Ayşegül Çelik’in “Haziran Dilekleri” Hikâyesi Üzerine Bir Tahlil Denemesi

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 96 - 103, 30.04.2019

Hilal Gündüz Baloğlu

https://doi.org/10.34083/akaded.539807

Öz

Bu makalede yazarın kurgusal dünyasını
yansıtması sebebiyle “Haziran Dilekleri” hikâyesi tahlil edilmiştir. Hikâyeleriyle
ödüller almış bir yazar olan Ayşegül Çelik’in hikâyelerine dair makale düzeyinde
bir yayının olmaması hasebiyle yazarın hikâyeci yönü “Haziran Dilekleri” hikâyesi
üzerinden yansıtılmak istenmiştir. “Haziran Dilekleri” hikâyesinin tahlilinin
yapıldığı bu makalede, makaleye ana çatı oluşturması bakımından, giriş kısmında
yazarın hayatına, eğitimine, ödüllerine ve hikâye kitaplarıyla birlikte hikâyelerinin
ismine değinilmiştir. Ayrıca giriş kısmının içerisinde “Haziran Dilekleri” hikâyesinin
yer aldığı Şehper, Dehlizdeki Kuş adlı hikâye kitabına dair de bazı tespitler
yapılmıştır. “Haziran Dilekleri” hikâyesi Prof. Dr. Mehmet Tekin’in Roman Sanatı
1 kitabı ve Doç. Dr. Abdullah Harmancı’nın “Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Öyküleri
ve Öykücülüğü” adlı doktora tezinden hareketle konu, olay örgüsü, anlatıcı ve
bakış açısı, kişiler, zaman, mekân, dil ve üslup, anlatım teknikleri olmak üzere
sekiz başlık altında tahlil edilmiştir. Bu başlıklara kısaca bakacak olursak
hikâyenin konusunda Hıdırellez kutlamalarına yer verilir ve bu durumun sebebi
yazar tarafından halk için önemli bir unsurun okuyucuya yansıtılmak
istenmesidir. Olay örgüsünde yazarın Hıdırellez kutlamalarını, kişiler üzerinden
aktarmasında kopmaların yaşanması hikâyenin akıcılığını etkiler. Anlatıcı ve
bakış açısı bölümünde ise ben anlatıcılarda olan eksik yön “Haziran Dilekleri”
hikâyesindeki birinci kişi anlatıcıda da görülür ve bu durumun giderilmesi için
birinci kişi anlatıcının hikâyedeki diğer kişilerin gözünden verilme yöntemi
yazar tarafından uygulanmaz. Hikâyenin başkişi dışında kalan “kişiler
kadrosu”nun yardımcı kişi statüsünde olması kurgulamada yazarın tercihidir. Hikâyede
yazar zaman mefhumuna dair bilinçli bir kırılma oluşturur. Hikâyedeki açık ve
kapalı mekânların kişiler üzerinde farklı etkiler oluşturması kurmaca yapının
daha iyi yansıtılmasını sağlar. Hikâyede aynı zamanda kahraman anlatıcı olan başkişinin
konumuna uygun konuşturulması hikâyenin gerçekçi yönünü besler. Anlatım
tekniklerinden laytmotif tekniği kullanılarak “Haziran Dilekleri” hikâyesi ile Şehper,
Dehlizdeki Kuş kitabındaki diğer hikâyeler arasında bağlantı kurulur. Bu
makalenin sonuç kısmında ise tahlilden hareketle “Haziran Dilekleri” hikâyesine
dair değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ayşegül Çelik, hikâye, "Haziran Dilekleri", tahlil

Kaynakça

• Aktaş, Şerif. (2005). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Artun, Erman. “Türk Halk Kültüründe Hıdırellez”. http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/erman_artun_turk_halk_kulturunde_hidrellez.pdf [Erişim Tarihi: 12.03.2019]
• Bakırcı, Nedim. “Hıdırellez ve Niğde’de Unutulan Bir Gelenek: Niğde Cumaları”. http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1619798472_41bakırcı_nedim.pdf [Erişim Tarihi: 12.03.2019]
• Çelik, Ayşegül. (2013). Şehper, Dehlizdeki Kuş. İstanbul: Can Yayınları.
• Çetin, Nurullah. (2013). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap.
• Harmancı, Abdullah. (2010). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Öyküleri ve Öykücülüğü, Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• İnternet: Ayşegül Çelik, https://canyayinlari.com/kisidetay/yazarlar/12455/aysegul-celik [ Erişim Tarihi: 25.02.2019]
• Moran, Berna. (2012). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları..Sarraute, Nathalie (1985). Kuşku Çağı (Çev. B. Kösemihal). İstanbul: Adam Yayınları.
• Sarraute, Nathalie (1985). Kuşku Çağı (Çev. B. Kösemihal). İstanbul: Adam Yayınları.
• Tekin, Mehmet. (2010). Roman Sanatı 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat.