Nev’î’nin Tercüme-i Münşeat-ı Hâce-i Cihân’ı

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 155 - 160, 30.04.2019

Zeynep Buçukcu

https://doi.org/10.34083/akaded.535127

Öz

Nev’î 16. yüzyılda yaşamış,
iyi bir eğitim almış, dönemin bazı önemli edip ve devlet adamlarıyla aynı ders
halkasında bulunmuştur. Otuza yakın eser sahibidir. Çeşitli bilim dallarıyla
ilgilenmiştir. Arapça ve Farsçaya hakimiyeti sayesinde kimi telif kimi tercüme çok
sayıda yapıt ortaya koymuştur. Tercüme-i Münşeât-ı Hâce-i Cihân da onlardan
biridir. Yazar üzerine yapılan çalışmalarda bu eser çoğu zaman görmezden
gelinmiş, hakkında eski ve teyit edilmemiş bilgiler tekrar edilmiştir. Bu çalışmada
öncelikle söz konusu eser üzerine şimdiye kadar araştırmacıların aktardıkları
bilgiler üzerinde durulmuş, eserin müellifi Hâce-i Cihân’dan ve 16. yüzyılda inşâ
alanındaki yerinden bahsedilmiştir. Daha sonra genel özellikleriyle tanıtılan
British Library’deki Or. 7701 arşiv numaralı yazmaya ait kaydın tamamıyla Nev’î’ye
ait olmayabileceği fikri tarafımızca ortaya atılmıştır. Bu durumda iki olasılık
vardır. Ya Tercüme-i Münşeât-ı Hâce-i Cihân’ın sadece bir bölümü bu mecmûaya alınmıştır
ya da Tercüme-i Münşeat-ı Hâce-i Cihân, eser için verilen arşiv numarasındaki
yazmanın yalnızca bir bölümünü teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nev’î, Tercüme-i Münşeat-ı Hâce-i Cihân, Mahmûd-ı Gâvân

Kaynakça

• Aksoyak, İsmail Hakkı (2006) Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Menşeü’l- İnşâ’sı, Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 225- 244.
• Dehhoda, Ali Ekber (1341) Logatname-i Dehhoda, Tahran.
• Donuk, Suat (2017) Hadâiku’l- Hakâ’ik fî Tekmileti’ş- Şakâyık, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• İsen, Mustafa (2017) Künhü’l- Ahbar’ın Tezkire Kısmı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Kanar, Mehmet (2016) Büyük Farsça- Türkçe Sözlük, Say Yayınları, İstanbul.
• Karahan, Abdülkadir (2001) Nev’î, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: MEB Yayınları, C. IX, s. 224- 226.
• Kılıç, Filiz (2018) Meşâ’irü’ş- Şuarâ, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. (http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0 (Son Erişim Tarihi: 05.02.2019))
• Konukçu, Enver (1996) Hâce-i Cihân, TDV İslam Ansiklopedisi, c.: 14, ss.: 429- 430, İstanbul: TDV İslam Araştırmaları Merkezi.
• Kurtuluş, Rıza (2003) Mahmûd-ı Gâvân, TDV İslam Ansiklopedisi, c.: 27, ss.: 361- 362, İstanbul: TDV İslam Araştırmaları Merkezi.
• Mazıoğlu, Hasibe (1983) Eski Türk Edebiyatı, Türk Ansiklopedisi, M.E.B. Devlet Kitapları, c.: 32,ss.: 80- 134, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Saraç, M. A. Yektâ (2016) Osmanlı Müellifleri, Cilt: 1,2,3, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Sefercioğlu, M. Nejat (2007) Nev’î, TDV İslam Ansiklopedisi, c.: 33,ss.:52- 54, İstanbul: TDV İslam Araştırmaları Merkezi.
• Sefercioğlu, M. Nejat (2011) Âlim Bir Şâir: Nev’î, Dil ve Edebiyat, s.: 28, ss: 18- 38.
• Sherwani, Haroon Khan (1942) Mahmûd Gawan The Great Bahmani Wazir, Allahabad.
• Steingass, F. (1998) Persian English Dictionary, London.
• Sungurhan, Aysun (2017) Tezkiretü’ş- Şuarâ, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. (http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0 (Son Erişim Tarihi: 05.02.2019))
• Şentürk, Ahmet Atilla; Kartal, Ahmet (2004) Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Yazdani, Ghulam (1948) Riyaz al- Insha, Haydarabad. (https://archive.org/details/RiyazUl-Insha-KhwajaImaduddinMahmoodGawanAl-MulaqqibBaSadrEJahanFarsi/page/n3 (Son Erişim Tarihi: 28.02.2019))