Ulusal ve Uluslararası Gıda Standardizasyonu

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 64 - 90, 30.06.2022

Ahu Karabal

Öz

Küreselleşmenin, rekabeti arttırdığı aşikardır. Gelişen teknolojiyle birlikte ürün ve hizmetlerin değişkenliği, çeşitliliği ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda; standartların, ürün ve hizmetlerin kalite, güvenlik ve performans gereklerini belirleyen kurallar ya da belgeler olduğu ve insanın yaşam kalitesini etkileyen, akabinde can ve mal güvenliğine ilişkin hizmetleri içeren bir kavram olduğu ifade edilmektedir. Beslenmenin, temel gereksinim olduğu düşünüldüğünde; sanayimizin sağlam temellere oturtulması açısından bireylerin gereği gibi söz konusu gereksinimlerini karşılayabilmesi ve dış piyasalarda rekabet olanaklarının yaratılması için en önemli faktörlerden birinin de gıda maddelerinde standardizasyon olduğu ifade edilmektedir.

Bu çalışmada, “Ulusal ve Uluslararası Gıda Standardizasyonu” meselesinden bahsedilmiştir. Buna paralel olarak, ilgili hususlarda; temel sorunlar incelenmiş olup, çözüm önerileri vurgulanmıştır. İlk bölümlerde, “Standart ve Standardizasyon Kavramları, Standart ve Standardizasyonun Tarihçesi, sonraki bölümlerde ise; Gıdalarda Standardizasyon, Kalite Güvencesi, Gıda Güvenliği ve Kalite Güvencesinde Ulusal ve Uluslararası Örgütler ile Standart Sistemler, Standardizasyon ve Kalite güvenliği Eğitimi” konularına değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mevzuat, Yönetmelik, Gıda, Standardizasayon

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

National and International Food Standardization

Öz

It is obvious that globalization has increased competition with the developing technology, the variability and diversity of products and services come to the fore. Therefore, standards are the rules or documents that determine the quality, safety and performance requirements of products and services and it is mentioned that human life is a concept that determines the quality of life and then includes services related to the safety of life and property. Considering that nutrition is a basic requirement; in order for our industry to solid foundations, it is mentioned one of the most important factors for individuals to meet their needs properly and to create competitive opportunities in foreign markets is “standardization in food stuffs”.

Anahtar Kelimeler

Law, Ordinance, Standard, Standardization and Food

Proje Numarası

-

Kaynakça

• (Anonim). Ticaretin Evrensel Dili: Standartlar, https://www.moment-expo.com/tr/dergiler/ (Erişim Tarihi: 04/08/2020).
• Adıgüzel, A. ve Sağlam, M. (2009). Öğretmen Eğitiminde Program Standartları ve Akreditasyon. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (3), 83-103.
• Adıgüzel, O. ve Aydınlı C. (2016). ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin Bilişim Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların İşletme Performansı Üzerine Etkileri: Ankara İli Örneği, 12, 1-20.
• Adıgüzel, S. (2020). Avrupa ve Türkiye’de Lojistik Sektöründe Standardizasyon Çalışmaları. Sosyal Bilimler ve Araştırmaları Dergisi, XV/1, 309-321.
• Adıgüzel, T. (2008). Avrupa Birliği’nin Gıda Ürünleri İhracatının Gıda Güvenliği Açısından
• Ağın, K. (2020). Toplam Kalite Yönetimi Bağlamında Kaizen Felsefesinin Örgütlerin Maliyet Verimlilik ve Kalite Düzeylerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (3), 1191-1207.
• Akın, M. ve Akın, M. (2020). Gıda Güvenliği ve Covid 19. Harran University Journal of Engineering, 5(3), 268-277.
• Algan, F. (2013). Standardizasyonun Ekonomik ve Sosyal Getirileri. (4), 127-144.
• Algan, F.M. (2020). Standardizasyon Sisteminin Yönetişimi. Verimlilik Dergisi, (4), 175-201.
• Altuna, O.K. (2007). Uluslararası Marka Strateji Formülasyonu: Standardizasyon ve Uygulama Yaklaşımları. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 0 (37), 159-171.
• Anonim. Standardizasyonun Tarihi Gelişimi, http://integralkalite.com.tr/?pages,1646/ (Erişim Tarihi: 29/09/2020).
• Aşçıoğlu, F. ve Berber, G. Adli Genetik Laboratuvarlarında Standardizasyon ve Standart Çalışma Prosedürlerinin Verimliliğe Etkisi, 2-13. https://docplayer.biz.tr/12766927-Adli-genetik (Erişim Tarihi: 02/10/2020).
• Asoğlu, V., Kaya, Kasım, Sevinç, M.R. ve Sevinç, G. (2014). Kalite Standartları ve Şanlıurfa İlindeki Tüketicilerin Kalite Standartlarını Önemseme Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6 (11), 87-103.
• Atar, H.H. ve Atayeter, S. (2015). Su Ürünleri İşleme Sektörü Açısından BRC ve IFS Standartları. Ziraat Mühendisliği, 362.
• Bozkurt, A. (2012). Tourism Industry and Standardization Possibilities and Oppurtunities. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1).
• Bucak, T. (2011). Yiyecek, İçecek İşletmelerinde ISO 22000 Yönetim Sistemi (GGYS): Bir Literatür Taraması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31 (1), 1-20.
• Çevik, B. ve Öpınar, H. (2019). Sütlü Tatlı Üretimi Yapan Bir İşletmede ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemlerinin İncelenmesi. IGSUSABDER, 7 (702-713).
• Cevizci, S. ve Önal, A.E. (2009). Halk Sağlığı Açısından Hijyen ve İyi Üretim Uygulamaları. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 66 (2), 73-82.
• Çopuroğlu, G. ve Kasımoğlu A. (2015). Türk Gıda Mevzuatında Risk Analizi. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi, 26 (1), 23-28.
• Dağ, A. (2020). Toplu Beslenme Hizmetleri: Sorunlar ve Güncel Yaklaşımlar, Yemek Tarifelerinin Reçetelerinin Standardizasyonu. Türkiye Klinikleri, 25-31.
• Değerlendirilmesi. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Dış İlişkiler Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, https://www.tarimorman.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 14.12.2021)
• Demirbilek, M.E. (2015). Tarımda ve Gıdada Nanoteknoloji. Gıda ve Yem Bilimi-Teknoloji Dergisi, (15), 46-53.
• Dinçoğlu, A.H. ve Rugji, J. (2021). Covid 19 ve Gıda Yönetim Sistemleri. Türk Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (3), 651.
• Duru, S. Gül, A. ve Hayran, S. (2019). Gıda Kodekslerinin Tarım ve Gıda Ürünleri Dış Ticaret Bakımından İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (1177-1185).
• Gezgin, T. (2017). Türkiye’de Hayvansal Kökenli Gıdalar Mevzuatı. TEAD, 3 (2), 46-54.
• Güçtekin, O. (2018). Standardizasyon, http://osmanguctekin.cbu.edu.tr/ (Erişim Tarihi: 04/08/2020).
• Gürbüz, S., Güngör, A.Ç., Yüksel, T.A., İflazoğlu, N. ve Toprak, L. (2019). Yiyecek-İçecek İşletmelerinde HACCP Sistemlerinin Uygulanmasının Önündeki Engeller: Mardin Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 7(4), 2685-2700.
• Hacıoğlu, N. ve Girgin, G. K. (2008). HACCP Sisteminin Otellerin Mutfak Çalışanları Tarafından Değerlendirilmesi: 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. 9 (2), 281-301.
• Halaç, E. (2002). Gıda Kalitesi ve Gıda Mevzuatı ile İlgili Temel Kavramlar Işığında Türk ve Avrupa Gıda Mevzuatının Karşılaştırılması. A.İ.İ.B.F, 107-131.
• İnan, R., Bekar, A. ve Urlu, H. (2021). Tüketicilerin Organik Gıda Satın Alma Davranışları ve Tutumlarına İlişkin bir Değerlendirme, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9 (1), 220-245.
• ISO’nun Tanımı. https://tr.wikipedia.org/wiki/ISO#:~:text=ISO%20 (Erişim Tarihi: 23.11.2021)
• Karabal, A. (2019). Gıda Mevzuatı ve Gıda Güvenliği. International Journal of Social and Humanities Science, 3 (1), 179-198.
• Karagözlü, N. (2003). Yeni Süt Ürünleri Geliştirme Proseslerinde HACCP ve Diğer Kalite Güvence Sistemlerinin Birlikte Kullanılabilirliği. Süt Endüstrisinde Yeni Eğilimler Sempozyumu, P1, 189-193.
• Kesmen, Z. Büyükkiraz, M.E. ve Karaman, N. (2017). Gıdalarda Hile Amacıyla Kullanılan Bazı Bitki Kaynaklı Bileşenlerin Gerçek Zamanlı PZR ile Tespiti. The Journal Food, 42 (3), 305-314.
• Koç, A.A., Bölük, G. ve Aşçı, B. (2008). Gıda Güvenliği ve Kalite Standartlarının İmalat Sanayiinde Yoğunlaşmaya Etkisi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 16, 83-115.
• Kurşun, Ö. (2004). Gıda İşletmelerinde Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktalarına Göre Gıda Güvenlği. Akademik Gıda Dergisi, 2 (5), 5-6.
• Kushwah, A. ve Kumar, R. (2017). HACCP-Its Need And Practices Background of Topic Selection. Acta Chemica Malaysia, 1 (2), 1-5.
• Kuzen, A. ve Arkun, G. (2018). İnvestigation of Compliance on Good Manufacturing Practices (GMP) and Hygiene Conditions in Enterprises That Supply Mass Catering Services. (4), 25-36.
• Lüleci, M., İkizler, C. Ve Aytekin, G.K. (2019). Sağlık Kurumlarında Toplam Kalite Yönetimi ve Personel Performansını Etkileyen Faktörler: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 1-29.
• Metin. M. (1977). Gıdalarda Kalite ve Kalite Kontrol. Gıda, 2 (4), 151-160.
• Mettke, T. (1943). Gıda Hukuku Gelişimi. Çeviren: Ortan A.N. (1979). Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 249-270.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2016). http://torbalipirireis.meb.k12.tr/ (Erişim Tarihi: 04/08/2020).
• Oğuz, A. ve Ustasüleyman, T. (2015). Analitik hiyerarşi Sürecini kullanarak ISO 9001: 2008’e Kalite Yönetim Sistemi ile Müşteri Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi.
• Oraman, Y. ve Güngör, H. (1994). Gıda Sanayisinde Toplam Kalite Yönetiminin Performans Artışları Üzerine Etkileri: Konserve Sanayi Örneği. https://tarekoder.org/1998ankara/38-1.pdf (Erişim Tarihi: 22.11.2021).
• Özbek, Ş. ve Fidan, H. (2010). Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Gıda Standartları. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24 (1), 92-99.
• Özçakmak, S. Gökçek, M. ve Gül, O. (2017). Pirinç Üretiminde HACCP Sisteminin Uygulanması. CBÜ Fen Bilimleri Dergisi, 13 (1), 259-273.
• Özçakmak, S. ve Var, I. (2020). Covid 19 Salgınının Yayılmasını Önleyici Hijyen Uygulamaları. Akademik Gıda Dergisi, 18 (4), 433-441.
• Parlak, T. (2020). Gıda Ürünleri Üretiminde Hijyen Kavramına Farklı Bir Bakış. İş Sağlığı ve Güvenliği Akademi Dergisi, 3 (2), 1-29.
• Radbruch, G. ve Aydın, M.B. (2015). Hukuk Kavramı. And HD, 1 (2), 147-150
• Sacchetti, F. (2011). Regulation on European Standardization, E.C.
• Sanal, Ş. Ve Gürler, A.M. (2013). Hayvancılık Standartları Üzerine bir İnceleme. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2 (2), 82-86.
• Saraçoğlu, G.V., Kaya, A.D. ve Aydın, M. (2016). Türkiye’de Gıda üzerinde Çalışanlarda Yapılan Mikrobiyolojik Tetkikleri Düzenleyen Mevzuatın İncelenmesi. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 23 (2).
• Savaş, H. (2003). Avrupa Birliği Standardizasyon Kurumluğu ve CE İşareti. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4 (2).
• Serin, N. (2004). Avrupa Birliği Gıda Standartları. Akademik Gıda, 2 (5), 34-35.
• Şimşek, M. (2013). Helal Belgelendirme ve SMC Standardı. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 22, 19- 44.
• Soyer, A. (2000). Et İşletmelerine HACCP Programlarının Yerleştirilmesi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 25 (6), 413-422.
• Soyer, E. 2016. Sağlık Kamu Düzeni Bağlamında Gıda Güvenliği. Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Sırrı Düğer, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 1-184.
• Standart Nedir? https://www.sozcu.com.tr/hayatim/kultur-sanat-haberleri/ (Erişim Tarihi: 04/08/2020).
• Tönük, A. (1976). Gıda Standartlarımız. The Journal of Food, 1 (1), 19-21.
• Tunalıoğlu, R. (2010). Türkiye’de Zeytinyağı Pazarlamasında Gıda Güvenliği Kalite Güvence Sistemlerinin Uygulanması ve Gelişmelerin Değerlendirilmesi. Tarım Ekonomi Dergisi, 16 (2), 59-66.
• Turan, B. (2014). Standartlar ve Standardizasyon, http://web.bilecik.edu.tr/bulent turan/files/2014/11/std.pdf (Erişim Tarihi: 04/08/2020).
• Uslu, Ş. Ve Akçadağ, M. (2012). İlaç Sektöründe Tersine Lojistik ve Dağıtımın Rolü. Niğde Üniversitesi İktisadi Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (1), 149-158.
• Wallace, C.A., Sperber, W.H., ve Mortimore, S.E. (2018). Food Safety for the 21st Century: Managing HACCP and Food Safety Throughout the Global Supply Chain.
• Yalçın, D. ve Açıkgöz, İ. (2007). İyi Lab0ratuvar Uygulamaları. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (2), 43-56.
• Yalçın, H. ve Esengün, K. (2008). Türkiye’de Gıda Mevzuatı ve Tokat İli Sanayi İşletmelerinin Yapısal Analizi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 25 (2), 37-49.
• Yaralı, E. (2018). https://akademik.adu.edu.tr/myo (Erişim Tarihi: 27/10/2021).
• Yaş, S.Z. (2021). Toplam Kalite Yönetimi Anlayışının Sağlık Hizmetlerinde Uygulanması, Trakya Üniversitesi, Journal of Quality and Strategy Management July, 1 (1), 21-43.
• Yaşar, G. (2017). İyi Tarım Uygulamaları: Migros Ticaret A.Ş Örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 503-524.
• Yeloğlu, O.Y. ve Yumak, C.Y. (2016). ISO 9001: 2008 Kalite Yönetim Sistemi’nin Uygulanabilirliği Sorunu: Gönüllülük mü, Zorunluluk mu? Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2 (1), 65-88.
• Yiyecek ve Besinin Tanımı. https://tr.wikipedia.org/wiki/Yiyecek (Erişim Tarihi: 02.11.2021).
• Yörük, Mustafa. (2017). Standardizasyon Akademisi. Türk Standartları Enstitüsü Eğitim Daire Başkanlığı Dergisi, 7/3 146-155.