Pascal Quignard’ın Tous les matins du monde (Dünyanın Bütün Sabahları) Adlı Eserinde Kültüre Özgü Ögelerin Türkçeye Çevirisi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, , 342 - 355, 30.04.2021

Nesrin Tekin Çetin

https://doi.org/10.34083/akaded.900557

Öz

Bu çalışmada, çağdaş Fransız edebiyatı yazarlarından Pascal Quignard’ın yazın ile müziği birleştirdiği Tous les matins du monde (Dünyanın Bütün Sabahları) adlı romanında yer alan kültüre özgü ögelerin çevirileri Javier Franco Aixelá’nın öne sürdüğü yöntem ve stratejiler bağlamında incelenmiştir.

İncelediğimiz kaynak kitap Tous les matins du monde, Paris’te bulunan Gallimard Yayınevi tarafından 1991 yılında basılmıştır. Kaynak kitabın karşılaştırmalı incelemesinin yapıldığı Dünyanın Bütün Sabahları adlı Türkçe çevirisi ise 2015 yılında Sel Yayıncılık tarafından basılmış ve çevirmen Orçun Türkay tarafından yapılmıştır.

Karşılaştırmalı inceleme sonucunda, çevirmenin çevirisinde tekrar, ortografik uyarlama, dilsel/kültürel olmayan çeviri, metin dışı açıklama stratejileri olmak üzere koruma yöntemini tercih ettiği gibi tam evrenselleştirme, yerlileştirme ve özerk yaratım stratejilerini kullanarak da yerine koyma yöntemini de kullandığını belirtebiliriz. Çevirmenin metin içi açıklama, eş anlamlılık, sınırlı evrenselleştirme, silme stratejilerine çevirisinde yer vermediğini söyleyebiliriz. Bu bağlamda, çevirmen özellikle özel isimlerin çevirisi hususunda kaynak metne yakın durarak koruma yöntemini kullanmış, genel ifadelerin çevirisinde de daha çok erek metin odaklı bir çeviri yaparak yerine koyma yöntemini tercih etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yazın çevirisi, Çeviri stratejileri, Kültüre-özgü ögeler

Analysis of the Culture-Specific Items in the Turkish Translation of Pascal Quignard's "Tous les matins du monde" (Dünyanın Bütün Sabahları)

Öz

In this study, the translations of culture-specific items in Tous les matins du monde (Dünyanın Bütün Sabahları), in which literature and music were combined by Pascal Quignard, one of the contemporary French literary writers, were examined in the context of the methods and strategies suggested by Javier Franco Aixelá.

The sourcebook Tous les matins du monde that we are examining was published in 1991 by Gallimard Publishing in Paris. The Turkish translation called Dünyanın Bütün Sabahları, where the comparative review of the sourcebook was made, was published by Sel Publishing in 2015 and was translated by the translator Orçun Türkay.

As a result of the comparative analysis, we can state that the translator prefers the preservation method, including repetition, orthographic adaptation, linguistic / non-cultural translation, extratextual gloss, as well as the substitution method by using the strategies of absolute universalization, naturalization, and autonomous creation. We can also say that the translator does not prefer the strategies as intratextual gloss, synonymy, limited universalization, and deletion. In this context, the translator used the preservation method by staying close to the source text, especially in the translation of proper nouns, and preferred the substitution method by making a more target text-oriented translation in the translation of common expressions.

Anahtar Kelimeler

Literary Translation, Translation strategies, Culture specific items

Kaynakça

• Aixelá, Javier Franco(1996). Culture-Specific Items in Translation. Translation, Power, Subversion. Eds. Román Álvarez, and M. Carmen-África Vidal. Clevedon: Multilingual Matters, 52-78.
• Ece, Ayşe (2010). Edebiyat Çevirisinin ve Çevirmeninin İzinde. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Günay, V. Doğan (2016). Kültürbilime Giriş: Dil, Kültür ve Ötesi. İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
• Pascal Quignard, Pascal(1991). Tous les matins du monde. France: Collection Folio, Éditions Gallimard.
• Pascal Quignard(2015). Dünyanın Bütün Sabahları. (Çev. Orçun Türkay), İstanbul: Sel Yayıncılık.