Loss Phenomenons of "Little Man" in Orhan Kemalʹs Novels

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 1 - 32, 11.09.2020

Ülkü Elıuz

https://doi.org/10.34083/akaded.764570

Cited By: 2

Öz

Art is an understanding system which embrace phenomenons in universe through present them heartʹs eternal love instead of questioning them. Orhan Kemal is a craftsman who reflects his humanity through synthesizing with this realization system. He handles the problematique of ʹgain groundʹ of ʹlittle manʹ who struggles for life at minimum requirements in historical and social perspective, in real-like world existed by way of language. Orhan Kemalʹs works are forms of dominant worldview peculiar to a specific place and time which found an expression through individual. He unifies individual and collective system of values with ideological conditioning.

In Republic period Turkish literature Orhan Kemal novel, which is text of not rules being preached previously but a life style, is reflection of little manʹs adventure of realize yourself. Deeper meanings between existence and absence of human constitute the essence of his works. The craftsman who is sensitive to voice of values, while questioning conflicts between past and present in place and time extent; be concerned about future of society which is banked up with people who are puppet, without an id, monotony, become reified. Orhan Kemal efforts in order to reinstate while dening and make sense of again the world of values through breaking beaten-up, nondimensioned, routinized meaning system parallel to human love and educating object.

In this article, loss phenomenons of ʹlittle manʹ are going to be resolved in terms of corruption and social injustice on Orhan Kemalʹs novels in which he makes psychological and sociological analyses at individual and society level connected to his intention. Fictional existence of main identifiers on disintegration of ʹlittle manʹ character devoted to message which he wants to transfer by way of his works is also being evaluated.

Anahtar Kelimeler

Orhan Kemal, little man, corruption, social injustice

Orhan Kemal Romanlarında "Küçük Adam"ın Yitim Görüngüleri

Öz

Sanat, kâinattaki fenomenleri sorgulamak yerine onlara kalbin sonsuz muhabbetini sunarak kucaklayan bir kavrayış sistemidir. Orhan Kemal, özündeki insan sevgisini bu kavrayış sistemi ile sentezleyerek yansıtan bir sanatkârdır. Asgari şartlarda yaşama mücadelesi veren ʹküçük adamʹın tarihi ve sosyal perspektif içerisinde ʹyer edinmeʹ sorunsalını, dil aracılığıyla varlık bulmuş gerçeğimsi dünya içinde ele alır. Orhan Kemalʹin eserleri, belli bir yer ve zamana özgü egemen dünya görüşünün birey yoluyla ifade bulmuş biçimleridir. O, bireysel ve kolektif değerler sistemini, ideolojik koşullanmalar ile bütünleştirir.

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı içinde, önceden vaaz edilmiş kuralların değil bir yaşam tarzının metinleşmesi olan Orhan Kemal romanı, küçük adamʹın kendini gerçekleştirme serüveninin yansımasıdır. İnsanın varlığıyla yokluğu arasındaki derin anlamlar, onun eserlerinin özünü oluşturur. Değerlerin olması gerek sesine duyarlı olan sanatkâr, geçmiş ve şimdi arasındaki çatışmaları mekân ve zaman boyutunda sorgularken; kukla, kimliksiz, tekdüze, şeyʹleştirilmiş kişilerle yığınlaştırılan toplumun geleceğinin endişesini duyar. Orhan Kemal, insan sevgisi ve insanı eğitme gayesi paralelinde yıpranmış, boyutsuzlaşmış, rutinleşmiş bir anlam düzenini kırarak değerler dünyasını yeniden anlamlandırmak arzusu içinde, yadsırken bile yeniden kurabilme gayreti içerisindedir. 

Bu makalede Orhan Kemalʹin niyete bağlı olarak birey ve toplum düzeyinde psikolojik ve sosyolojik çözümlemeler yaptığı romanlarında ʹküçük adamʹın yitim görüngüleri yozlaşma ve sosyal adaletsizlik izlekleri bağlamında tahlil edilecektir. Yazarın eserleri aracılığıyla ulaştırmak istediği mesaja yönelik olarak küçük adam tipinin çözülüşündeki temel belirteçlerin kurgusal varlığı değerlendirilecektir.  

Anahtar Kelimeler

Orhan Kemal, küçük adam, yozlaşma, sosyal adaletsizlik

Kaynakça

• Aslankara, M. Sadık (2000). “Günümüz Türk Öykücülüğünde Yeni Arayışlar ve Estetik Açılımlar Üzerine Bir Yaklaşım Denemesi: Eski İle Örtüşen Yeni”.Varlık1112: 57-62.
• Bataille, Georges (1993).Erotizm. çev. M. Mukadder Yakupoğlu. Ankara: Bilkamat Yay.
• Camus, Albert (1989).Denemeler. çev. Sabahattin Eyüboğlu-Vedat Günyol. İstanbul: Say Yay.
• Celnarova, Xenia (1979). “Orhan Kemal’in Sosyal- Politik Hicvi- IV”, Eleştiri 1 Ekim: 9-11.
• Çavdar, Tevfik (1970). “Orhan Kemal Üzerine”.Dost 22: 4-6.
• Gasset, Jose Ortega. Y. (1999).İnsan ve Herkes. çev. Neyire Gül Işık. İstanbul: Metis Yay.
• Gündoğan, Ali Osman (1997).Albert Camus ve Başkaldırma Felsefesi. İstanbul: Birey Yay.
• Gürsel, Nedim (1981). “Yazın Akımlarının Oluşumunda Toplumsal/ İdeolojik Yapının Yeri”.Türk Dili 349: 3-18.
• Korkmaz, Ramazan (1997).Sabahattin Ali- İnsan ve Eser. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Leledakis, Kanakis (1990).Toplum ve Bilinçdışı. çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Muallimoğlu, Nejat (1976).Bütün Yönleri İle Komünizm. İstanbul: Sermet Matbaası.
• Narlı, Mehmet (2002).Orhan Kemal’in Romanları Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Sartre, Jean Paul (1999).Varoluşçuluk. çev. Asım Bezirci. İstanbul: Say Yay.