Kınalızâde Ali Çelebi as a Patron and His Contribution to the Enigma Genre

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 4, 124 - 140, 26.12.2019

Tuba Durmuş

https://doi.org/10.34083/akaded.648594

Öz

Although
the support of Ottoman administrators as patrons for the artistic development
of poets and writers and the circles of poets and writers they bring together around
themselves are well-known, the question of whether the patrons engaged in
collaborative production with the poets/writers within their circles is
frequently ignored due to the absence of detailed analyses on this subject. In
this paper we discuss the issue of and bring new evidence on the question of whether
the patrons, who, by taking various names under their protection, helped them
develop aristically, might also have sometimes contributed to the development
of a genre themselves on the basis of a case study on Kınalızâde Ali Efendi, a member of the Kınalızâde family and the famous
author of Ahlâk-ı Alâyî, and the
enigma genre.

Anahtar Kelimeler

Kınalızade family, enigma

Bir Hami Olarak Kınalızâde Ali Çelebi ve Muamma Türüne Katkısı

Öz

Osmanlı yöneticilerinin şair/yazarların sanat
gelişimleri konusunda hami olarak destekleri ve çevrelerinde oluşturdukları
edebi muhitler bilinmekle birlikte, hamilerin edebi muhitlerinde yer almış
şair/yazarların belirli tür ya da konulara dair ortaklık gösterecek
üretimlerinin olup olmadığı hususu, bu konu hakkında ayrıntılı değerlendirmeler
yapılmadığı için çoğu zaman göz ardı edilmektedir. Bu makalede belirli isimlere
koruyuculuk yaparak onların sanatlarındaki ilerlemeye destek olan hami
konumundaki kişilerin bazen bir türün gelişimine de katkı sağlamış
olabilecekleri hususu Kınalızâdeler ailesinden meşhur Ahlâk-ı Alâyî yazarı Kınalızâde Ali Çelebi örneği ve muamma türü
üzerinden sorgulanacak ve delillendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kınalızade ailesi, muamma

Kaynakça

• KaynakçaAksoy, Hasan (2002 ). “Kınalızâde Ali Efendi”. İslam Ansiklopedisi. C. 25. İstanbul: TDV Yay. 416-417.
• Aksoyak, İsmail Hakkı (2015). “Ümîdî, Abdurrahim Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=7512
• Alpaslan, Ali (1988). “Abdülvehhab es-Sabûnî”. İslam Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: TDV Yay. 286-287.
• Atik Gürbüz, İncinur (2013). “Emânî, Rusçuklu Mustafa Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=132
• Aydemir, Yaşar (2013). “Vücûdî, Mehmed”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=960
• Ceyhan, Adem (2013). “Azmî, Pîr Mehmed”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=206
• Çeltik, Halil (2007). “Halep’te Kınalızâde Hasan Çelebi’nin Şairler Meclisi”. Gazi Türkiyat 1: 137-147.
• Ekinci, Ramazan (2014). “Abdî, Kınalızâde Abdurrahman”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2158
• Ekinci, Ramazan (2014). “Selmân/İlâhî, Seyyid Selmân Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2860
• Gönel, Hüseyin (2014). “Derviş, Derviş Dede, Derviş Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1960
• Gürbüz, Mehmet (2014). “Hasibî, Güzelce Rüstem Paşazâde Hüseyin Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4456
• İpşirli, Mehmet (1988). “Abdülkadir Hamîdî Çelebi”. İslam Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: TDV Yay. 240.
• İsen, Mustafa (1994). Künhü’l-Ahbârın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.
• İsen, Mustafa (2002). “Kınalızâde Hasan Çelebi”. İslam Ansiklopedisi. C. 25 İstanbul: TDV Yay. 417-418.
• Kaplan, Yunus (2014). “Vehhâbî, Kınalızâde Abdulvehhab Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3310
• Kaplan, Yunus (2014). “Sıdkî, Kınalızâde Sıdkî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4571
• Kaplan, Yunus (2014). “Cevherî, İbn-i Yemîn”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1848
• Kaplan, Yunus (2013). “Hâtemî/Mâtemî, İbrahim Bey”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1121
• Kaplan, Yunus (2014). “İlmî, İlmî-i Nâzik”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2219
• Karagözlü, Volkan (2013). “Vasfî, Abdurrahimzâde Mustafa Vasfî”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=879
• Kesik, Beyhan (2014). “Nahîfî, Mehmed Nahîfî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3470
• Kesik, Beyhan (2014). “Re’yî, Terzizâde Mustafa Re’yî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3374
• Kesik, Beyhan (2014). “Ârifî, Mehmed Ma’ruf Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3216
• Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü’ş-Şuarâ. 3 C. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
• Kılıç, Filiz (2014). “Müslimî, Mîrî Kadızâde Müslimî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=6176
• Köksal, Mehmet Fatih (2013). “Kirâmî”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=449
• Köksal, Mehmet Fatih (2013). “Abdî, Abdülvehhâb es-Sabûnî, Abdülvehhab Hemedânî”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1016
• Ördek, Şerife (2014). “Kınalızâde Mehmed Fehmî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=5923
• Öztuna, Yılmaz (1989). Devletler ve Hanedanlar, Türkiye (1074-1990). C. II. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Pektaş, Mehmet (2013). “Mîrî, Emrullah”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=404
• Saraç, Yekta (2002). Emrî Divanı. İstanbul: Eren Yay.
• Saraç, Yekta (2005). “Muamma”. İslam Ansiklopedisi. C. 30. İstanbul: TDV Yay. 322-323.
• Saraç, Yekta (2014). “Emrî, Emrullah”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3630
• Solmaz, Süleyman (Haz.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şuarâsı. Ankara: AKM Yay.
• Sungurhan, Aysun (2017). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şuarâ. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194494/Kınalızâde-hasan-celebi-tezkiretus-s-uara.html
• Sungurhan, Aysun (2013). “Hasan Çelebi, Kınalızâde”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=25
• Tarlan, Ali Nihat (1936). Divan Edebiyatında Muamma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.
• Tuğluk, İbrahim Halil (2014). “Ali Çelebi, Kınalızâde”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=6171
• Yılmaz, Kadri Hüsnü (2014). “Kâdirî, Abdülkadir Hamîdî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4688
• Yılmaz, Kadri Hüsnü (2014). “Feyzî, Kınalızâde Hüseyin Feyzî Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2320