Mürşidî'nin Siyasetnâme Türündeki Manzûmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 4, 2015 - 2044, 30.12.2021

Mehmet Altunmeral

https://doi.org/10.34083/akaded.1005446

Öz

Siyaset, şâir ve yazarlar tarafından işlenen önemli konular arasında yer almıştır. Padişahlara, vezirlere ve devlet büyüklerine yol göstermek amacıyla nasihatler içeren edebî, tarihî ve dinî içerikli eserler yazılmış ve bunlara siyasetname adı verilmiştir. Bu eserlerde bir hükümdarın nasıl olması gerektiği, halka ve Hakk’a karşı sorumlulukları anlatılmış, devlet yönetimi ve adalet ile alakalı nasihatler verilerek yol gösterilmeye çalışmıştır. Osmanlı döneminde siyaset-nâme yazma geleneği Arapça ve Farsçadan tercümeler yoluyla başlamış Kelile ve Dimne, Kâbus-nâme, Marzubân-nâme gibi eserler Türkçeye kazandırılmıştır. Bunun yanında Kutadgu Bilig başta olmak üzere Kenzü’l-Küberâ, Âsâf-nâme, Nasâyihü’l-Mülûk, Nasîhatü’l-Vüzerâ gibi önemli telif eserler kaleme alınmıştır. Makale konumuz olan eserin müellifi Mürşidî’dir. Biyografik kaynaklarda hem Müşidî hem de eser hakkında bilgi bulunmamaktadır. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde kayıtlı olan ve tek nüshasına ulaşabildiğimiz eser mesnevi formunda kaleme alınmıştır. 8 varak ve toplamda 197 beyittir. Sade bir dille kaleme alınmıştır. Çalışmamızda eserin ayrıntılı incelemesine yer verilmiş ve çeviri yazısı yapılarak siyasetnâme konusunda çalışma yapan araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mürşidi, Siyasetnâme, Siyaset, Şiir

Mursidi's Poetry İn The Type of Politics Book

Öz

Politics has been one of the important topics covered by poets and writers. Literary, historical and religious works containing advice were written in order to guide sultans, viziers and statesmen and these were called politics-book. In these works, how a ruler should be and his responsibilities towards the people and God are explained. He tried to guide the rulers by giving advice about state administration and justice. During the Ottoman period, the tradition of writing political books began through translations from Arabic and Persian, and works such as Kelile and Dimne, Kabusname, and Marzubanname were translated into Turkish. In addition, important copyrighted works such as Kutadgu Bilig, Kenzü'l-Kübera, Asafname, Nasayihü'l-Müluk, Nasihatü'l-Vüzera were written. The author of the work, which is the subject of our article, is Mürsidi. In the biographical sources, there is no information about both Müsidi and the work. The work, which is registered in the Rare Works Library of Istanbul University and whose only copy we can reach, was written in the form of masnavi. It has 8 leaves and 197 couplets in total. It is written in a simple language. In our study, a detailed examination of the work is included and the translation of the work was made by us it has been presented to the use of researchers working on works related to politics.

Anahtar Kelimeler

Mursidi, Politics Book, Politics, Poem

Kaynakça

• Ahterî Mustafa Muslihuddin el-Karahisarî. (2017). Ahterî-yi Kebîr. (Ahmet, Kırkkılıç, Yusuf, Sancak Haz.). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Altay, A. (2011). Klasik Dönem Osmanlı Siyasetnâme Geleneğine Genel Bir Bakış. Turkish Studies, 6(3), 1795-1809. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=1679544216_116_ahmet_altay.pdf&key=14984
• Bursalı Mehmed Tâhir. (1332). Siyâsete Müte’allik Âsâr-ı İslâmiyye. Kader Matbaası.
• Çolak, O. M. (2003). İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Siyasetnâmeler Bibliyografyası. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 1(2), 339-378. https://dergipark.org.tr/tr/pub/talid/issue/43383/528554
• Ebü’n-Necîb Şeyzerî. (2013). Nehcü’s-Sülûk fi Siyâseti’l-Mülûk. (Köse, Ensar. Haz.). Büyüyenay Yayınları.
• Gelibolulu Mustafa Âlî. (2015). Nüshatü’s-Selâtîn. (Çerçi, Faris Haz.). Büyüyenay Yayınları.
• Hüsameddîn Amâsî. (2016). Kitâb-ı Mirâtü’l-Mülûk. (Yılmaz, Mehmet Şakir Haz.). Büyüyenay Yayınları.
• Korkmaz. Z. (1966). Kabus-nâme ve Marzuban-nâme Çevirileri Kimindir. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, 16 (192), 267-275. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/505980
• Levend, A. S. (1962). Siyaset-nameler. TDAY Belleten, 167-194. https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/38249/442230
• Lütfi Paşa. (2017). Asafnâme. (Uğur, Ahmet Haz.). Büyüyenay Yayınları.
• Mürşidî, Hazâ Kitâb-ı Mürşidî, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY07171.
• Özgül, A. (2004). İlyas bin Îsâ-yı Saruhânî'nin "Rumûzü'l-Künûz" adlı eserin transkripsiyonu ve değerlendirmesi. (Tez no.147126) [Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=x_BxGkYrTAOHmn3k_a9OMQ&no=HCG59dl13IRMTCWLK9c72g
• Şemseddîn Sâmî. (2002). Kâmûs-ı Türkî. Çağrı Yayınları.
• Şeyhoğlu Mustafa. (20213). Kenzü’l-Küberâ ve Mehekkü’l-Ulemâ. (Yavuz, Kemal Haz.). Büyüyenay Yayınları.
• Toska, Z. (1989). Türk edebiyatında Kelile ve Dimne çevirileri ve Kul Mesud çevirisi. (Tez no. 8957) [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=J48KDDxRvo2s_2fQV6pi3A&no=J48KDDxRvo2s_2fQV6pi3A
• Uğur, Ahmet. (2001). Osmanlı Siyâset-nâmeleri. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.