THE MEANING FRAMEWORK OF EXPRESSION OF NEYZEN GLANCE IN POETRY

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 4, 31 - 42, 31.12.2018

Ahmet Tanyıldız

https://doi.org/10.34083/akaded.486560

Öz

As the studies of the semantic world/meaning of
Ottoman poetry have increased, it is observed that the original expressions,
meanings and metaphors that have been behind the veil for various reasons have been
re-discovered again. Unfortunately, some concepts which have certain meaning in
the period in which it was used to, do not anything to the reader of today. It
is observed that indefinite concept of the poem has been revealed, and the
meaning world of poetry has become clear as it goes to the background, source
and usage areas of interesting expressions that are used by Divan poets and
often surprise us. On the occasion of this study we will try to evaluate the
meanings gained by expression of neyzen glance, which is rarely seen in
Divan poetry, upon the chosen couplets.

Anahtar Kelimeler

Ottoman poetry, meaning, metaphor, neyzen glance

"NEYZEN BAKIŞI" TABİRİNİN ŞİİRDEKİ ANLAM ÇERÇEVESİ

Öz

Osmanlı şiirinin anlam dünyasına ait çalışmalar
arttıkça; bugüne kadar çeşitli sebeplerle perde altında kalmış özgün
ifadelerin, mazmun ve mecazların yeniden keşfedildiği görülmektedir.
Kullanıldığı devirlerde belirli bir anlam çerçevesi bulunan kimi kavramlar ne
yazık ki çoğu zaman günümüz okuru için bir şey ifade etmemektedir. Dîvân
şairlerinin kullandığı ve çoğu kez bizleri şaşırtan ilginç ifadelerin arka
planına, kaynağına ve kullanım alanlarına gidildikçe şiirdeki birtakım müphem
kavramların açıklığa kavuştuğu, şiire ait anlam dünyasının berraklaştığı
görülmektedir. Bu çalışma vesilesiyle Dîvân şiirinde örneğine pek rastlanmayan neyzen
bakışı tabirinin kazandığı anlamları seçilmiş beyitler üzerinden
değerlendirmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı şiiri, anlam, mecâz, neyzen bakışı

Kaynakça

• Aksoyak, İsmail Hakkı (2018). Gelibolulu Mustafa Âlî Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• And, Metin (2008). Metinlerle Osmanlı-İslâm Mitologyası, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Arslan, Mehmet (2018). Bursalı İffet Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Arslan, Mustafa Uğurlu (2018). Diyârbekirli Kâmî Dîvânı, İstanbul: DBY Yayınları.
• Ayverdi, İlhan (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C II, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Batğı, Özlem (2017). Numân Mâhir Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Bilkan, Ali Fuat (1997). Nâbî Dîvânı, Ankara: MEB Yayınları.
• Cebecioğlu, Ethem (2005). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları.
• Çağbayır, Yaşar (2017). Ötüken Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Demirel, H. Gamze (2005). XVIII. Yüzyıl Şairlerinden Belîğ Mehmed Emîn Dîvânı: İnceleme-Tenkitli Metin-Tahlil, Fırat Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Devellioğlu, Ferit (2007). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• Gıynaş, Kamil Ali (2017). Pervâne Bey Mecmûası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Gölpınarlı, Abdülbaki (2004), Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Gürer Abdülkadir (2009). Nev’î-Hasb-i Hâl, İstanbul: Ürün Yayınları.
• Harmancı, M. Esat (2017). Süheylî Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Macit, Muhsin (2012). Nedîm Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Köksal, M. Fatih (2017). Edirneli Nazmî-Mecmau’n-Nezâir, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Kurtoğlu, Orhan (2017). Zâtî Dîvânı (Gazeller Dışındaki Şiirler), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Kurtoğlu, Orhan (2017). Diyarbakırlı Lebîb Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, E-Kitap.
• Pakalın, Mehmet Zeki (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C II, İstanbul: MEB Yayınları.
• Tâhirü’l-Mevlevî (1973). Edebiyat Lügatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Tarlan, Ali Nihad (1970). Zâtî Dîvânı, C II, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Tulum, Mertol (2011). 17. Yüzyıl Türkçesi ve Söz Varlığı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.