The Traces of Apollon-Dionysos Dichotomy in the Works A Voyage to Arcturus and Hayalet Kentin Kadınları

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 1050 - 1070, 30.08.2021

Ülfet Dağ

https://doi.org/10.34083/akaded.946841

Öz

According to Nietzsche, the two forces that form the ancient Greek tragedy are Apollo and Dionysus and explains the origin of art in the context of the unity of the two gods, Apollo and Dionysus. Camille Paglia associates Apollo and Dionysus with nature and culture. The universe consists of dualities such as culture-nature, mind-emotion and woman-man. Unity occurs when all dualities complement each other. The study has aimed to examine the nature and cultural integrity of the works through the Apollo-Dionysus dichotomy. Based on Paglia's view, A Voyage to Arcturus by David Lindsay and Hayalet Kentin Kadınları by Nurcihan Doğaç have been analyzed with a comparative method. Their common points, the subject of this study, are their fantastic density, journey adventures and rebuilding the human world, and that they do this not on Earth but in the known constellation of the Arcturus star and Hydra in the atmosphere. The main argument of the study is that no matter how much humanity progresses with reason, science and technology, it will never leave behind energy of life, vitality and primitive motives given by his nature. This corresponds to the Apollo-Dionysus dichotomy in theoretical context. The reconstruction of the human world in the works took place on the basis of this dichotomy. Although Apollo removes man from naturality by creating culture, Dionysus expresses his uncultured and primitive nature. The interaction of the them is the sacred life principle, and this is symbolized by individuals knowing their constructive and destructive aspects. The characters have reached the awareness of dichotomies seen as opposites and realized that these are forces that complement each other. In this context, it has been observed that Apollo-Dionysus dichotomy functions as a destructive and creative force in a harmonious way in the works.

Anahtar Kelimeler

nature-culture, Apollon, Dionysos, kitonian, mysticism

Arcturus’a Yolculuk ve Hayalet Kentin Kadınları Eserlerinde Apollon-Dionysos Dikotomisinin İzleri

Öz

Nietzsche’ye göre Eski Yunan tragedyasını oluşturan iki güç Apollon ve Dionysos’tur. O, sanatın kökenini Apollon ve Dionysos çatışması bağlamında açıklar. Camille Paglia ise Apollon ve Dionysos’u doğa ve kültürle ilişkilendirir. Paglia’ya göre evren; kültür-doğa, akıl-duygu ve kadın-erkek gibi ikiliklerden oluşur ve tüm ikilikler, birbirlerini tamamladıklarında bir bütünlük meydana gelir. Bu yazı, söz konusu Apollon-Dionysos dikotomisi/ikileşimi üzerinden David Lindsay’in Arcturus’a Yolculuk ve Nurcihan Doğaç’ın Hayalet Kentin Kadınları eserlerindeki doğa ve kültür bütünlüğünü incelemeyi amaçlamaktadır. Paglia’nın düşüncelerinden hareketle adı geçen eserler karşılaştırmalı yöntemle analiz edilmiştir. Eserleri bu çalışmaya konu eden ortak noktalar fantastik yoğunlukları, yolculuk maceraları ve insan dünyasını yeniden inşa etme çabalarıdır. Eserlerde, bu inşa sürecine mekân olarak yerküre değil de atmosferdeki Arcturus Yıldızı ve Su Yılanı Takımyıldızı seçilmiştir. Çalışmanın ana argümanını akıl, bilim ve teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin insanlığın doğanın verdiği yaşam enerjisini, canlılığı ve ilksel güdüleri hiçbir zaman ardında bırakamayacağı fikri oluşturmaktadır. Bu da teorik bağlamda Apollon-Dionysos dikotomisine karşılık gelir. Eserlerde beşerî dünyanın yeniden inşası bu dikotomi temelinde gerçekleşmiştir. Apollon kültürü yaratarak insanı doğallıktan uzaklaştırırken Dionysos onun kültürlenmemiş ve ilkel olan doğasını ifade eder. İkisinin etkileşimi bir kutsal yaşam ilkesidir ve bu da bireylerde yapıcı ve yıkıcı yönlerin bilinmesiyle simgeleşir. Karakterler, son tahlilde zıtlık olarak görülen ikiliklerin farkındalığına erişerek bunların birbirini tamamlayan güçler olduğunun bilincine varmışlardır. Bu bağlamda Apollon-Dionysos dikotomisinin eserlerde yıkıcı ve yaratıcı güç olarak harmonik bir biçimde işlev gördüğü gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

doğa-kültür, Apollon, Dionysos, kitonyan, mistisizm

Kaynakça

• Atalay, H. (1999). İngilizce-Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dili Kurumları Yayınları.
• Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Baykan, F. (2000). Nietzsche’nin Felsefesi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Campbell, J. (2016). Batı Mitolojisi (K. Emiroğlu, Çev.). İstanbul: Islık Yayınları.
• Campbell, J. (2018). Tanrıçalar ve Tanrıça’nın Dönüşümleri (N. Küçük, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Campbell, J. (2020). Doğu Mitolojisi (K. Emiroğlu, Çev.). İstanbul: Islık Yayınları.
• Clute, J. (2002). Sonsöz (İçinde: Lindsay, D. (2016). Arcturus’a Yolculuk. İstanbul: İthaki Yayınları, 358-369.
• Crossley- Holland, K. (2018). İskandinav Mitolojisi (S. Kaytan, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Doğaç, N. (2009). Hayalet Kentin Kadınları. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Erhat, A. (2002). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gibson, C. (2013). Semboller Nasıl Okunur? Resimli Sembol Okuma Rehberi (C. Alpan, Çev.). İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Hitchcock, L. (2013). Kuram ve Kuramcılar Çağdaş Düşüncede Antik Edebiyat (S. Pekşen, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. Kerényi, C. (2013). Dionysos (B. Çetiner, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Lindsay, D. (2016). Arcturus’a Yolculuk (Ç. Kök, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Nietzsche, F. (2016). Tragedyanın Doğuşu (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Paglia, C. (1996). Cinsellik ve Şiddet ya da Doğa ve Sanat (T. Berkes, Çev.). İstanbul: İyi İşler Yayınları.
• Paglia, C. (2004). Cinsel Kimlikler Nefertiti’den Emily Dickinson’a Sanat ve Dekadans (D. Atay ve A. Hazaryan, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2020). İsteme ve Tasarım Olarak Dünya (L. Özşar, Çev.). Bursa: Biblos Kitabevi.
• Uğur, V. (2019). Türk Bilimkurgu Edebiyatı ve Arketipler. Ankara: Günce Yayınları.
• Vanleene, S. M. A. (2011). Nietzsche’nin Sanat Anlayışı Bağlamında Apollon ve Dionysos. Felsefe Dünyası, 53, 237-252.