ATATÜRK DÖNEMİNDE BALIKESİR’DE TİYATRO

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 3, 37 - 64, 15.05.2014

Mustafa Özsarı

Öz

Balıkesir, Güney Marmara bölgesinin ticaret sanayi ve kültür merkezi olan bir şehirdir. Şehir hem Osmanlı İmparatorluğu zamanında hem de Türkiye Cumhuriyeti döneminde kültürel ve ekonomik açıdan önemini daima korumuştur. Balıkesir’de modern tiyatro faaliyeti II. Meşrutiyet döneminde başlamıştır. Kurtuluş Savaşı sonrasında şehirdeki tiyatro çalışmaları daha da hızlanmıştır. Atatürk döneminde Balıkesir ’de yaşayan yazarlar 15’ten fazla tiyatro eseri yazmışlar ve bunları yayımlamışlardır. Yazılan tiyatrolar genellikle milli edebiyat hareketi tiyatro anlayışına uygun eserlerdir. Balıkesir’de Atatürk döneminde okullarda ve sivil toplum örgütleri bünyesinde tiyatro toplulukları kurulmuştur. Türk Ocağı, İdman Yurdu ve Balıkesir Halkevi bünyesinde pek çok tiyatro eseri sahnelenmiştir. Bunların yanında İstanbul’dan çok sayıda tiyatro heyeti Balıkesir’e gelmiş ve oyun sahnelemiştir. Oyun ve yazılara bağlı olarak, şehirde tiyatro sahneleri açılmış, tiyatro sanatçıları yetişmiş ve tiyatro eleştirmenleri tiyatro ile ilgili pek çok eleştiri yazısı yazmışlardır. Bu durum 1922-1938 yılları arasında Balıkesir’de etkili bir tiyatro faaliyeti olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Balıkesir, tiyatro, Atatürk dönemi, halkevi, tiyatro edebiyatı

Kaynakça

• Candar, Avni (1939). Bibliyografya, Halkevleri Neşriyatı, Ankara.
• Güray, Sevim (1991). Ahmet Vefik Paşa, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Halkevlerinin 1933 Senesi Faaliyet Raporları Hülâsaları, Hakimiyet-i Milliye Matbaası (1934), Ankara.
• Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hülâsası (1936), Ankara: Ulus Basımevi. İmzasız (1931), Türk Sanatkârları Şehrimize Geliyor, Türk Dili, nr. 1506, 11 Mayıs 1931.
• İmzasız (1933). Neyyire Neyyin Hanım, Türk Dili, nr. 3013, 18 Mayıs 1933. İmzasız (1933). Sönen Ümit, Türk Dili, nr. 2011, 8 İkincikanun 1933.
• İmzasız (1933). Sönen Ümit, Türk Dili, nr. 2011, 8 İkincikanun 1933, Balıkesir.
• İmzasız (1933). Sönen Ümit, Türk Dili, nr. 2051, 26 Şubat 1933, Balıkesir.
• Kenan Emin (1934). Sanat Bahisleri: İnkılap Yolu, Türk Dili, nr. 4114, 29 Kanunusani 1934, Balıkesir.
• M. Cevdet (1934). Halkevi Müsameresi, Türk Dili, nr. 4298, 9 Eylül 1934.
• Özsarı, Mustafa (2009). II. Meşrutiyetin İlânından İşgal Dönemine Kadar Balıkesir’de Tiyatro, Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, nr. 16-17, İzmir.
• Özsarı, Mustafa(2007). "19. Yüzyılın İkinci Yarısında Balıkesir’in Sosyal ve Kültürel Durumuna Genel Bir Bakış”, Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, c. XIII, nr.1, İzmir.
• Sabri Cemil Bey (1331). Bomba Tepesi, Karesi, nr. 14-66/15-67, 3 Temmuz 1331/21 Temmuz 1331.
• Sabri Cemil Bey (1331). Kafkasya Yolunda, Karesi, nr. 22-74/26-76, 7 Eylül 1331/5 Teşrinievvel 1331.
• Sacide Hamdi (1931). Darülbedayi’nin İkinci Temsili, Türk Dili, nr. 1533, 13 Haziran 1931.
• Sacide Hamdi (1931). İlletli, Türk Dili, nr. 1586, 11 Ağustos 1931.
• Sacide Hamdi (1931). Taşparçaları, Türk Dili, nr. 1559, 10 Temmuz 1931.
• Salih Zeki Bey (1335). Ölmeyen Söz, Öldürülemeyen Aşk, Balıkesir.
• Selami İzzet (1934). Sahne Hayatı Karşısında: Süreyya Opereti, Türk Dili, nr. 4119, 4 Şubat 1934.
• Sevinçli, Efdal (1994). İzmir’de Tiyatro, Ege Yayıncılık, İzmir.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2000). Karesi Vilâyeti Tarihçesi, (Haz. Abdülmecit Mutaf), Balıkesir.