Istanbul Modernisms: Leonard Woolf, Virginia Woolf and Halide Edib

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 881 - 894, 30.08.2021

Nagihan Haliloglu

https://doi.org/10.34083/akaded.962214

Öz

This paper aims to compare Halide Edib, Virginia Woolf and Leonard Woolf’s response to the historical and cultural heritage of Istanbul and show how this response varies according to gender and discipline rather than nationality. It compares Leonard Woolf’s political tract The Future of Constantinople (1917), against representations of Istanbul in Virginia Woolf’s novels and her 1906 memoir The Passionate Apprentice, and Halide Edib’s response to the British Occupation in The Turkish Ordeal(1928). It identifies common literary impressionist and modernist techniques of using the play of light and water, and polyphony, in determining the atmosphere of the city being described. Drawing from her journal entries the article argues that since Virginia Woolf visited Istanbul in her formative years, her method of approaching the modern city in her oevre has been influenced by Istanbul. The elements that awakened Virginia Woolf to literary impressionism are then compared with and verified by the local author, Halide Edib, who manages to combine her literary and political modernism in narrating a new Turkish subjectivity.

Anahtar Kelimeler

modernism, Halide Edib, Virginia Woolf, literary impressionism, Istanbul

İstanbul Modernizmleri: Leonard Woolf, Virginia Woolf and Halide Edib

Öz

Bu makale Halide Edib, Virginia Woolf ve Leonard Woolf’un İstanbul’un tarihi ve kültürel değerlerini yazınlarında nasıl tasvir ettiklerini karşılaştırmakta ve bu tasvirlerin milliyetten çok cinsiyet ve mesleki kimlikleriyle ilintili olduğunu göstermektedir. Makale Leonard Woolf’un siyasi risalesi İstanbul’un Geleceği’ni (1917) Virginia Woolf’un romanlarının yanında 1906 senesini anlattığı Tutkulu Çırak adlı hatıratıyla ve Halide Edib’in Türk’ün Ateşle İmtihanı’nda (1928) işgale karşı aldığı tavır ile karşılaştırır. Modernist yazarlar olarak Halide Edib ve Virginia Woolf özellikle İstanbul’u tasvir ederken eserlerinde empresyonizm yöntemini kullanmışlardır. Bu yöntem su ve ışık oyunlarına ve çok sesliliği merkeze alıpmetne aktarmaya çalışan bir yöntemdir. Virginia Woolf’un hatıratındaki İstanbul sayfalarına bakıldığında, daha ‘çırak’ken geldiği İstanbul’da şehrin ışıklarına ve seslerine dikkat etmeyi öğrendiğini görürüz. Edebi empresyonizm gözleriyle baktığı İstanbul’da tespit ettiği özellikler bu makalede Halide Edib’in İstanbul hakkında söyledikleri ve metne aktardıklarıyla karşılaştırılıp doğrulanır. Üç yazarın metinleri incelendiğinde, yerel bir yazar olarak Halide Edib’in modernist yazının bakış yöntemleriyle siyasi derinliği en iyi şekilde birleştirebildiği ortaya çıkar.

Anahtar Kelimeler

modernizm, Halide Edib, Virginia Woolf, edebi empresyonizm, Istanbul

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (2013). Türk’ün ateşle imtihanı. Can. (orijinal basım 1962)
• Atayurt, Z. (2011). Virginia Woolf, Orlando ve İstanbul. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 51:1, 107-122.
• Bonikowski, W. (2013). Shell shock and the modernist imagination: the death drive in post-world war I British Fiction. Ashgate.
• Braude, B. (1982). Foundation myths of the millet system. Braude, Benjamin; Bernard Lewis (editörler). Christians and Jews in the Ottoman Empire (V. I). içinde. Holmes & Meier. ss. 69–90.
• Çalışlar, İ. (2010). Halide Edib: Biyografisine sığmayan kadın. Everest.
• Durakbaşa, A. (2000). Halide Edib: Türk modernleşmesi ve feminizm. İletişim
• Eldem, E. (2013). Istanbul as a cosmopolitan city. Quayson, A ve Daswani G. (editörler) A companion to diaspora and transnationalism içinde (212-230). Blackwell Publishing
• Enginün, İ. (1978). Halide Edib Adıvar’ın eserlerinde doğu ve batı meselesi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Erdağ G., (2014). Reading occupied Istanbul: Turkish subject-formation from historical trauma to literary trope. Culture, Theory and Critique. 55:3. 321-341, DOI: 10.1080/14735784.2014.882792
• Halide Edib. (1928) The Turkish ordeal. George Allen and Unwin Ltd.
• Hasdedeoğlu, M. O. (2020). Halide Edib Adivar’in romanlarına batı edebiyatının yansımaları. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (5:1), 27-44.
• Helmreich, P. C. (1974). From Paris to Sèvres: The partition of the Ottoman Empire at the Peace Conference of 1919–1920. Ohio University Press.
• Kronegger, M. E. (1973). Literary impressionism. College and University Presses.
• Kuiper, K. (2020). Modernism. Encyclopedia Britannica, Erişim 2 Temmuz 2021. https://www.britannica.com/art/Modernism-art.
• Reader, L. (2019). ‘An alternative to imperialism’: Leonard Woolf, the Labour Party and imperial internationalism, 1915–1922. The International History Review, (41:1), 157-177, DOI: 10.1080/07075332.2017.1367706
• Snyder, S. L. (2016). Modernity. Encyclopedia Britannica. Erişim 2 Temmuz 2021, https://www.britannica.com/topic/modernity
• Woolf, L. (1917). The future of Constantinople. George Allen and Unwin Ltd.
• Woolf, V. (1966). Modern fiction. Woolf, L. (ed.) Collected Essays (V 2) içinde. Hogarth
• Woolf, V. (1992). The voyage out. Oxford University Press (orijinal basım 1915)
• Woolf, V. (1995). Orlando: a biography. Wordsworth Editions (orijinal basım 1928)
• Woolf, V. (2004). A passionate apprentice: the early journals 1897-1909. Vintage Publishing.