Seyyid Nesîmî'nin Neşredilmemiş Tuyuğları

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 403 - 485, 30.08.2020

Mehmet Özdemir

https://doi.org/10.34083/akaded.772733

Öz

Türk şiirinin lirik söyleyişlerine farklı nazım şekilleriyle ses veren Seyyid Nesîmî tuyuğ nazım şekliyle en çok şiir yazan şairdir. Nesîmîʹnin tuyuğları Türkiyeʹde ve yurtdışında neşri yapılan Nesîmî Dîvânı çalışmaları başta olmak üzere bazı araştırmacıların makalelerine de konu olmuştur. Bu çerçevede Türkiyeʹde ve Azerbaycanʹda neşredilen Nesîmî Dîvânı çalışmalarında yer almayan Nesîmî tuyuğları konusunda iki adet makale yazılmıştır. Türkiyeʹde bulunan yazma eser kütüphanelerinde kayıtlı mecmualarda yer alan bu tuyuğların neşri ile bilinen Nesîmî tuyuğlarına yenileri eklenmiştir.

Nesîmî Dîvânıʹnın bilinmeyen nüshaları ya da Nesîmî şiirlerinin yer aldığı mecmualar keşfedildikçe Türk şairler içinde en çok tuyuğ yazan şair olma unvanına sahip olan Nesîmîʹnin henüz neşri yapılmamış şiirlerine rastlamak mümkündür. Çalışmada, Nesîmîʹnin İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi yazmalar koleksiyonu Şevket Rado Yazmaları SR_000002 numarada kayıtlı el yazması Nesîmî Dîvânıʹnında yer alan ve bugüne kadar neşri yapılmamış tuyuğların ilim dünyasına tanıtılması hedeflenmiştir. Bu çerçevede Nesîmîʹnin neşredilmemiş 225 tuyuğunun tam metinleri Latin harfleriyle ve transkripsiyonlu metin halinde araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

14. Yüzyıl Türk Edebiyatı, Seyyid Nesîmî, Nesîmî Dîvânı, Tuyuğ

Unpublished Seyyid Nesimiʹs Tuyugs

Öz

Seyyid Nesîmî, who gave voice to lyric sayings of Turkish poetry through diverse verse forms, was the most prolific tuyug verse poet. Tuyugs of Nesîmî was the subject of many articles, particularly Nesîmî Dîvânı, which distributed in Turkey and abroad. In this context, two articles published on Nesîmî tuyugs which was not included in Nesîmî Dîvânı, distributed in Turkey and Azerbaijan. New additions were made to Nesîmî tuyugs by distribution of these tuyuğs, which were found in journals registered in manuscript work libraries in Turkey.

The encounter of unpublished works of Nesîmî, who was the most prolific tuyug poet among Turkish poets, could be possible with the discovery of unknown copies of Nesîmî Dîvânı or journals published Nesîmî poetry. In this work, the introduction of Nesîmî tuyugs which are found in SR_000002 numbered Şevket Rado manuscripts in İstanbul Research Institute Library, Manuscript collection, is aimed. In this context, 225 unpublished tuyugs of Nesîmî are reported in form of Latin letters and transcripted text.

Anahtar Kelimeler

14th century Turkish Poetry, Seyyid Nesimi, Nesimiʹs Diwan, tuyugs

Kaynakça

• Araslı, Hamid (hzl.) (2004). İmâdüddin Nesîmî, Seçilmiş Eserleri 2 Cilt, Bakı: Lider Neşriyat.
• Aslan, Üzeyir (2016). Ivaz Paşa Oğlu Atayi (ö.1437) Divanı. İstanbul: Kriter Yayınları.
• Ayan, Hüseyin (1970). Nesîmî, Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Türkçe Divanının Metni. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Ayan, Hüseyin (1974). Kul Nesîmîʹye Ait Olduğu Sanılan Şiirler. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, Sayı. 6, Erzurum.
• Ayan, Hüseyin (2014). Nesîmî Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni [Birleşrilmiş Baskı], Ankara: TDK Yay.
• Başgöz, İlhan (1986) Karac’oğlan Geleneği. Folklor Yazıları. İstanbul: Adam Yayınları.
• Cengiz, Halil Erdoğan (1986). Türk Şiirinde Musammatlar. Türk Dili Dergisi, Türk Şiiri Özel Sayısı II. Ankara: TDK Yayınları.
• Çalka. Mehmet Sait (2019). Klasik Türk Şiirinde Tuyuğ. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• İlaydın, Hikmet (1964). Türk Edebiyatında Nazım. İstanbul: İnkılab ve Aka Kitabevi.
• İpekten, Haluk (1994). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yazma Eserler Kataloğu, 3 Cilt. (2014) (Hazırlayanlar: Günay Kut, Zehra Toska, Fatma Büyükkarcı Yılmaz, Tülay Gençtürk Demircioğlu, Arzu Atik) İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
• Köksal, M. Fatih (2000). Seyyid Nesîmîʹnin Bilinmeyen Tuyuğları. Journal of Turkish Studies, Agâh Sırrı Levend Hatıra Sayısı II, V. 24, Harvard University Press 2000, 182-208.
• Köksal, M. Fatih (2009). Seyyid Nesîmîʹnin Yayımlanmamış Şiirleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi -Hacı Bektaş Velîʹnin 800. Doğum Yıl Dönümü Anısına- (50): 77-135.
• Köprülü, M. Fuad (1989). Edebiyat Araştırmaları 2. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kurnaz Cemal-Çeltik Halil (2013). Divan Şiiri Şekil Bilgisi. Ankara: Berikan Yayınları.
• Macit, Muhsin (2016). Hatâyî’nin Yayımlanmamış Gazelleri. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), Sayı: 39, s. 115-153.
• Oğuz, Öcal (2003). Birincil Sözlü Kültür Çağı ve Karac’oğlan Şiiri. Millî Folklor. Yıl: 15, Sayı: 58, s. 31-38.
• Onay, Ahmet Talat (1996). Türk Şiirlerinin Vezni. (haz. Cemal Kurnaz), Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özdemir, Mehmet (2020). Seyyid Nesîmî Dîvânıʹnın Kayda Değer Bir Nüshası ve Şairin Neşredilmemiş Türkçe Şiirleri. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı 24, Bahar/Spring 2020.
• Öztelli, Cahit (1969). On Yedinci Yüzyıl Tekke Şairi Kul Nesîmî. Ankara: Türk Etnoğrafya, Folklor ve Turizm Derneği Yayını: 3.
• Öztoprak, Nihat (2012). Tuyuğ. DİA, C. 41, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Paşayev, Qəzənfər (2018). İmadəddin Nəsimi, İraq Divanı. Bakı: CBS-PP.
• Paşayevtoru, Qəzənfər (1987). Mövlanə Seyid İmadəddin Nəsimi Əbülfəzl, İraq Divanı. Bakı.
• Qəhrəmanov, Cihangir (1973). İmâdüddîn Nesîmî, Eserleri. 3 C, Bakı: Azerbaycan SSR İlimler Akademiyası Respublika El Yazmalar Fondu İlim Neşriyatı. Redaktör: Hamid Araslı.
• Saraç, M. A. Yekta (2007). Klasik Edebiyat Bilgisi Biçim-Ölçü-Kafiye. 2. Baskı. İstanbul: 3F Yayınları.
• Sədiq (Düzgün), Hüseyn Məhəmmədzadə (2008). Seyyid İmadəddin Nəsimi, Türkçe Divanı. Təbriz şəhəri: Əxtər Nəşriyyatı.
• Seyyid Nesîmî, Divān-ı Nesîmî. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Şevket Rado Yazmaları Nu. 000002.
• Zülfe, Ömer (2005). Seyyid Nesîmîʹnin Tuyuğlarına Ek, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2(4) 121-135.