"Salamander" in Classical Turkish Poetry

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 4, 1861 - 1900, 30.12.2021

Mehmet Özdemir

https://doi.org/10.34083/akaded.1024301

Cited By: 1

Öz

In classical Turkish poetry, the “salamander” is conceived as a mythical animal that is not affected by fire and even sustains its life in fire. This study attempts to explore the perception of “salamander” in classical Turkish poetry through the frequency and the meaning frame of the use of “salamander” in poems of 173 poets who used “salamander” in their. In the introduction, the meanings of the word “salamander” in dictionaries are emphasized. Then, how this legendary being was conceived in the poems of the classical Turkish literature poets was evaluated based on the analyzed couplets. This study investigated how often the “salamander” was used on the basis of centuries and poets and portrayed the use of “salamander” in the poem through statistical data and graphs. In addition, the use of the “salamander” as an element of simile was investigated, and in this context, it was tried to determine which beings and how often the “salamander” was likened to based on the analyzed couplets.

In this study, “salamander” perceptions of classical Turkish poets, statistical data about the use of “salamander” in classical Turkish poetry and the use of the word as a simile element in classical Turkish poetry were examined in detail.

Anahtar Kelimeler

Salamander, Classical Turkish Poetry, Simile

Klasik Türk Şiirinde "Semender"

Öz

Semender, klasik Türk şiirinde ateşten etkilenmeyen, hatta hayatını ateşte idame ettiren efsanevi bir hayvan olarak tasavvur edilmiştir. Bu çalışmada klasik Türk şiirinde semender algısı, semenderin şiirlerdeki kullanım sıklığı ve anlam çerçevesi, şiirlerinde semender geçen 173 şairin şiirleri incelenerek tespit edilmeye çalışılmıştır. Girişte, semender kelimesinin sözlüklerde yer alan anlamları üzerinde durulmuştur. Daha sonra bu efsanevi varlığın klasik Türk edebiyatı şairlerinin şiirlerinde nasıl bir varlık olarak tasavvur edildiği tespit edilen tanık beyitler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Semenderin yüzyıllar ve şairler temelinde hangi sıklıkta kullanıldığı araştırılmış ve kelimenin 14-19. yüzyıllar arasında şiir yazmış şairlerin şiirlerindeki kullanımı sayısal veriler ve grafiklerle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca semenderin teşbih unsuru olarak kullanımı araştırılmış, bu çerçevede teşbih edilen varlıkların tespiti ve hangi varlığa hangi sıklıkla teşbih edildiği konusu tanık beyitlere de yer verilerek açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmada klasik Türk şairlerinin semender algıları, semenderin klasik Türk şiirinde kullanımıyla ilgili sayısal veriler ve kelimenin klasik Türk şiirinde teşbih unsuru olarak kullanımı konularında elde edilen veriler detaylandırılarak incelemeye çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Semender, Klasik Türk Şiiri, Teşbih

Kaynakça

• Açıl, B. (2005). Sırrî Râhile Hanım ve Divânı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Admış, A. (2007). Âkif Divanı (İnceleme-Transkripsiyonlu metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Ahmed Vefîk Paşa (1293/1876). Lehçe-i Osmânî. Tabhâne-i Âmire.
• Ak, C. (1987). Muhibbî Divanı-İzahlı Metin-Kanuni Sultan Süleyman. Kültür ve Turzim Bakanlığı Yayınları.
• Akarsu, K. (2010). Rumelili Za'ifî Divanı. Berikan Yayınevi.
• Akkaya, H. (1994). Nevres-i Kadim ve Türkçe Divanı. [Yayımlanmamış doktora tezi] Marmara Üniversitesi.
• Akkuş, M. (2018). Nef’î Dîvanı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-206118/nefi-divani.html.
• Akkuş, Y. (2010). Benderli Cesârî’nin (Ölüm: 1829) Dîvânı ve Dîvânçesi (İnceleme-Tenkitli Metin). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Aksoyak, İ. H. (2018). Gelibolulu Mustafa Âlî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-208602/gelibolulu-mustafa-ali-divani.html
• Aktaş, A. (1997). Yetîm Divanı: inceleme-metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Aktaş, Y. (2010). Mehmed Nebil ve Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Albayrak, Ç. (2009). Ağazâde Örfî Divânı (Transkripsiyonlu Metin Aktarımı). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Ali Ekber Dihhudâ (H. 1385/M. 1998). Lugatnâme (Editörler: Muhammed Muîn, Cafer Şâhidî), Müessese-i İntişārāt u Çāp-ı Dānişgāh-ı Tahrān.
• Ali Seydî Bey (1330/1911). Resimli Kâmûs-ı Osmânî. Matbaa-i Kütüphâne-i Cihân.
• Alkan, A. (2015 ). Fahrî-i Celveti: Hayatı, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Aras, M. (2010). Mu’în Divanı İnceleme-Metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Arı, A. (2018). Sâkıb Dede ve Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-215340/sakib-dede-divani.html
• Arslan, M. (2018). Leylâ Hanım Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-215361/leyla-hanim-divani.html
• Aslan, Ü. (2017). Nehcî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194366/nehci-divani.html
• Atacan, M. (2014 ). Hafız Mehmet Tahir Efendi Divanı (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Awad İ. M. L. (2010). Ferîdî ve Divânı, İnceleme-Metin. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Ay, S. (1999). Ahmed Sadıkî-Zîver Paşa Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Ayan, H. (1981). Cevrî: Hayâtı, edebî kişiliği, eserleri ve divanının tenkitli metni. Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Aydemir, Y. (2017). Edincikli Ravzî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196580/ravzi-divani.html
• Aydemir, Y. (2018). Vizeli Ramazan Behiştî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-199899/vizeli-ramazan-behisti-divani.html
• Aydemir, Y. ve Çeltik, H. (2017). Selanikli Meşhurî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196428/selanikli-meshuri-divani.html
• Aydur, M. (2011). Mehemmed Dîvânı (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.
• Aydur, M. (2011). Mehemmed Dîvânı (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.
• Aynur, H. (1999). 15. yy. Şairi Çâkerî ve Dîvânı: İnceleme-tenkitli metin. Yenilik Basımevi.
• Bakht, K. (2011). Seyyid Burhân Divanı ve İncelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Baltalı, S. ( 2016) Mehmed Adlî Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırklareli Namık Kemal Üniversitesi.
• Başpınar, F. (2008). 17. yüzyıll Şairlerinden Beyânî’nin Divan’ı: İnceleme-Tenkitli Metin. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Başpınar, F. (trhsz). Beyânî, Dîvân. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78363/beyani-divani.html
• Bayrak, C. (2017). Sehâbî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194338/sehabi-divani.html
• Bayram, S. (2006). Azbi Baba, hayatı, sanatı, eserleri, Divan'ı (inceleme-tenkitli metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Bayram, Y. (2008). Amasya’ya Vâli Osmanlı’ya Padişah Bir Şair: Adlî [Hayatı, şahsiyeti, şairliği, dîvânının tenkidli metni], Amasya Valiliği Yayınları.
• Bayram, Y. (2018). Adli Divanı, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-215522/adli-divani.html
• Bektaş, E. (2017). Muvakkit-zâde Muhammed Pertev Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195828/muvakkit-zade-muhammed-pertev-divani.html
• Bıyık Yapa, M. (2007). Aşkî Mustafa Dîvânı, Edisyon Kritik. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Bilkan, A. F. (1997). Nâbî Dîvânı. Ankara: Millı̂ Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Cersel, F. (2009). Mehmed Sâkir Gâlib Efendi Dîvânı (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Ceylan, Ö. (2007). Kuşlar Dîvânı: Osmanlı şiir kuşları. Kapı Yayınları.
• Çakırcı, M. (2006). Hakîm Mehmet Efendi Divanı (inceleme-transkripsiyonlu metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Çavuşoğlu, H. (2012). Nâfi Arab Tâhir Efendi-Zâde’nin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı (İnceleme-Transkripsiyonlu Metin). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Çavuşoğlu, M. (1979). Amrî Divan, Tenkidli basım. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Çavuşoğlu, M. (1982). Helâkî Divanı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Çolak, M. (2010). Emetullâh Hanım Dîvânı, İnceleme-Metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Demiralay, M. (2007). Hüdayi-i Kadim (16.yy) ve Divanı: İnceleme-Tenkidli Metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Demircioğlu-Gençtürk, T. (2002). Cemili Divanı İnceleme-Metin-Sözlük. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Devrim, M. (2011) Ecrî Divanı, İnceleme-Metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Doğan, F. (2015). Mestî Divanı. Metin-İnceleme. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Doğan, M. N. (2015). Fatih Divanı ve Şerhi. Türkiye Yazma Eserler Kurumu ve Başkanlığı.
• Doğan, M. N. (trhsz). Avnî (Fâtih) Divanı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78360/avni-fatih-divani.html
• Doğramacı, N. (2007). Fevzî Dîvânı (17. yy): Metin-Biçimsel ve Sevgilinin Güzellik Unsurları ve Âsıga Etkisi Üzerine İçerik İncelemesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Dönmez Parlak, B. (2006). Eğirdirli Şeyhi Mehmed Efendinin Divanı'nın İncelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Duman, M. (2010).Trabzonlu Emin Hilmi Hayatı-Eserleri-Edebi Kişiliği ve Divanının Metni. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Ebûzziyâ Mehmed Tevfik (1306-1308 / 1891). Lugat-i Ebûzziyâ. Matbaa-i Ebûzziyâ.
• Eğri, A. (2006). 17.yy. Şairlerinden Hikmetî ve Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Ercan, Ö. (2008). Peşteli Hisâlî Dîvânı. Gaye Kitabevi.
• Erdoğan, M. (2008). Kabûlî İbrahim Efendi, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Erdoğan, M. (2018). Bursalı Rahmî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195643/bursali-rahmi-divani.html
• Ergin, M. (1982). Kadı Burhaneddin Divanı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Erişen Yazıcı, G. (2017). Kâmî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195832/kami-divani.html
• Erol, E. (1994). Sükkerî: Hayatı, edebî kişiliği ve divanı. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Ersoy, E. (2013). Azizî Divanı. Akademi Titiz Yayınları.
• Ersoy, E. ve Ay, Ü. (2017). Hoca Dehhânî Dîvânı. TÜBA Yayınları. Türk-İslam Bilim Kültür Mirası Dizisi: 7.
• Erünsal, İ. E. (2018). Tâcî-zâde Ca‘fer Çelebi Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-211662/taci-zade-cafer-celebi-divani.html
• Güncel Türkçe Sözlük (2021, 10 Ekim). https://sozluk.gov.tr/ Türk Dil Kurumu.
• Gürgendereli, M. (2017). Mostarlı Hasan Ziyâ’î Divânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196834/mostarli-hasan-ziyai-divani.html
• Güzel, B. (2017). Safvetî Mehmet Çelebi Dîvânçesi. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-209730/safveti-mehmet-celebi-divancesi.html
• Harmancı, M. E. (2017). Süheylî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194364/suheyli-divani.html
• Hassandoust, M. (H.1395). Ferheng-i Rîşe-Şenâhtî Zebân-ı Fârisî [An Etymological Dictionary of the Persian Language](C. 1-2-3-4-5), Tehran: The Academy of Persian Language and Literature.
• Hatipoğlu, G. F. (2010). Seyrî ve Divanı (İnceleme-metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Hüseyin Remzi (1305/1888). Lugat-i Remzi. Matbaa-i Hüseyin Remzî.
• İpekten, H. (2019). Nâ'ilî-i Kadîm Divanı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-247199/naili-i-kadim-divani.html
• Kadıoğu, İ. (2008). Es’ad-ı Bağdâdî Dîvânı. Özserhat Yayıncılık.
• Kaplan, H. (2008). Mustafa Refik ve Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kaplan, Y. (2012). Fevzî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78371/fevzi-divani.html
• Karacan, T. (1991). Bosnalı Alâeddin Sâbit, Divan. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Karakaş, E. (2008). Racûlî, Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Karakoyun, E. (2007). Zaik Divanı (Metin, 1b-65a). Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Karaköse, S. (2017). Nev’î-zâde Atâyî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194357/nevi-zade-atayi-divani.html
• Karaköse, S. (2017). Sa’id Giray Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194362/said-giray-divani.html
• Karaörs, M. (2006). Nevâdirü'ş-Şebâb. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kavruk, H. (2001). Şeyhülislâm Yahyâ Dîvânı, Tenkitli metin. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Kavruk, H. (trhsz). Şeyhülislâm Yahyâ Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78405/seyhulislam-yahya-divani.html
• Kaya, B. A. (2017). Azmizâde Hâletî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196456/azmizade-haleti-divani.html
• Kazan Nas, Ş. (2018). Celîlî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-211944/celili-divani.html
• Kazan, Ş. (2011). Celîlî Dîvânı. Fakülte Kitabevi Yayınları.
• Kesik, B. (2018). Cenâbî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-215706/cenabi-divani.html
• Kestelli R. N. (1346 / 1927). Yeni Resimli Türkçe Kâmûs. Ahmed Kâmil Matbaası.
• Kılıç, F. (2017). Âşık Çelebi Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195827/asik-celebi-divani.html
• Kılıç, F. (2018). Şâhî Dîvanı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-212025/sahi-divani.html
• Kırbıyık, M. (2017). Kâtib-zâde Sâkıb Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-199763/katib-zade-sakib-divani.html
• Kızıltaş, M. (2014). Besnili Lüzûmî Dîvânı Tahlil - Transkripsiyonlu Metin - Dizin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bingöl Üniversitesi.
• Koç, N. (2006). Hafız Mehmed Sebâtî Divanı'nın transkripsiyonlu metni ve incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Koçak, F. (2006). Fâik Mahmud ve Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Köksal, M. F. (hzl.) (2017). Edirneli Nazmî, Mecma¤u’n-Nezâ’ir. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195954/mecmaun-nezair-edirneli-nazmi.html
• Kurtoğlu, O. (2017). Diyarbakırlı Lebîb Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194358/diyarbakirli-lebib-divani.html
• Kurtoğlu, O. (2017). Zâtî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195592/zati-divani.html
• Kurtoğlu, Orhan (2018). Bosnalı Âsım Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-208667/bosnali-asim-divani.html
• Kutlar Oğuz, F. S. (2017). Arpaemîni-zâde Mustafâ Sâmî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196126/arpaemini-zade-mustafa-sami-divani.html
• Küçük, S. (trhsz). Bâkî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78361/baki-divani.html
• Külekçi, N. (1985). Ganî-zade Nâdirî: Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Divanı ve Şehnâme'sinin Tenkidli Metni. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Levend, Â. S. (1984). Divan Edebiyatı (Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar), İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Macit, M. (2017). Nedîm Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196897/nedim-divani.html
• Macit, M. (2018). Erzurumlu Zihnî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-208572/erzurumlu-zihni-divani.html
• Mehmed Salîhî Bey (1313/1895). Kâmûs-ı Osmânî. Mahmud Bey Matbaası.
• Memiş, N. (2008). Ferdî Abdullah Efendi ve Divanı (İnceleme-Metin) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Mengi, M. (1995, 2014). Mesîhî Dîvânı. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Mermer, A. (1994). Mezâkî: Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı'nın Tenkidli Metni. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Mermer, A. (1997). Karamanlı Aynî ve Dîvânı. Akçağ Yayınları.
• Mermer, A. (2004). Kütahyalı Rahîmî ve Dîvânı. Sahaflar Kitap Sarayı.
• Mermer, A. (2006). Türkî-i Basit ve Aydınlı Visâlî Dîvânı. Akçağ Yayınları.
• Mert, A. (2012). Nâkâm Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Muallim Naci (1312/1894). Lugat-i Nâcî.
• Nar, O. (2007). Seyhî, Hayatı ve Divanı’nın Tenkitli Metni. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Okçu, N. (trhsz). Şeyh Galib Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78404/seyh-galib-divani.html
• Okmak, Ö. (2008). Ahmed Bâdî Dîvânı (Metin-İnceleme). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Okumuş, S. (2007). Nebzî Divanı (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Onay, A. T. (2000). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzâhı. (hzl. Cemal Kurnaz) Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ömer b. Mezîd (1982). Mecmûatü’n-nezâir. (Haz. Mustafa Canpolat). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Özdemir, F. M. (2015). Servet Dîvânı (İnceleme – Metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Öztahtalı, İ. İ. (2009). Bursalı Emrî Murad Efendi ve Divanı. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özyıldırım, A. E. (trhsz). Hamdullah Hamdî Divanı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78375/hamdullah-hamdi-divani.html
• Pala, İ. (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Akçağ Yayınları.
• Pervâne b. Abdullah (2017). Pervâne b. Abdullah, Pervâne Bey Mecmuası. (Haz. Kamil Ali Gıynaş) https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194492/pervane-bey-mecmuasi.html
• Poyraz, Y. (2008). Seyyid Mehmed Efendi (Hâkîm) Yaşamı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı Üzerinde Bir Arastırma (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuzmayıs Üniversitesi.
• Rahimî, F. (2011). Kavsî Divanının Dil İncelemesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Sağlam, H. (2011). Abdî-i Karahġsârî ve Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Saraç, M. A. Y. (2002). Emrî Divanı. Eren Kitapevi.
• Saraç, M. A. Y. (trhz ). Emrî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78368/emri-divani.html
• Selçuk, E. (2007). Hasmi Divanı (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Serin, S. (2007). Diyarbakırlı Ali Emirî Divanı, İnceleme-Metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Gaziantep Üniversitesi.
• Sezen, G. (2010). Mustafa Sıdkî Efendi Dîvânı, Transkripsiyonlu Metin-Edebî İnceleme. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Sona, İ. (2006). Hidayet Çelebi ve Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Sünger, E. (2004). Fakîh: Hayatı, Eserleri, Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Şemseddin Sâmî (1317-1318/1899-1900). Kâmûs-ı Türkî. İkdam Matbaası.
• Şengün, N. (2006). Nazîr İbrahim ve divanı (metin-muhteva-tahlil). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Şentürk, D. (2010). 19. yüzyıl Şairlerinden Hatice Nakiyye Hanım’ın Divanı’nın Transripsiyonlu Metni ve İncelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi.
• Şükün, Z. (1984). Farsça-Türkçe Lûgat: Gencinei Güftar Ferhengi Ziya, Milli Eğitim Basımevi.
• Tanrıbuyurdu, G. (2006). Eşref Paşa divanı (inceleme-transkripsiyonlu metin-nesre çeviri). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Tarlan, A. N. (1966). Ahmed Paşa Divanı. Milli Eğitim Basımevi.
• Tarlan, A. N. (1970). Zâtî Divanı, Gazeller Kısmı II. Cilt, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Tarlan, A. N. (1992). Hayâlî Beg Divanı. Akçağ Yayınları.
• Taş, H. (2017). Vahyî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194335/vahyi-divani.html
• Taşdelen, İ. (2014). Şevkî Hasan Tahsin İstanbulî Divanı (Transkripsiyonlu Metin ve Sadeleştirme). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi
• Taşkın, G. (2009). Çorumlu Zarîfî Dîvanı: İnceleme-Edisyon Kritikli Metin. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tombul, E. (2014). Beşiktaşlı Yahya Efendi Divanı: Metin ve İnceleme. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Toprak, Z. (2006). Ahmet Müsellem Efendi ve Divan'ın Tenkitli Metni. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].-Sakarya Üniversitesi.
• Torun, E. (2018). 19. yüzyıll Şairi Süleyman Fehim Efendi Divanı: İnceleme, Metin ve Dizin. [ Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Boğaziçi Üniversitesi.
• Tosun, S. (2011). Hâfız Ahmed Paşa Divanı ve İncelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Toven, M. B. (1346 / 1927). Yeni Türkçe Lugat. Evkâf-ı İslâmiye Matbaası.
• Tuğluk, İ. H. (2007). Abbas Vesîm Efendi; Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği, Divanı’nın Tenkitli Metni ve İncelemesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Tunç, A. T. (2017). Şânî Divanı (İnceleme-Metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Türkyılmaz, N. (2014). Kemahlı İbrahim Hakkı ve Dîvânı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Uysal, A. (2010). Hâfız Ahmed Paşa Dîvânı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Uzun, S. (2011). Üsküdarlı Aşkî Divanı Tenkitli Metin, Nesre Çeviri ve 16. yy. Osmanlı Hayatının Divandaki Yansımaları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Üstün, E. (2012). Seyyid Hasan Haydar Divanı (İnceleme-Metin-İndeks). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
• Üzgör, T. (1991). Fehim-i Kadîm Divanı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Yağcıoğlu Aydın, S. (2016). Kadı Şefî'î Dîvânı. DBY Yayınları
• Yaşar, M. (2005). Bâlî hayatı edebi kişiliği divanının tenkitli metni (inceleme-metin). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Yavuz, K. ve Yavuz, O. (2016). Muhibbî Dîvânı (İnceleme-tenkitli metin). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Yazar, İ. (2017). Kânî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194493/kani-divani.html
• Yekbaş, H. (2010). Sehî Bey Divanı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Yenikale, A. (2017). Ahmed Nâmî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196583/ahmed-nami-divani.html
• Yenikale, A. (2017). Sünbülzâde Vehbî Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196833/sunbulzade-vehbi-divani.html
• Yılmaz, K. H. (2017). Diyarbakırlı Hâmî Ahmed Divanı. https://ekitap.ktb.gov.tr/ TR-196122/diyarbakirli-hami-ahmed-divani.html
• Yılmaz, S. (2010).Câzib Divanı İnceleme, Metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Yorulmaz, H. (1989). Koca Râgıb Paşa Divanı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Zülfe, Ö. (2010). Hecrî, Kara Çelebî Muhyi’d-dîn Mehmed [ö. 1557] Dîvân. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78377/hecri-divani.html