The Structure and Theme In Orhan Kemal's Play Titled "The Finches"

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 96 - 114, 11.09.2020

Öznur Özdarıcı

https://doi.org/10.34083/akaded.743326

Öz

Having produced great works in various styles such as novel, story, poem and drama, Orhan Kemal is one of the most important artists in the Turkish Literature of the Republican period. The author, who lived between 1914 and 1970, conveys the problems of common person that he handles from a socialist realist perspective in a dramatic style and with a critical attention. Among his works, the number of the ones of drama is 5. However, the four of these have been adapted from his stories and novels. The Finches is his only work that he wrote directly as a play. It was first staged in 1964 and published in 1965. Later on, it is staged with the name of District Governor of Yalova. The ordinary life and impossibilities of common person constitute the theme of his plays, like it is in his novels. His plays were later published as All His Plays I-II. 

In this study, the play titled The Finches was dealt in the context of name-content, plot, conflicts, the cast of characters, setting, the point of view-narrator and theme. In terms of name-content, a link was tried to be established between the title of the play and the text, and so, the title and content relationship was presented. In the lines in which the plot was narrated, the event was described at first. Then, the parts and conflicts creating the event itself were examined. In the cast of characters, people having a role in the play were presented according to importance and characteristics. Thorough setting, the time of the main event in the play and the places as the scenes of the play were emphasized. In the part of the point of view and narrator, from which point of view the play was written and how it was narrated, i.e. the narrator type, were focused. Regarding the theme, all themes in the play were listed and tried to be explained. Considering all the findings obtained for the play, a general evaluation was made in the conclusion part.        

Anahtar Kelimeler

Orhan Kemal, play, Finches, structure, theme

Orhan Kemal'in "İspinozlar" Adlı Oyununda Yapı ve İzlek

Öz

Orhan Kemal; roman, hikâye, şiir ve tiyatro türünde eser vermiş Cumhuriyet devri Türk edebiyatının önemli sanatkârlarından biridir. 1914-1970 yılları arasında yaşamış olan yazar, toplumcu gerçekçi bir anlayışla ele aldığı "küçük insan" ın problemlerini dramatik bir üslûpla ve eleştirel bir dikkatle aktarır. Eserleri arasında tiyatro türündekilerin sayısı 5ʹtir. Ancak bunların dördü hikâye ve romanlarından uyarlanmıştır. İspinozlar, onun doğrudan doğruya oyun olarak yazdığı tek eseridir. İlk kez 1964 yılında oynanmış, 1965ʹte basılmıştır. Sonradan Yalova Kaymakamı adıyla sahnelenir. Romanları gibi oyunlarının da konusunu "küçük insan" ın sıradan hayatı ve imkânsızlıkları oluşturur. Oyunları daha sonra Bütün Oyunları I-II adıyla yayınlanmıştır.

Bu çalışmada İspinozlar oyunu isim-içerik, olay örgüsü, çatışmalar, şahıs kadrosu, zaman, mekân, bakış açısı-anlatıcı ve izlek bağlamında ele alınmıştır. İsim-içerik kısmında oyunun başlığı ile metin arasında bağ kurulmaya çalışılmış, başlık ile içerik ilişkisi dikkatlere sunulmuştur. Olay örgüsünün anlatıldığı satırlarda vakanın ne olduğu belirtilmiş, daha sonra söz konusu vakaya vücut veren vaka parçaları ve çatışmalar irdelenmiştir. Şahıs kadrosunda oyunda yer alan kişiler önem derecelerine ve özelliklerine göre dikkatlere sunulmuştur. Zaman ve mekân başlıkları ile oyunun vaka zamanı verilirken oyuna sahne olan mekânlar vurgulanmıştır. Bakış açısı ve anlatıcı bölümünde oyunun hangi bakış açısı ile yazıldığı ve nasıl bir anlatıcı tarafından anlatıldığı üzerinde durulmuştur. İzlek bahsinde ise oyunda yer alan temalar sıralanmış ve açıklanma gayreti içerisine girilmiştir. Oyuna ilişkin elde edilen bütün bu malzemeden sonra sonuç kısmında genel bir değerlendirmeye gidilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Orhan Kemal, oyun, İspinozlar, yapı, izlek

Kaynakça

• Aktaş, Şerif (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay. Ankara. Kemal, Orhan (2002). Bütün Oyunlar-2, Tekin Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul. Külahlıoğlu İslâm, Ayşenur (2004). “Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu”, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı 1839-2000: 358-359. Necatigil, Behçet (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, Varlık Yay., 24. Baskı, İstanbul.