A Review on Hançerli Hikâye-i Garîbesi, İntibah and Zehra

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 621 - 636, 30.08.2020

Seda İzmirli Karamanlı

https://doi.org/10.34083/akaded.761062

Öz

Bu makale, Namık Kemal’in İntibah, Nabizâde Nâzım’ın Zehra ve anonim bir halk hikayesi olan Hançerli Hikâye-i Garîbesi metinlerini yeniden yazım pratiği çerçevesinde incelemektedir. Bu eserlerde kararsız anlatıcı konumlarının nasıl sürdürüldüğünü ve bu eserlerin “eşiktelik” hallerinin nasıl değerlendirilebileceğini yakın okuma tekniği ile açımlamaktadır. Bu çalışmada, Hançerli Hikâye-i Garîbesi, İntibah ve Zehra metinleri arasındaki ilişkinin, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki sosyal, politik ve tarihsel koşulların etkisi altında, tarihsel muhatabın beklentileri doğrultusunda “yaratıcı bir taklit " kavramına dayandığını ortaya koyacağım. “Okuyucuyu,” metni kendi geçmişine göre anlaması ve açıklaması beklenen kişi olarak konumlandıracağım. “Müdahil anlatıcı”nın Osmanlı toplumunun tarihsel muhatabının beklentilerini karşılayan ve zina karşıtı propagandaya hizmet eden rollerini irdeleyeceğim. Doğaüstülük ve komedi unsurlarının giderek kaybolduğu ve gerçekçiliğe ait emarelerin giderek güçlendiği metinlerde ne tamamen geleneğe ne de bütünüyle Romanesk gerçekçiliğe dayanan ikircikli bir anlatıma yer verildiğini göstereceğim.

Anahtar Kelimeler

Hançerli Hikâye-i Garîbesi, İntibah, Zehra, yeniden yazım, yaratıcı taklit

A Review on Hancerli Hikaye-i Garibesi, Intibah and Zehra

Öz

This article examines the frame of rewriting practice, which I applied on novels of Namık Kemal’s İntibah (Awakening), Nabizâde Nâzım’s Zehra (Zehra) and an anonymous folktale Hançerli Hikâye-i Garîbesi (The Strange Story of the One with the Dagger) together. This paper explains how ambivalent narrator positions are sustained and how the “liminality” of these works can be evaluated with the help of close reading practice on these texts. I will expose that the relationship among Hançerli Hikâye-i Garîbesi, İntibah and Zehra is based on the concept of a “creative imitation” in accordance with the expectations of the historical addressee under the influence of social, political and historical circumstances in the Ottoman Empire. I will position “the reader” as the person who is expected to understand and expound the text according to his own background. And, I will interpret the intervening narrator as the one who meets the expectations of the historical addressee of the Ottoman society and who serves anti-adultery propaganda. I will demonstrate that in the texts in which the elements of preternaturalness and comedy are gradually disappearing and the signs of realism are increasingly strengthened, there is an ambivalent narration which is neither fully rooted in tradition nor in romanesque realism.

Anahtar Kelimeler

Hancerli Hikaye-i Garibesi, Intibah, Zehra, rewriting, creative imitation

Kaynakça

• Bardakçı, Murat. (2005). Osmanlı’da Seks. İstanbul: İnkılap Press.
• Dino, Güzin. (1978). Türk Romanının Doğuşu. İstanbul: Cem Press.
• Genette, Gerard. (1997). “Five types of Transtextuality, among which hypertextuality.” Palimpsests. USA: University of Nebraska.
• Güven, Oğuz. (2009). “Hancerli Hanim Hikâye-i Garibesi’nin Modern Eşcinselleri.” Milli Folklor. 21 (83): 103-110.
• Kemal, Namık. (1997). Intibah. Haz., Yakup Çelik. Ankara: Akçağ Press.
• Kopar, Metin, and Murat Yolun. (2012). “18. ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Borçlar Tarihine Bir Bakış.” International Journal of History. 4 (1): 335-358.
• Köroğlu, Erol. (2012). “‘Hancerli Hanim’mı, ‘Mirat-i Aşk’mı? Bir Hikâyenin Dönüşüm Sürecinde Etkilenen ve Etkileyen Olarak Intibah.” Edebiyatımızın Zirvesinden Üç İsim Namık Kemal Ahmet Hamdi Tanpınar Kemal Tahir. 29-43.
• Mancing, Howard. (2005). “The Novel.” Routledge Encyclopedia of Narrative Theory, D. Herman, M. Jahn ve M. Ryan, eds. London and New York: Routledge. 398-404.
• Nazım, Nabızade. (2004). Zehra. Edited by Kemal Bek. İstanbul: Bordo Siyah Press.
• Öztürker Özdemir, Gülderen. (2015). “Kıskançlığın Romanı ‘Zehra’ da Yapı.” Journal of 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar. 4 (11): 129-139.
• Parla, Jale. (2002). “Babasız Ev.” Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanının Epistemolojik Kökenleri. 3rd Ed. İstanbul: İletişim Press.
• Rogobete, Daniela. (2003). “In the Beginning Was the Text.” When Texts Come into Play: Intertext and Intertextuality. Romania: Editura Universiteria. 14-26.
• Sayers, David Selim. (2013). Tıfli Hikiyeleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Sayers, David Selim. (2005). “Tıfli Hikayelerinin Türsel Gelişimi.” M.A. Thesis, Bilkent University.
• Sevim, Gökçen. (2016). “Intibah Romanında Yapı ve İzlek.” Journal of Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2 (2): 73-97.