Propaganda on Social Media: The Case of the Russian-Ukrainian War

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 52, 41 - 69, 07.03.2023

Abdullah Durmuş

https://doi.org/10.5824/ajite.2023.01.003.x

Öz

There has always been a close relationship between propaganda and mass media.
Since the target of propaganda is to influence the attitude, belief or behavior of the
audience, any means of communication to reach the audience has also been seen as a
means of spreading propaganda. Along with social media, there have been significant
changes in the scale, scope, organization and speed of propaganda. In this study, the
Twitter accounts and posts of the Turkish Embassies of Russia and Ukraine were
examined. With the invasion of Ukraine by Russia on February 24, 2022, war started
between the two countries. The social media usage practices of the embassies of the
warring countries in Turkey regarding the war have been comparatively examined
in the context of propaganda. In the first stage of the study, in which quantitative
and qualitative analysis were applied at two analysis levels, general information
about the use of Twitter accounts of the two Embassies was given. In the next stage,
the calculations were interpreted by subjecting them to content analysis at macro
and micro levels. It was seen that both representations used propaganda methods in
accordance with their purposes and that the Ukrainian Embassy used social media
more actively and more effectively.

Anahtar Kelimeler

Public Relations, Russia, Ukraine, Social Media, Twitter

Sosyal Medyada Propaganda: Rusya-Ukrayna Savaşı Örneği

Öz

Propaganda ile kitle iletişim araçları arasında her zaman sıkı bir ilişki olmuştur.
Propagandanın hedefi kitlenin tutum, inanç ya da davranışını etkilemek olduğu için,
kitleye ulaşacak her türlü iletişim aracı da propagandayı yaymanın mecrası olarak
görülmüştür. Sosyal medya ile birlikte propagandanın ölçeği, kapsamı, örgütlenişi
ve hızında önemli değişiklikler olmuştur. Bu çalışmada Rusya ve Ukrayna'nın
Türkiye Büyükelçiliklerinin Twitter hesapları ve paylaşımları incelenmiştir. 24
Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile iki ülke arasında savaş başlamıştır.
Savaşın tarafı ülkelerin Türkiye'deki Büyükelçiliklerinin savaşa dair sosyal medya
kullanım pratikleri propaganda bağlamında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İki
analiz düzeyinde nicel ve nitel çözümlemenin uygulandığı çalışmanın ilk
aşamasında iki Büyükelçiliğin Twitter hesaplarının kullanımına dair genel bilgiler
aktarılmıştır. Sonraki aşamada hesaplar makro ve mikro düzeyde içerik analizine tabi
tutularak yorumlanmıştır. Her iki temsilciliğin de propaganda yöntemlerini
amaçlarına uygun olarak kullandığı, Ukrayna Büyükelçiliğinin sosyal medyayı daha
aktif ve daha etkili kullandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Halkla İlişkiler, Propaganda, Twitter, Rusya, Ukrayna, Sosyal Medya, Public Relations, Russia, Ukraine, Social Media

Kaynakça

• Avcı, Ö. (2018). Propaganda Çeşitleri. M. Karaca, & C. Çakı (Ed.) içinde, İletişim ve Propaganda (s. 75-114). Eğitim Yayınevi.
• Bayraktutan, G., Binark, M., Çomu, T., Doğu, B., İslamoğlu, G., & Aydemir, A. (2012). Sosyal Medyada 2011 Genel Seçimleri: Nicel-Nitel Arayüzey İncelemesi. Selçuk İletişim, 7(3), s. 5-29.
• Baytekin, P. (2014). Halkla İlişkiler Propaganda Değildir. A. T. Eğinli (Ed.) içinde, Halkla İlişkiler Ne Değildir? (s. 155-186). Say Yayınları.
• Bektaş, A. (2000). Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. Bağlam Yayıncılık.
• Bon, G. L. (2015). Kitleler Psikolojisi. Hayat Yayıncılık.
• Brown, J. A. (1980). Beyin Yıkama ve İkna Metodları (5.Baskı). Boğaziçi Yayınları.
• Brown, J. A. (1992). Siyasal Propaganda. Ağaç Yayıncılık.
• Deneçli, S., & Deneçli, C. (2014). Propagandada İknanın Yeri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 35-48.
• Dijk, T. v. (1987). News as Discourse. Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Doğu, B., Bayraktutan, G., Binark, M., Çomu, T., İslamoğlu, G., & Telli Aydemir, A. (Spring 2014). Milliyetçi Hareket Partisi'nin Alternatif Mecra Arayışında 2011 Genel Seçimleri ve Twitter Kullanımı. Global Media Journal: Tr Edition, 96-124.
• Domenach, J.-M. (2003). Politika ve Propaganda. Varlık Yayınevi.
• Erbschloe, M. (2018). Extremist Propaganda in Social Media: A Threat to Homeland Security. CRC Press.
• Farkas, J., & Bastos, M. (2018). IRA Propaganda on Twitter: Stoking Antagonism and Tweeting Local News. Proceedings of the 9th International Conference on Social Media & Society. City Research Online.
• Geçikli, F. (1999). Geçmişten Günümüze Propaganda Kavramı. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(9), 265-276. 25.05.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/212755 adresinden alındı
• Geray, H. (2011). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş (3. Baskı). Genesis Kitap.
• Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi. Siyasal Kitabevi.
• Gürgen, H. (1990). Propaganda. Kurgu, 8(2), 135-157. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1503874 adresinden alındı
• Hinton, S., & Hjorth, L. (2013). Understanding Social Media. SAGE Publications.
• Huckin, T. (2016). Propaganda Defined. G. L. Henderson, & M. Braun (Ed.) içinde, Propaganda and Rhetoric in Democracy: History, Theory, Analysis (s. 118-136). Southern Illinois University Press.
• İnceoğlu, M. (1993). Tutum, Algı, İletişim. Verso Yayınları.
• Jones, M. O. (2019). Propaganda, Fake News, and Fake Trends: The Weaponization of Twitter Bots in the Gulf Crisis. International Journal of Communication(13), s. 1389–1415.
• Jowett, G. S., & O'Donnell, V. (2017). Propaganda ve İkna. Artes Yayınları.
• Kalkan, B. (2020). Sosyal Medyada İstihbarat ve Karşı Propaganda. O. İmga, & S. Haklı (Ed.) içinde Sosyal Medya ve Propaganda (s. 149-176). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Köseoğlu, Y., & Al, H. (2013). Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(3), 103-125. 30.05.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/17706 adresinden alındı
• Lilleker, D. G. (2013). Siyasal İletişim: Temel Kavramlar.  Kaknüs Yayınları.
• Önürmen, O. (2019). Siyasal Propagandanın Dijitalleşmesi: Saadet Partisi Youtube Örneği. F. Temel, & A. Türkmenoğlu (Der.) içinde Medya ve Siyaset (s. 247-264). Çizgi Kitabevi.
• Özdağ, Ü. (2014). İstihbarat Teorisi. Kripto Yayınları.
• Özdağ, Ü. (2015). Algı Yönetimi: Propaganda, Psikolojik Savaş, Örtülü Operasyon ve Enformasyon Savaşı. Kripto Yayınları.
• Özsoy, O. (1998). Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma. Alfa Yayınları.
• Pazarbaşı, B., & Turanlı, E. (Spring- June- 2018). Dijital Medyada Yayınlanan Arakan Savaş/Çatışma Fotoğraflarının Göstergebilimsel Analizi. Intermedia International e-Journal, 5(8), s. 88-109.
• Qualter, T. H. (1980). Propaganda Teorisi ve Propagandanın Gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 255-307. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/36695 adresinden alındı
• Sahbo, M. E. (2008). Techniques of Propaganda and Persuasion. Prestwick House Inc.
• Seo, H. (2014). Visual Propaganda in the Age of Social Media: An Empirical Analysis of Twitter Images During the 2012 Israeli–Hamas Conflict. Visual Communication Quarterly, 21(3), 150-161.
• Seo, H. (2020). Visual Propaganda and Social Media. P. Baines, N. O’Shaughnessy, & N. Snow (Ed.) içinde The SAGE Handbook of Propaganda (s. 126-136). SAGE Publications.
• Sönmezoğlu, F. (2000). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi. Filiz Kitabevi.
• Taylor, P. M. (2003). Munitions of the Mind: A History of Propaganda From the Ancient World to the Present Era (Third Edition). Manchester University Press.
• Tosyalı, H., & Sütçü, C. (Ocak 2019). Türkiye'de Sosyal Medya Üzerinden Siyasal Propaganda Yapmak: 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Örneği. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 14(51), 61-89.
• Tuncer, A. (2013). Sosyal Medyanın Gelişimi. Z. Özata (Ed.) içinde Sosyal Medya (s. 2-24). Anadolu Üniversitesi.
• Tuncer, H. (1995). Eski ve Yeni Diplomasi. Ümit Yayıncılık.
• Welch, D. (2017). World War II Propaganda: Analyzing the art of Persuasion. ABC-CLIO.
• Yaşar, İ. H. (2022). Siyasal İletişim Aracı Olarak Twitter Platformu: Siyasal Partiler Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), s. 14-33.
• Yıldız, S. Ö. (2020). Sosyal Medyada Dezenformasyon ve Algı Yönetimi. O. İmga, & S. Haklı (Ed.) içinde Sosyal Medya ve Propaganda (s. 47-71). Anadolu Üniversitesi.