararın sağlanabilmesi için KSS faaliyetlerinin duyurulmasında web sitelerinin kullanımı araştırılmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde, KSS kavramının içeriği, tarihsel gelişimi ve hayırseverlik anlayışından farklı yönleri açıklanmaktadır. İkinci bölümde, KSS kavramı ile ilişkili ekonomik yaklaşımlar ele alınmaktadır. Her iki bölümde de literatür taraması yapılarak, çalışma konusu bilimsel bir çerçevede incelenmektedir. Araştırmaya dayalı üçüncü bölümde ise, Capital dergisi tarafından gerçekleştirilen “Türkiye’nin En Büyük 500 Özel Şirketi” araştırmasının 2011 yılında açıklanan sonuçlarına göre, genel merkezi İstanbul’da bulunan şirketlere yönelik bir anket uygulaması yapılarak elde edilen verilerin analizi sunulmaktadır. Ayrıca araştırmaya katılan şirketlerin kurumsal web siteleri incelenerek KSS faaliyetlerinin bu web sitelerinde yer alıp almadığı belirtilmektedir. Araştırmanın sonucuna göre, şirketlerin büyük bir çoğunluğu KSS faaliyetlerinin kurumsal yararları olduğunu kabul etse de toplumsal yararlarının kurumsal yararlarından fazla olduğu görüşündedir. KSS faaliyetlerinden sadece toplumsal yarar gözettiklerini belirten şirketlerin % 67,6’sının kurumsal web sitelerinde bu tür faaliyetlerini açıklamadıkları bununla birlikte, KSS faaliyetlerinden hem toplum hem kurum yararı gözettiklerini belirten şirketlerin ise % 79,1’inin kurumsal web sitelerinde bu tür faaliyetlerini duyurdukları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Türkiye’de Özel Sektör, Kurumsal Yarar, Toplumsal Yarar, Kurumsal Web Siteleri

Benefit Perception About the Understanding of Corporate Social Responsibility in Pprivate Sector in Turkey: Using Web Sites for Announcing of Corporate Social Responsibility Activities

Öz

As a consept that adds value to both the society and the corporation, understanding of Corporate Social Responsibility CSR , contributes to the development of social welfare on the one hand and also forms a basis for sustaining the existence of corporations in a society on the other hand. Consequently as distinct from philanthropy, two-sided benefits including institutional and social taken into account in Corporate Social Responsibility activities. Therefore especially in order to ensure the corporate benefit, it is important to be aware of the public about their works of social responsibility. Today it is observed that corporate web sites are used effectively for announcing these works. This paper first of all aims to explore the perception of social and institutional benefit about the understanding of Corporate Social Responsibility in Private Sector in Turkey. In addition, the usage of corporate web sites for announcing of CSR activities, in order to ensure the corporate benefit, is also investigated in this study. In the first section of the study, the contents of CSR concept, its historical development and differences from philanthropy are described. In the second section, economic approaches that related to CSR are discussed. Subject of this study is examined in a scientific frames by doing a literature review for each of these two sections. In the third section which is based on research, according to results –announced 2011- of “Turkey’s Top 500 Private Companies” research conducted by Capital magazine, a questionnaire was applied to the companies that headquarted in Istanbul then evaluation of the datas obtained from survey are given. In addition it is specified that whether CSR activities are taken place in the web sites or not by examining the corporate web sites of the companies which applied the survey. According the results of the study, although the majority of corporations accept the institutional benefit of Corporate Social Responsibility, they have an opinion that social benefit of CSR is more than its institutional benefit. It is observed that % 67,6 of corporations, which look after only social benefit from CSR, don’t explain this kind of activities on their corporate web sites however, %79,1 of corporations which look after both social and institutional benefits from CSR, announce such activities on their corporate web sites.

Anahtar Kelimeler

Corporate Social Responsibility, Private Sector in Turkey, Corporate Benefit, Social Benefit, Corporate Web Sites.

Kaynakça

• Aktan, Coşkun Can ve Deniz Börü (2007). Kurumsal Sosyal Sorumluluk. Kurumsal Sosyal Sorumluluk: İşletmeler ve Sosyal Sorumluluk. Ed.Coşkun Can Aktan. İstanbul: İGİAD Yayınları:4, s.14.
• Böke, Kaan (2009). Örnekleme. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemler., Ed. Kaan Böke. 2.bs.. İstanbul: Alfa Yayınları, s.106.
• Ersöz, Halis Yunus (2007). Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları. Yayın No:2007‐36.
• Goodpaster, Kenneth E. ve John B. Mathews (2003). Can a Corporation Have a Consciences?. Harvard Business Review on Corporate Responsibility. United States: Harvard Business School Publishing Corporation, p.141.
• Göcenoğlu, Ceyhun, Işın Onan (2008). Türkiye’ de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Değerlendirme Raporu. Avrupa Komisyonu. s.7. (Çevirimiçi) http://www.unglobalcompact.org/docs/networks_around_world_doc/Network_material/CS R_Report_in_Turkish.pdf, 4 Eylü 2008.
• Grunig, James E. Ve Jon White (2005). “Halkla İlişkiler Kuram ve Uygulamasında Dünya Görüşlerinin Etkisi. Halkla İlişkiler ve İletişim Yönetiminde Mükemmellik, Ed.Serra Görpe, Çev. Elif Özsayar, İstanbul: Rota Yayınları.
• Gürel, Tuğçe (2010). Kurumsal Sosyal Sorumlulukta Yeni Yaklaşımlar ve Tartışılan Konular. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi. Cilt:6, Sayı:3, Temmuz, s.118.
• Karakadılar, Ömür (2008). Toplam Kalite Yönetimi ve Toplumsal Sorumluluk. (Çevirimiçi) http://omurkarakadilar.8m.com/seminer1.htm, 2 Ekim 2008.
• Kotler, Philip ve Nancy Lee (2008). Kurumsal Sosyal Sorumluluk. Çev.Sibel Kaçamak, 2.bs, İstanbul: MediaCat Kitapları.
• Kurtkan, Amiran (1978). Sosyal Bilimler Metodolojisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
• Moir, Lance (2001). What Do We Mean By Corporate Social Responsibility?. Corporate Governance. Vol.1, No: 2, p.19.
• Öcal, Aslan Tolga Öcal (2007). İşletmelerin Sosyal Sorumluluğu: Ahlaki Bir Değerlendirme. İstanbul: Beta Basım Yayınları.
• Özüpek, Nejat M. (2005). Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk. Konya: Tablet Kitabevi.
• Sevinç, Bilal (2009). Survey Araştırma Yöntemi. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ed. Kaan Böke, 2.bs., İstanbul: Alfa Yay
• Sönmez, Feriştah Bircan, Kamil (2004). İşletmelerin Sosyal Sorumluluğu ve Çevre Sorunlarında Ekonomik Yaklaşımlar. Yaklaşım Dergisi. Yıl:12, Sayı:133, Ocak, ss.476‐490.
• Stoner,James A.F. ve R. Edward Freeman, Daniel R. Gilbert Jr. (1995). Management. 6th Edition, Prentice‐ Hall International, Inc.
• Theaker, Alison (2006). Halkla İlişkilerin El Kitabı. Çev. Murat Yaz, İstanbul: MediaCat Yayınları. Türkçe Sözlük (1988). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Van Het Hof, Seçil Deren ve Didem Çabuk (2011). Kurumsal Sosyal Sorumluluk. Dünden Bugüne Halkla İlişkiler. Ed.Metin Işık, Mustafa Akdağ, 2.bs. Konya: Eğitim Kitapevi. s.49.
• Werther, William B. ve David Chandler (2006). Strategic Corporate Social Responsibility: Stakeholders in a Global Environment. London: Sage Publication.
• Yamak, Sibel (2007). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kavramının Gelişimi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yazar, Faruk (2009). KOBİ’ler ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk. Çerçeve Dergisi. Musiad Yayınları: Yıl:16, Sayı:49, Ocak, s.145. (Çevirimiçi) http://www.sucsr.com/kurumsal‐sosyal‐sorumluluk/makaleler/kssnedir.php, 11 Mart 2009.