Fenâ'nın Dilinden Adem'i Okumak

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 23 - 29, 31.12.2017

Ali Pulat

https://doi.org/10.34083/akaded.354281

Cited By: 1

Öz

Edebî
eserler incelenirken mensubu olunan medeniyetin dünya görüşü, değerler
çerçevesi, kavram ve anlam dünyası dikkate alınmadığı takdirde; edibin ve
döneminin eksik veya yanlış anlaşılması kaçınılmazdır. Âkif Paşa (1787-1845)’nın
Adem Kasidesi’ndeki “adem” ifadesiyle
şekillenen şiirin dünyası, şiirin ruhuna uygun bir biçimde “fena” kavramı ve çağrışımları
ile yeniden okunduğunda, elde edilemeyen varlığa bir isyan yerine; varlığın
örttüğü, perdelediği ve gizlediği fena (yokluk, yok olma) halinin ve neticede
yaşanan sıkıntıların sebep ve sonuçları görülecektir. Bunu anlatmak isteyen
şair hemen ilk beyitte (Yokluk düşüncesinin bile insana can verdiğine, yokluk
şarabının özünün canın cevheri olduğuna) dikkat çeker ve akabinde, (Yokluğun
cennet bahçesindeki nimetlerle kıyaslanamaz) olduğunu vurgularken “fena”
halinin özelliklerine dikkat çekmektedir. Şiirin son beytinde ise şair kendini
(İki cihânın şahlar şahının yolunda yok olduğunu) söylerken, bir manada fenâ-fi’rresûl
haline işaret etmiş olmaktadır. Bu sebeple Adem
Kasidesi’nin şairin mensup olduğu medeniyetin diliyle yeniden okunması
faydalı olacaktır, düşüncesindeyiz.    

Anahtar Kelimeler

Adem Kasidesi, fena, şiir

Kaynakça

• AKAY, Hasan (2014), “Modern Türk Edebiyatında Yoklukla Gerçekleştirilen Bir Holografik Gösteri: Adem Kasidesi”, Karabatak Dergisi, http://www.karabatakdergisi.com/poetika , (İndirme Tarihi, 14.11.2017) KAPLAN, Mehmet (1985), Şiir Tahlilleri 1, İstanbul: Dergâh Yayınları KOLCU, Ali İhsan (2008), Türk Şiirinde Yokluk Fikri ve Adem Kasidesi, Erzurum: SalkımSöğüt Yayınevi. TANPINAR, Ahmet Hamdi (1985), 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi. YORULMAZ, Hüseyin (1996), Divan Edebiyatında Nâbi Ekolü Eski Şiirde Hikemiyât, Ankara: Akçağ Yayınları.