‘KORKIT ATA KİTABI’NDA TASVİR FİİLLERİ

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 7 - 25, 15.05.2013

Hülya Savran

Öz

Zarf fiil ekli bir ana fiil ile yardımcı bir fiilin kaynaşmasından oluşmuş birleşik fiillerde yardımcı fiil, ana fiildeki oluş ve kılışın biçimini, tarzını tasvir eden tasvir fiilleridir. Bu birleşik yapılarda her iki fiil de anlamca birbirine bağlıdır ve tek bir oluş ve kılışı gösterir. Bu birleşik yapılarda tasvir fiili, ana fiildeki oluş ve kılışa daha renkli bir ifade gücü katar. Bu yapılar, bir taraftan dile canlı ve sanatlı ifade gücü kazandırırken, diğer taraftan da anlatımın daha ayrıntılı, incelikli ve açıklayıcı olmasını sağlar.
Tasvir fiiller, Türk Dilinin en eski dönemlerinden beri kullanılmış, günümüz lehçelerinde de zengin örneklere sahip özel fiillerdir. Kazak Türkçesi de, tasvir fiillerinin kullanım zenginliği bakımından dikkate değer lehçelerimizden biridir.
Bu yazıda, ‘Korkıt Ata Kitabı’ndan hareketle Kazak Türkçesindeki tasvir fiilleri ayrıntılarıyla incelenmiş ve işlevlerine göre sınıflandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kazak Türkçesi, Korkıt Ata Kitabı, tasvir fiilleri

Kaynakça

• BALAKAYEV vd. (1967): Kazak Tiliniŋ Grammatikası I Morfologiya, Kazak SSR-nıŋ ‘Gılım’ baspası, Almatı.
• BORHANOVA, N. B. vd. (2002): Tatar Grammatikası Morfologiya II Tom, Kazan.
• ERCİLASUN, A. B. (Komisyon Başkanı) (1991): Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ERCİLASUN, A. B. (Editör) (2007): Türk Lehçeleri Grameri, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ERGÖNENÇ AKBABA, D. (2011): Kazak ve Nogay Türkçesi Yazı Dillerinde Tasvir Fiilleri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KENESBAYOĞLU, İ. K. vd. (1984): Kazak Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Yayını. (Çevirenler: H. ORALTAY, N. YÜCE, S. PINAR).
• KOÇ, K., BAYNİYAZOV, A., BAŞKAPAN, V. (2003): Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
• SAVRAN, H. (1991): Kazak Türkçesi Korkıt Ata Kitabı (Transkripsiyonlu Metin-Türkiye Türkçesine Çeviri-Dil Özellikleri-Sözlük), Basılmamış Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.
• TAMİR, T. (1999): Kazak Türkçesinde Kalıp Fiilleri, 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 1105-1108.
• TAN, A. (2010): Kırgız Türkçesinde Tasvir Fiilleri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TUNA, O. N. (1987-1988): Yaşayan Türk Lehçeleri (Ders Notları), Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.