BİR TEZKİRECİLİK TABİRİ OLARAK “SÂF-DİL/SÂDE-DİL”

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 4, 121 - 126, 31.12.2018

Bilal Güzel

https://doi.org/10.34083/akaded.491150

Öz

Türk
Edebiyatında 15. yüz yılda Ali Şir Nevayî ile başlayan tezkire yazma geleneği
20. yüz yıla kadar kesintisiz devam eder. Tezkire yazma geleneği zamanla
çeşitli meslek erbaplarının, zümrelerin biyografilerini de yazma şeklinde gelişmiştir.
Tezkire yazarları kendilerine has bir üslup geliştirerek türe özel terimler
kullanmışlardır. Bu makalenin konusunu tezkire yazarlarının biyografilerde kullandıkları
sâf-dil/sâde-dil tabirleri oluşturmaktadır.  Sâf-dil/sâde-dil tabileri için Türkçe
sözlüklerde “temiz kalpli” ve “bön, ahmak” anlamları vermiştir. Makalede
sâf-dil/sâde-dil’in tezkirelerde hangi anlamlarda kullanıldığı belirlenip farklı
bir anlamda kullanılıp kullanılmadığı tartışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Biyografi, Tezkire, Tezkire Terimleri

Kaynakça

• Ayverdi, İlhan (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. 4. Baskı. İstanbul: Kubbealtı Yay.Canım, Rıdvan(2018). Latîfî Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/60327,latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzamapdf.pdf?089 [erişim tarihi:20.11.2018]Devellioğlu, Ferit(2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. İstanbul: Aydın Kitapevi Yay. Donuk, Suat(2017). Hadâ’iku’l-Hakâ’ik fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik Nevîzâde Atâyî’nin Şakâ’ik Zeyli. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.Ekinci, Ramazan (2018). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi‘u’l-Fuzalâ. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları. Enverî, Hasan(1383/2004: 1045). Ferheng-i Kinâyât-ı Suhân. Tahran. İnce, Adnan(2017). Mîrzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi Tezkiretü’ş-Şu‘arâ. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/57124,mirza-zade-mehmed-salim-tezkiretu39s-su39arapdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.11.2018]İsen, Mustafa vd.(2017). Sehî Beg Heşt-Bihişt. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf.pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD771F0E5&crefer=4A28C5B5143237C8502F434434D10A7CA69A88D6E0186F6E04C769523A027F46 [erişim tarihi: 20.11.2018]Kanar, Mehmet(2008). Farsça Türkçe Sözlük. İstanbul: Say Yay. Kılıç, Filiz(2018). Âşık Çelebi Meşâ’irü’ş-Şu‘arâ. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.11.2018]Köksal, M. Fatih(2013). “Şehdî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=398 [erişim tarihi: 20.11.2018]Servet, Mansûr (1379/2001). Ferheng-i Kinâyât. Tahran.Şükûn, Ziya (1996). Gencinei Güftar (Ferhengi Ziya). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.Uludağ, Süleyman (2005). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınları.