Geleceği Olmayan Yüzyılda Çeviri ve Dayanışma: Öngörüsel Şekillendirmeye (Prefiguration) Karşı “İdealist” Çeviri (Aspirational Translation)

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 71 - 87, 27.08.2024

Mona Baker Çevirmen: Şerife Hilde Gülçiçek

Öz

Gelecek ve geleceğe dair düşünce ve öngörülerimiz bir süredir özellikle de siyaset kuramcıları, beşerî coğrafya uzmanları ve antropologlar tarafından akademik ilgi gören bir konudur. Bu makalede öncelikli olarak İtalyan Marksist kuramcı ve aktivist Franco ‘Bifo’ Berardi’nin olmak üzere alana ait literatürdeki çalışmaların bir kısmından yararlanılarak son zamanlarda çeviribilimcilerin dikkat çektiği iki aktivist stratejinin, öngörüsel şekillendirme (prefiguration) ve “idealist” çeviri (aspirational translation), etkileri ve sonuçları değerlendirilerek ortaya konan çıkarımlar incelenecektir. Geleceğe dair konumlanmalar hakkında farklı çıkarımlarda bulunan bu iki strateji üzerinde durarak, öngörüsel şekillendirme ve “idealist” çevirinin gördüğü ilginin Berardi’nin “geleceği olmayan yüzyıl” olarak adlandırdığı semiyokapitalizmin yükseliş noktasından ve dünyanın farklı yerlerindeki aktivistlerin çeşitli tecrübelerinden etkilendiğini öne sürmektedir. Çevirinin ve çevirmenlerin kendilerini geleceğe yönelik nasıl konumlandırdıklarının, semiyokapitalizmin insan hayatının her alanı üzerinde artan hakimiyetine rağmen günümüzde hâlâ yeri olan olası durumların süregelen aşınımını tersine çevirmese de durdurma yolunda önemli bir rol oynayabileceği savunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öngörüsel şekillendirme, “idealist” çeviri, çeviri stratejileri, semiyokapitalizm, aktivizm